Theo Pháp lệnh Công an xã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành, công an xã là lực lượng vũ trang bán chuyên trách, thuộc hệ thống tổ chức của Công an nhân dân, làm nòng cốt trong phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc (BVANTQ)”, giữ gìn trật tự an toàn xã hội trên địa bàn xã.

Công an xã có chức năng tham mưu cho cấp ủy Đảng, UBND cùng cấp về công tác bảo đảm an ninh trật tự (ANTT), an toàn xã hội trên địa bàn xã; thực hiện chức năng quản lý về ANTT, an toàn xã hội, các biện pháp phòng, chống tội phạm và các vi phạm pháp luật khác về ANTT, an toàn xã hội trên địa bàn xã theo quy định của pháp luật.

Nhận thức rõ ý nghĩa, tầm quan trọng của Pháp lệnh Công an xã, những năm qua, Công an tỉnh Yên Bái đã chỉ đạo các phòng chức năng, công an các huyện, thị, thành phố phối hợp tổ chức tốt công tác tuyên truyền, phổ biến sâu rộng nội dung Pháp lệnh trong toàn lực lượng, các ngành, đoàn thể và quần chúng nhân dân; tập huấn chuyên sâu Pháp lệnh  tới cấp ủy, chính quyền cơ sở, trưởng, phó công an xã và công an viên..., góp phần nâng cao hiểu biết, ý thức trách nhiệm của cán bộ, đảng viên, nhân dân trong việc tham gia xây dựng, giúp đỡ công an xã thực hiện nhiệm vụ bảo đảm ANTT ở cơ sở.

Theo thống kê, đến tháng 6/2015, lực lượng công an xã trong toàn tỉnh có 2.143 đồng chí; trong đó, có 167 trưởng công an xã, 186 phó công an xã và hơn 1.800 công an viên. Lực lượng công an xã luôn nhận được sự quan tâm của Đảng ủy, Ban Giám đốc Công an tỉnh, Phòng Xây dựng Phong trào Toàn dân BVANTQ, công an các huyện, thị và cấp ủy, chính quyền địa phương. Đại bộ phận cán bộ công an xã dù trong điều kiện, hoàn cảnh nào cũng luôn cố gắng phấn đấu, rèn luyện, giữ gìn phẩm chất đạo đức, tác phong, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Đánh giá cao vai trò của lực lượng này nên công tác xây dựng lực lượng luôn nhận được sự quan tâm, tuyển lựa kỹ lưỡng những công dân tiêu biểu, có phẩm chất chính trị tốt, có đạo đức trong sáng, tác phong nhanh nhẹn, có trách nhiệm trước công việc chung để đưa vào lực lượng. Bên cạnh đó, hàng năm, Công an tỉnh và công an các huyện, thị đều tiến hành tập huấn nghiệp vụ cho 100% lực lượng công an xã; phối hợp chặt chẽ với Trường Cao đẳng An ninh nhân dân mở các lớp trung cấp, sơ cấp công an cho trưởng, phó công an cấp xã và cán bộ trong diện kế cận, dự nguồn.

Trong bối cảnh nguồn tài chính hạn hẹp nhưng Công an tỉnh vẫn bố trí ngân sách, mua sắm các trang thiết bị, tạo điều kiện cho lực lượng công an xã như: tủ đựng tài liệu, máy tính, máy in, công cụ hỗ trợ gồm súng bắn hơi cay, bắn đạn cao su, dùi cui điện, dùi cui cao su, gậy chỉ dẫn giao thông; phần lớn công an các xã, thị trấn đã có phòng làm việc riêng. Về chế độ chính sách, 100% trưởng công an xã đã được tuyển dụng vào công chức xã, 100% phó công an được hưởng phụ cấp 1,0 mức lương cơ bản, công an viên hưởng trợ cấp 0,8 mức lương cơ bản (từ nguồn ngân sách địa phương).

Từ sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền, đến nay, lực lượng này đã chủ động nắm tình hình, tham mưu, đề xuất giúp cấp ủy, chính quyền xã chỉ đạo công tác ANTT, xây dựng Phong trào “Toàn dân BVANTQ”; vận động nhân dân tích cực tham gia đấu tranh, tố giác tội phạm, quản lý, giáo dục người lầm lỗi tại cộng đồng.

Cùng với đó, công an xã phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể ở cơ sở, tiến hành xây dựng các tổ an ninh nhân dân, đội thanh niên xung kích, tổ tự quản về ANTT, câu lạc bộ phòng chống ma túy, cũng như các mô hình về phòng chống tội phạm và tệ nạn xã hội..., thu hút đông đảo nhân dân tham gia.

