Những năm qua, công tác đấu tranh phòng chống tội phạm trên địa bàn tỉnh luôn được thực hiện tốt, đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Công tác giải quyết tố giác, tin báo tội phạm được chú trọng, đã mở các đợt cao điểm để trấn áp tội phạm, tệ nạn xã hội, kiềm chế sự gia tăng tội phạm, kịp thời làm rõ các vụ phạm pháp hình sự trên địa bàn. Từ năm 2010 đến năm 2015, cơ quan điều tra công an các cấp trong tỉnh đã thụ lý điều tra 3.033 vụ án, 4.585 bị can.

Mọi hoạt động điều tra được tiến hành khách quan, tiến độ điều tra được đẩy nhanh, tăng tỷ lệ phát hiện các vụ án hình sự, đảm bảo quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, không có trường hợp nào oan, sai, bỏ lọt tội phạm. Thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Hiến pháp và pháp luật, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, viện kiểm sát nhân dân hai cấp đã thực hiện tốt chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động của cơ quan tư pháp. Tổng số vụ viện kiểm sát phải giải quyết 473 vụ/797 bị can; giải quyết đạt tỷ lệ trên 90%, truy tố và xét xử đạt 95% trở lên.

Các quyết định của tòa án đảm bảo đúng pháp luật, hạn chế đến mức thấp nhất các bản án, quyết định bị sửa, bị hủy do lỗi chủ quan của thẩm phán. Tòa án nhân dân hai cấp đã giải quyết, xét xử 2.503 vụ án hình sự, với 3.899 bị cáo. Thời gian qua, trên địa bàn toàn tỉnh tuy không xảy ra các vụ án oan, sai nghiêm trọng, phải bồi thường thiệt hại cho người bị oan nhưng vẫn còn những hạn chế trong các khâu điều tra, truy tố, xét xử như: việc thu thập chứng cứ, lý lịch bị can không đủ; chất lượng giải quyết, xét xử các vụ án hình sự tuy đã có tiến bộ nhưng vẫn còn những vụ án bị sửa, hủy do lỗi chủ quan của thẩm phán.

Có một số trường hợp kiểm sát viên thiếu sót khi nghiên cứu hồ sơ phê chuẩn, không giám sát chặt chẽ quá trình thu thập chứng cứ của cơ quan điều tra phải trả lại hồ sơ để điều tra bổ sung. Luật sư, hội thẩm nhân dân có vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi cho bị can, bị cáo nhưng chất lượng vẫn còn hạn chế.

Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo cải cách tư pháp tỉnh, năm 2015, cơ quan điều tra đã đình chỉ điều tra 6 vụ án hình sự, 10 bị can; tạm đình chỉ điều tra 53 vụ án, 14 bị can (chiếm tỷ lệ 11,6% số vụ án đã khởi tố); viện kiểm sát nhân dân 2 cấp ra quyết định đình chỉ điều tra 7 vụ án hình sự, 11 bị can; cơ quan kiểm sát, tòa án đã phải trả lại hồ sơ, yêu cầu điều tra bổ sung 39 vụ, 82 bị can (chiếm tỷ lệ 7% vụ án đã đề nghị truy tố, xét xử).

Phòng chống oan, sai trong hoạt động tố tụng hiện đang là chủ trương quan trọng, nhất quán mà Đảng và Nhà nước ta đặt ra cho công tác tư pháp; đồng thời cũng là nguyên tắc hàng đầu trong hệ thống pháp luật hình sự, tố tụng hình sự Việt Nam. Việc áp dụng pháp luật về hình sự, tố tụng hình sự của các cơ quan tiến hành tố tụng trên địa bàn tỉnh đòi hỏi phải tuân theo trình tự, thủ tục chặt chẽ mà pháp luật quy định.

Để tránh làm oan người vô tội, bỏ lọt tội phạm, xét xử đúng người, đúng tội, đúng pháp luật,  thời gian tới, các cơ quan tiến hành tố tụng của tỉnh tiếp tục thực hiện tốt các nguyên tắc cơ bản trong hoạt động tố tụng: xét xử độc lập, tranh tụng và suy đoán vô tội để đảm bảo tính khách quan, toàn diện, đầy đủ của vụ án hình sự; chú trọng đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ, năng lực, trau dồi phẩm chất đạo đức cho đội ngũ điều tra viên, thẩm phán, kiểm sát viên và hội thẩm nhân dân. Tạo điều kiện thuận lợi để luật sư tham gia từ quá trình điều tra đến việc tranh tụng tại phiên tòa; tăng cường công tác phối hợp giữa các cơ quan tiến hành tố tụng nhằm nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng chống tội phạm, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp.

Quỳnh Nga