Toàn tỉnh hiện có 164 HTND, trong đó, cấp tỉnh có 20 HTND; cấp huyện, thị xã, thành phố có 144 HTND gồm cán bộ, công chức, viên chức đã nghỉ hưu hoặc đang hoạt động kiêm nhiệm trong các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể ở cấp tỉnh và huyện. Đội ngũ HTND cấp tỉnh đều có trình độ thạc sĩ, đại học luật; 61% HTND cấp huyện có trình độ đại học hoặc đã tham gia các lớp bồi dưỡng kiến thức pháp luật được cấp chứng chỉ của các cơ quan có thẩm quyền.

Nhiệm kỳ 2011 - 2016, HTND của TAND hai cấp tỉnh Yên Bái đã tham gia xét xử 6.424 vụ án các loại; trong đó, HTND cấp tỉnh tham gia xét xử 644 vụ án. Số lượng tội phạm và các vụ án đều tăng so với nhiệm kỳ trước, diễn biến, tính chất ngày càng phức tạp, nguy hiểm là thách thức không nhỏ đặt ra đối với những người đảm nhiệm vai trò HTND. Khi được phân công tham gia xét xử, HTND đều nghiên cứu hồ sơ vụ án trước ngày mở phiên tòa, không để xảy ra tình trạng các vụ án phải hoãn phiên tòa do không có HTND tham gia.

Trong quá trình nghiên cứu hồ sơ để nắm bắt đầy đủ nội dung, chứng cứ của vụ án, khi phát hiện những vấn đề vướng mắc, HTND kịp thời trao đổi, phản ánh với thẩm phán chủ tọa. Khi tham gia xét xử, hội thẩm thực hiện đúng chức năng, thẩm quyền theo quy định của pháp luật, có quan điểm rõ ràng, độc lập, góp phần cùng hội đồng xét xử đưa ra phán quyết đúng pháp luật.

Ông Hà Văn Lợi - Phó trưởng đoàn Hội thẩm TAND tỉnh là người đã có 17 năm kinh nghiệm làm HTND chia sẻ: “Là HTND đòi hỏi mình phải am hiểu, nắm vững các quy định của pháp luật và bằng kiến thức, kinh nghiệm, hiểu biết xã hội để vận dụng tham gia xét xử toàn diện các loại án. Trước khi tham gia xét xử các vụ án, tôi đều dành thời gian nghiên cứu kỹ các hồ sơ, chuẩn bị câu hỏi để tham gia tranh tụng tại phiên tòa. Trong quá trình tham gia xét xử tại phiên tòa, bên cạnh việc lắng nghe lời khai của bị cáo, nhân chứng, tôi cũng chú ý xem xét kỹ các tình tiết giảm nhẹ để cân nhắc chính xác về hình phạt đưa ra đối với người phạm tội”.

 Nhiệm kỳ 2011 - 2016, đội ngũ HTND của TAND hai cấp tỉnh Yên Bái đã phát huy tốt vai trò của mình, tham gia xét xử các vụ án đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước, tổ chức và công dân.

Cùng với việc xét xử các loại án theo đúng quy định của pháp luật, thông qua hoạt động xét xử lưu động tại các địa phương, sinh hoạt tại tổ nhân dân, khu phố nơi cư trú, đội ngũ HTND còn tích cực tuyên truyền, phổ biến kiến thức pháp luật cho người dân, góp phần giáo dục công dân nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật và nêu cao ý thức đấu tranh phòng, chống tội phạm và các vi phạm pháp luật khác.

Với trách nhiệm của ngành, nhiệm kỳ qua, TAND hai cấp của tỉnh đã quan tâm, tổ chức 10 lớp tập huấn, học tập và trao đổi kinh nghiệm, bổ sung kiến thức pháp luật chuyên sâu cho HTND trong toàn tỉnh. Qua đó, đáp ứng được yêu cầu nâng cao năng lực chuyên môn nghiệp vụ, cập nhật kịp thời những văn bản pháp luật mới và tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn xét xử cho HTND.

Đánh giá về hoạt động của Đoàn HTND tỉnh, ông Phan Văn Tiến - Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Chánh án TAND tỉnh khẳng định: “Nhiệm kỳ 2011 - 2016, HTND hai cấp tỉnh Yên Bái cơ bản hoàn thành tốt nhiệm vụ tham gia xét xử các loại án, góp phần đấu tranh có hiệu quả với các loại tội phạm vi phạm pháp luật, bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh, bảo vệ công lý, quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa. HTND đã cùng hai cấp tòa án thực hiện tốt yêu cầu về cải cách tư pháp theo tinh thần Nghị quyết số 49 của Bộ Chính trị”.

Để nâng cao hơn nữa vai trò của HTND trong quá trình xét xử, thời gian tới, TAND hai cấp sẽ phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh tiếp tục giới thiệu, tuyển chọn HTND đủ trình độ, phẩm chất đạo đức tham gia HTND nhiệm kỳ 2016 - 2021; đồng thời, tăng cường tổ chức sơ kết, tổng kết định kỳ để kịp thời đánh giá, rút kinh nghiệm những mặt hạn chế trong hoạt động HTND.

Quỳnh Nga