Là một trong những người đưa lan rừng về trồng ở phố, anh Trần Cao Khải ở tổ 28, phường Yên Ninh, thành phố Yên Bái đã có 14 năm gắn bó với lan rừng. Vốn là công nhân tại Công ty Khoáng sản Yên Bái, anh thường xuyên phải làm việc ở những vùng núi cao thuộc nhiều tỉnh như: Điện Biên, Lào Cai, Lạng Sơn, Cao Bằng… Đặc thù công việc phải trèo đèo, lội suối, trên đường công tác, anh bắt gặp những nhánh lan rừng nở hoa đầy kiêu hãnh trên các thân cây cao hoặc cheo leo ở vách đá… rồi cả ở những phiên chợ vùng cao, những người Mông gùi lan đi bán. Thế là niềm đam mê về một vườn lan rừng mang vẻ đẹp hoang sơ, khác lạ ở giữa chốn phố phường tấp nập đã thôi thúc anh sưu tầm và mua về trồng loài hoa đặc trưng của núi rừng này.

Ban đầu chỉ từ 20 - 30 giò, đến nay, vườn lan nhà anh đã có gần 1.000 giò với nhiều loại lan phong phú cả về hình thức lẫn chủng loại như: quế lan hương, kiều, trầm, hài, đai châu, phi điệp, hoàng thảo, ngọc thạch, hoàng lạt, cửu bảo tiên, bát bảo tiên… Có loại nở thành từng chùm, loại nở dần từng cánh, có loại cánh tròn, loại cánh dài, loại có râu, có vòi, có cánh hoa giống như cánh bướm, ong.

Anh Khải cho biết: “Mỗi nhánh lan rừng mang về, việc đầu tiên là phải cắt bỏ rễ chết, sau đó lựa chọn giá thể để nuôi cho phù hợp. Như giống lan đai trâu ưa sống ở cây gỗ lũa, phi điệp tím ưa sống ở mảng rễ dương xỉ, còn lan trầm thích hợp sống trên mảng gỗ nhãn. Phải mất thời gian khá dài chăm sóc và thuần hóa lan rừng mới thích ứng với môi trường sống mới và nở hoa đẹp”.

Các bước kỹ thuật chăm sóc cũng phải tỷ mỷ. Trước hết, phải tạo không gian trồng hợp lý. Đó là nơi có nhiều ánh sáng nhưng lại vừa đủ nắng, thoáng mát, tốt nhất là nắng từ hướng Đông và có nhiều gió. Vào mùa mưa, phải kiểm tra độ thoát nước thường xuyên, tránh thối rễ. Mùa nóng nên tưới nước vào buổi chiều, mùa đông có sương muối thì phải tưới rửa lá buổi sáng, nếu không sẽ cháy lá. Kỹ thuật là vậy nhưng trồng lan rất vất vả nên cần phải có niềm đam mê, chịu khó tìm hiểu để hiểu rõ tập tính của từng loại.

Qua thực tế, cho anh Khải đã đúc rút nhiều kinh nghiệm từ lựa chọn giống, cách trồng, chăm sóc. Hiện nay, gia đình anh có khoảng 500 giò lan đã ra hoa và bán, mỗi giò trung bình từ 500.000 - 1.500.000 đồng. Những loài lan quý còn có giá vài triệu đồng. Không chỉ chơi lan, anh Khải còn sưu tầm và trồng hơn 50 loài cây cảnh như si, đa, tùng la hán, lộc vừng có giá trị.

Anh Khải tâm sự: “Lan rừngcó một giá trị riêng bởi nó mang vẻ đẹp tự nhiên, ra hoa đúng mùa, hoa nở dài ngày va mùi hương rất đặc trưng, khác biệt so với các loại hoa lan đã qua lai, ghép. Chỉ cần buộc vào thân cây, khúc gỗ vẫn vươn lên và nở ra những bông hoa đẹp kiêu sa, đầy màu sắc. Với tôi, lan rừng rất có ý nghĩa. Nó không chỉ là một thú vui giúp tinh thần luôn vui vẻ mà còn đem lại nguồn thu nhập chính cho gia đình”.

Thật vậy, từ số vốn ban đầu chỉ vài chục triệu đồng, đến nay, giá trị vườn lan, cây cảnh nhà anh Khải đã lên tới tiền tỷ. Mỗi năm, gia đình anh thu nhập khoảng 200 triệu đồng từ tiền bán lan, cây cảnh.

Hoài Anh