Thượng tá Kim Trung Thành - Phó trưởng Phòng Xây dựng Phong trào Toàn dân BVANTQ, Công an tỉnh cho biết: “Anh em công an xã thực sự vất vả và quá nhiều việc, từ trộm cắp vặt đến trọng án cướp của, giết người... đều có mặt từ đầu tới cuối để cùng giải quyết, chưa kể các công việc hệ trọng của cấp ủy, chính quyền địa phương đều tham gia với nhiều vai trò khác nhau”.

Công an xã là lực lượng nòng cốt trong Phong trào "Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc".

Theo thống kê, từ năm 2009 đến hết năm 2014, lực lượng công an xã đã tham gia điều tra, giải quyết 8.014 vụ việc với 12.219 đối tượng liên quan đến ANTT; trong đó, giải quyết tại cơ sở 6.883 vụ, 8.540 đối tượng, còn lại chuyển giao cho công an cấp trên giải quyết. Trong công tác quản lý, giáo dục các loại đối tượng theo quy định của pháp luật, lực lượng này đóng vai trò đặc biệt quan trọng bởi đối tượng được quản lý, giáo dục sống gần gũi với anh em công an, có nhiều điều kiện theo dõi cũng như động viên, chia sẻ, giúp đỡ, nắm bắt diễn biến, tư tưởng..., từ đó có các hình thức gọi hỏi, răn đe, động viên, kèm cặp...

Trong công tác xây dựng Phong trào “Toàn dân BVANTQ”, lực lượng công an xã đã làm tốt công tác tuyên truyền chính sách pháp luật, vận động nhân dân tích cực tham gia công tác giữ gìn trật tự trị an, cảnh giác trước âm mưu, thủ đoạn của các loại tội phạm và dũng cảm tố giác, đấu tranh với những hành vi vi phạm pháp luật, qua đó hàng nghìn, hàng vạn nguồn tin có giá trị về ANTT đã được quần chúng nhân dân cung cấp để lực lượng công an kịp thời ngăn chặn, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật.

Với chức trách làm công tác quản lý Nhà nước về ANTT ở cơ sở, lực lượng công an xã đã có nhiều cố gắng trong việc cải cách thủ tục hành chính, nâng cao chất lượng phục vụ và quản lý nhân khẩu, đăng ký thường trú, tạm trú, tạm vắng; phối hợp có hiệu quả với công an huyện thị trong việc cấp, đổi chứng minh nhân dân; đặc biệt, thông qua các đợt phát động nhân dân giao nộp vũ khí, vật liệu nổ, công an các cấp đã thu hồi 6.565 khẩu súng các loại, 1.211 kíp nổ, 53 quả lựu đạn, 3.987 viên đạn, 306 kg thuốc nổ...

Quê hương thanh bình, ANTT được giữ vững, tội phạm và tai tệ nạn được kiềm chế là nhờ một phần công lao quan trọng của lực lượng công an xã. Những chiến sỹ công an buông cái cuốc, cái cày là nhận nhiệm vụ chung; dũng cảm, mưu trí đấu tranh với các loại tội phạm. Không thể kể hết những tấm gương mưu trí dũng cảm hy sinh tính mạng hoặc phải mang thương tật suốt đời vì đấu tranh trấn áp tội phạm, những đồng chí lập được công lớn như: bắt giữ tội phạm nguy hiểm, trốn truy nã hay những tên tội phạm đang vận chuyển ma túy với khối lượng lớn... đã được Đảng, Nhà nước, Bộ Công an và các cấp, các ngành trao tặng nhiều bằng khen, giấy khen nhưng có lẽ phần thưởng lớn nhất là chính thôn, bản, làng xã bình yên, để gia đình, họ hàng, làng xóm yên tâm lao động sản xuất, phát triển kinh tế.

Vẫn biết còn có những chiến sỹ công an xã chưa hoàn thành nhiệm vụ, hống hách với dân, vi phạm quy trình công tác nhưng đại đa số cán bộ công an xã có phẩm chất đạo đức tốt, biết rèn luyện, phấn đấu và vươn lên, rất nhiều đồng chí được cấp ủy, chính quyền và bà con nhân dân tin tưởng bầu vào những vị trí quan trọng trong Đảng bộ, chính quyền xã. Dù ở cương vị nào các anh vẫn là những hạt nhân tiêu biểu, luôn giữ vững phẩm chất, tư cách người công an cách mạng theo lời dạy của Hồ Chủ tịch.

Lê Phiên
(Bài 2: Những bất cập cần tháo gỡ)
(Xem tiếp số sau)