Điều tra năm 2015 cũng cho thấy, tỷ lệ hút thuốc lá thụ động giảm đáng kể ở tất cả địa điểm. Giảm mạnh nhất là tại trường đại học với mức giảm từ 54,3% xuống 37,9%; trên các phương tiện giao thông công cộng giảm từ 34,4% xuống 19,4%. Đặc biệt, tại các khu vực thành thị: tỷ lệ hút thuốc chung giảm đáng kể từ 23,3% xuống 20,6%.

Bên cạnh đó, nhận thức về tác hại đến sức khỏe của việc hút thuốc và hút thuốc thụ động cũng tăng so với năm 2010. Tỷ lệ người tin rằng, hút thuốc gây các bệnh đột quỵ, tim mạch và ung thư phổi tăng từ 55,5% lên 61,2%. Tỷ lệ người tin rằng, hút thuốc thụ động gây các bệnh nguy hiểm tăng từ 87,0% lên 90,3%.

Với Yên Bái, tuy đến nay chưa có nghiên cứu nào về tình hình sử dụng thuốc lá, thuốc lào trên địa bàn tỉnh nhưng qua thực tế có thể thấy, tình hình sử dụng, buôn bán thuốc lá, thuốc lào trên địa bàn khá phổ biến. Mặc dù đã có quy định về những nơi cấm kinh doanh, sử dụng thuốc lá, thuốc lào nhưng rất nhiều nhà hàng, khách sạn, thậm chí ngay cổng, hàng rào các cơ sở y tế, một số trường học trên địa bàn vẫn bán mặt hàng này khi khách có nhu cầu. Còn với người hút thuốc, rất nhiều người bất chấp các quy định cấm hút thuốc lá nơi công cộng, trong nhà, trong trường học, bệnh viện...

Thực trạng này một phần là do ý thức của người buôn bán và của người sử dụng thuốc lá nhưng cũng một phần là do nhiều người, nhất là người dân sinh sống ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số chưa biết đến những kết quả nghiên cứu khoa học về tác hại của thuốc lá, chưa biết đến những quy định của pháp luật về phòng chống tác hại của thuốc lá (PCTHCTL).

Ông Lý Hữu T. ở xã Đại Sơn, huyện Văn Yên cho biết: “Thời gian gần đây, qua các phương tiện thông tin đại chúng, chúng tôi mới phần nào biết được thuốc lá, thuốc lào gây hại cho sức khỏe cả người hút và những người xung quanh. Thời gian tới, tôi mong muốn cán bộ y tế địa phương sẽ thực hiện tuyên truyền, tư vấn trực tiếp về tác hại cũng như phương pháp bỏ thuốc cho người dân”.

Theo giới chuyên môn, chỉ cần vài giây sau khi rít một hơi thuốc lá vào phổi, người hút thuốc lá sẽ cảm nhận được những kích thích của chất Nicotine lên hệ thần kinh trung ương và toàn cơ thể. Một số vùng có những thụ thể tiếp nhận Nicotine ở não cho nên khi hút thuốc lá, người hút có thể thấy trí óc sáng suốt và làm việc có hiệu quả hoặc trong những lúc căng thẳng, lo âu, thuốc lá có thể làm cho người hút cảm thấy thư giãn và bình tĩnh hơn.

Nhưng thực tế nếu chúng ta càng hút nhiều thì cơ thể bị kích thích tiết các chất nội tiết tố liên tục cho đến khi các chất này bị cạn kiệt. Lúc ấy, thay vì có cảm giác sảng khoái, người bệnh lại thấy mệt mỏi hơn, khó tập trung tư tưởng, cáu gắt và suy sụp tinh thần mau chóng.

Tiếc rằng, phần lớn những người nghiện thuốc lá lại không ý thức được vấn đề này. Khi họ hút thuốc mà không thấy sảng khoái thì lại có khuynh hướng tăng liều nên càng lúc càng nghiện nặng hơn và phải gánh chịu những hậu quả rất tồi tệ. Nghiên cứu năm 2012 cho thấy, bệnh tật và tử vong sớm do sử dụng thuốc lá chiếm 12% tổng gánh nặng bệnh tật. Bệnh tật và tử vong sớm cũng gây gánh nặng về kinh tế không chỉ cho bản thân người bệnh mà còn cho cả gia đình họ và toàn xã hội.

Năm 2012, người Việt Nam đã bỏ ra 22 ngàn tỷ đồng để mua thuốc lá. Năm 2013, hơn 23 ngàn tỷ đồng là tổng chi phí cho điều trị và chi phí do mất khả năng lao động chỉ cho 5/25 bệnh do thuốc lá gây ra, trong khi số tiền do ngành công nghiệp thuốc lá đóng góp cho ngân sách Nhà nước chỉ là 17 ngàn tỷ đồng.

Đẩy mạnh thực thi hoạt động PCTHCTL, các quy định của Luật PCTHCTL trên địa bàn, tỉnh Yên Bái phấn đấu năm 2016 có 70% người dân tại cộng đồng hiểu biết về tác hại của thuốc lá, 60% người dân tại cộng đồng biết về quy định của Luật PCTHCTL, 55% cơ quan hành chính của tỉnh thực hiện nghiêm quy định về cấm hút thuốc lá tại nơi làm việc… với mong muốn sớm xây dựng môi trường không khói thuốc.

Thuốc lá là một loại cây có độc, nhất là những lá già, có hàm lượng Nicotine cao. Hoạt chất chủ yếu của thuốc lá hoặc thuốc lào là chất Nicotine, một loại Alcaloid. Hàm lượng Nicotine trong các loại thuốc này thay đổi từ 2 - 10%. Một số loại thuốc lào tốt có thể chứa đến 16% Nicotine. Nicotine được sử dụng ở liều thấp, tạo ra sự sảng khoái nhẹ nhàng, làm dịu cơn đói và bớt mệt mỏi. Tuy nhiên, nếu dùng lâu dài sẽ gây lệ thuộc và độc hại cho cơ thể.

Thành Trung