Trong năm 2015, Ban Chỉ đạo công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình (DS/KHHGĐ) của tỉnh đã chủ động tham mưu với UBND tỉnh ban hành kịp thời các văn bản chỉ đạo thực hiện công tác dân số; xây dựng dự thảo và triển khai thực hiện Đề án một số chính sách hỗ trợ công tác DS/KHHGĐ tại 72 xã đặc biệt khó khăn của tỉnh giai đoạn 2016 - 2020; phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành đoàn thể liên quan tổ chức vận động, tuyên truyền chính sách dân số sâu rộng đến nhân dân…

Qua đó, toàn tỉnh đã tổ chức 157 lượt chiến dịch truyền thông lồng ghép dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản (CSSKSS), KHHGĐ đến vùng khó khăn. Số người thực hiện biện pháp tránh thai hiện đại miễn phí là 42.032, đạt 121,06% kế hoạch. Một số chỉ tiêu vượt kế hoạch như: đặt dụng cụ tử cung 8.785/8.500 người đạt 154% kế hoạch của ngành giao; tiêm thuốc tránh thai 3.516 người đạt 128,3%; thuốc uống tránh thai 24.124/14.790 người, đạt 163% kế hoạch; cấp bao cao su cho 14.255/7.260 đạt 196% kế hoạch. Đồng thời, đảm bảo chỉ tiêu khống chế tốc độ tăng giới tính ở mức 0,3%; tỷ lệ sàng lọc trước sinh 5,75% đạt 115% kế hoạch.

Thực hiện mục tiêu ổn định quy mô, cơ cấu dân số hợp lý, duy trì mức sinh thay thế bền vững, năm 2015 Chi cục DS/KHHGĐ tỉnh tích cực khắc phục những khó khăn, tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ làm công tác DS/KHHGĐ từ tỉnh đến cơ sở; triển khai thực hiện duy trì có hiệu quả các mô hình sàng lọc trước sinh và sơ sinh; “4 không”; “can thiệp giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh”; duy trì hoạt động 22 câu lạc bộ tư vấn và kiểm tra sức khỏe sinh sản tiền hôn nhân”.

Hướng dẫn và chỉ đạo các trung tâm DS/KHHGĐ các huyện , thị, thành phố phối hợp với phòng y tế tham mưu với UBND các huyện, thị, thành phố cung cấp đầy đủ, kịp thời các dịch vụ siêu âm và KHHGĐ đảm bảo an toàn, thuận lợi, đúng đối tượng. Kết quả các mô hình tư vấn, kiểm tra  sức khỏe tiền hôn nhân đạt trên 3.500 lượt đối tượng tăng hơn 200 đối tượng so với năm 2014; chương trình sàng lọc trước sinh và sơ sinh là 1.115 ca/1000 ca chỉ tiêu, đạt 115% kế hoạch. Theo thống kê chuyên ngành DS/KHHGĐ, trong năm 2015 toàn tỉnh có 18 xã đạt thành tích không sinh con thứ 3 trở lên và 7 xã vùng cao giảm nhanh tỷ lệ này.

Ngoài ra, nhằm nâng cao chất lượng dân số, Dự án Marie stoppes hỗ trợ sử dụng biện pháp tránh thai lâu dài, vĩnh viễn được truyền thông lồng ghép và triển khai trong các đợt chiến dịch truyền thông.

Công tác truyền thông được Chi cục DS/KHHGĐ tỉnh đã xây dựng kế hoạch phối hợp Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức hoạt động sinh hoạt ngoại khóa về DS/SKSS cho đối tượng ở lứa tuổi thanh niên, vị thành niên tại 10 trường THPT và THCS, với tổng số 1.957 học sinh và trên 100 phụ huynh; phối hợp với Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh, Báo Yên Bái thực hiện các bản tin, chuyên trang, chuyên mục DS/KHHGĐ phát định kỳ hàng tháng. Nội dung tuyên truyền phát huy tốt hiệu quả, góp phần nâng cao kiến thức của người dân về ý nghĩa, mục đích của công tác DS/KHHGĐ.

Tuy nhiên, bên cạnh các kết quả đạt được, ngành dân số cũng gặp nhiều khó khăn, vướng mắc như việc thực hiện mô hình sàng lọc trước sinh ở một số các huyện, thị không đủ máy móc, trang thiết bị đủ chuẩn và cán bộ chuyên môn còn hạn chế về nghiệp vụ nên chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra.

Cán bộ DS/KHHGĐ cấp xã hiện chưa được tuyển dụng thành viên chức nên không thật sự yên tâm công tác; kinh phí cho công tác tuyên truyền, vận động tại cơ sở chưa đáp ứng theo nhu cầu thực tế; thù lao hỗ trợ cho lực lượng cộng tác viên dân số quá thấp nên lực lượng này thường xuyên biến động... Từ đó, cũng gây nhiều khó khăn trong công tác quản lý và tuyên truyền các chủ trương, chính sách của Nhà nước về DS/KHHGĐ tại các địa phương.

Trong năm 2016, Chi cục DS/KHHGĐ tỉnh đã đặt ra các mục tiêu đẩy mạnh giảm sinh tại vùng cao, vùng đặc biệt khó khăn; duy trì mức sinh hợp lý tại vùng thấp; triển khai hiệu quả các mô hình nâng cao chất lượng dân số; khống chế tốc độ gia tăng tỷ số giới tính khi sinh. Cụ thể, các mục tiêu cần đạt được: thực hiện mức giảm sinh là 0,2%; tỷ lệ phát triển dân số tự nhiên từ 1,086% giảm còn 1,080%; tỷ lệ sàng lọc trước sinh và sơ sinh đạt trên dưới 10%; tổng số người thực hiện các biện pháp tránh thai hiện đại là 52.880 người và giữ vững tỷ lệ cân bằng giới tính khi sinh.

Để công tác DS/KHHGĐ hoàn thành và đạt chỉ tiêu, đặc biệt là nâng cao chất lượng dân số, các địa phương cần tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động trên các phương tiện thông tin đại chúng; chủ động phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể đưa công tác DS/KHHGĐ vào chương trình công tác của mỗi đơn vị để triển khai đến cán bộ và mỗi gia đình. Nội dung tuyên truyền nên tập trung vào các vấn đề giảm mức sinh và nâng cao chất lượng dân số; giảm tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh; giảm tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. 

Vũ Đồng