Thành phố Yên Bái là nơi có rất nhiều khu dân cư làm nhà ở dưới chân ta-luy cao, rất cao và trước đây đã từng xảy ra nhiều vụ sạt lở gây chết người và thiệt hại lớn về tài sản, trong đó có những vụ làm chết cả hai bà cháu, chết cả hai vợ chồng, thậm chí cả gia đình 4 người đều tử nạn. Huyện Mù Cang Chải là nơi có địa chất liên kết yếu và những năm trước đây cũng từng xảy ra những vụ sạt lở núi gây chết nhiều người như vụ ở xã Chế Cu Nha vào tháng 8 năm 2010 làm chết 7 người, ở xã La Pán Tẩn vào tháng 9 năm 2012 làm chết 20 người. Huyện Văn Chấn có khu vực thôn Nậm Pươi cũ thuộc xã Nậm Búng; thôn Bu Cao, xã Suối Bu và một số điểm trong các thôn của xã Nậm Lành đã được di dân ra khỏi khu vực có nguy cơ sạt lở đất…

Cùng với những khu vực trọng điểm nói trên, những nhà, những khu vực rải rác cũng có các hộ dân cư trú bên những ta-luy cao, những khu vực lẻ đã được xác định có địa chất liên kết yếu cũng phải hết sức đề phòng. Ngoài ra còn phải đề phòng những diễn biến bất thường của tình trạng sạt lở đất như 2 vụ sạt lở ở huyện Hoàng Su Phì (tỉnh Hà Giang) hôm 21/7 vừa qua đã làm chết nhiều người. Địa điểm của 2 vụ sạt lở đất này rất đáng tiếc lại xảy ra ở nơi bà con đã cư trú lâu năm và không thuộc khu vực được xác định là nơi có nguy cơ về sạt lở đất.

Vì vậy, để giảm thiểu rủi ro sạt lở đất, các địa phương có dân ở trong vùng nguy cơ cao cần tập trung tuyên truyền cho người dân các biện pháp đề phòng như: không làm nhà ở tại những nơi ta-luy cao hoặc vùng đồi núi có nguy cơ sạt lở; chủ động kiểm tra xung quanh nơi ở để kịp thời phát hiện những vết rạn nứt địa chất; khuyến khích người dân ở vùng đồi núi cao trong quá trình canh tác hễ phát hiện được hiện tượng sạt, trượt đất, vết rạn nứt sườn núi khẩn trương báo cáo ngay với chính quyền cơ sở nhằm kịp thời xây dựng phương án đề phòng.

Những nơi đã thực hiện vận động di dời dân khỏi vùng nguy hiểm mà còn có người chưa chịu di dời nên vận động thực hiện triệt để. Những vùng đã di dân đi nơi khác nhưng dân vẫn quay lại làm lều lán, canh tác hoa màu hoặc vùng núi dễ sạt lở nên khuyến cáo nhân dân di dời hẳn hoặc hạn chế tập trung đông người canh tác tại những khu vực này khi thời tiết mưa kéo dài.

Đối với hiện tượng lũ quét, từ trước đến nay vẫn được cảnh báo ở tất cả những địa phương có khe suối chảy qua, nhất là những khe suối ở khu vực núi cao. Bởi vì địa hình cắt xẻ của đồi núi cộng với tình trạng rừng bị tàn phá khiến cho việc dồn tụ nước mưa rất nhanh đổ vào các khe suối. Không những thế, sức nước còn có khả năng tàn phá rồi cuốn theo khối lượng lớn đất đá, cây rừng vùi lấp ruộng vườn và khu dân cư. Hậu quả của lũ quét thật khủng khiếp như đợt lũ quét tháng 9 năm 2005 đã làm chết 50 người, nặng nhất là huyện Văn Chấn 43 người, huyện Trạm Tấu 7 người. Ngoài thiệt hại về người, những thiệt hại rất lớn về tài sản của nhân dân cũng là một con số khó thống kê chính xác. Bởi vậy, công tác tuyên truyền xây dựng ý thức tự đề phòng đối với mỗi người dân trong những khu vực này là hết sức quan trọng.

Đồng thời, việc kiểm tra, đầu tư củng cố thiết bị cảnh báo lũ quét, phân công ứng trực theo dõi diễn biến mưa và cảnh báo lũ quét cần được các địa phương tuân thủ hết sức nghiêm ngặt; khuyến cáo người dân không đi bắt cá, vớt củi khi mưa to, suối lũ, đề phòng lũ quét xảy ra vào ban đêm. Những nơi người dân đã được vận động di dời khỏi vùng nguy cơ lũ quét mà dân chưa chịu thực hiện thì phải có biện pháp kiên quyết trong những tháng cao điểm của mùa mưa lũ.

Thực hiện tốt những phương án phòng ngừa cùng với ý thức chủ động  của mỗi cấp, mỗi ngành, mỗi người dân được nâng cao sẽ là biện pháp tốt nhất để hạn chế thấp nhất thiệt hại từ thiên tai.

Hoàng Nhâm