Địa hình đồi núi chia cắt phức tạp, đi lại khó khăn; nhận thức và trình độ dân trí của đồng bào hạn chế; tư tưởng sinh nhiều con, phong tục tập quán mang nặng tính trọng nam khinh nữ.
Thêm vào đó, thù lao thực hưởng của đội ngũ cán bộ chuyên trách các xã ở huyện Mù Cang Chải trên thực tế chưa tương xứng với nhiệm vụ đảm trách…, đang là những khó khăn, trở ngại, đặt ra trách nhiệm nặng nề đối với cấp ủy, chính quyền địa phương, trực tiếp là đội ngũ cán bộ làm công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình (DS/KHHGĐ) từ huyện đến cơ sở.
Những nỗ lực sau một năm bám nắm địa bàn, vận động, thuyết phục chưa mang lại tín hiệu vui trong công tác DS/KHHGĐ khi mà tỷ lệ phát triển dân số tự nhiên trong năm không đạt so với mục tiêu của Nghị quyết Đại hội Đảng bộ và Nghị quyết HĐND huyện đề ra, dù tỷ lệ phát triển dân số tự nhiên trong năm có giảm…
Lăn lộn với công tác dân số ở cơ sở, cũng là người Mông, chị Sùng Thị Máy - Giám đốc Trung tâm Dân số - KHHGĐ huyện và đội ngũ những người làm công tác dân số từ huyện đến cơ sở, chủ yếu là người dân tộc Mông, hiểu hơn ai hết phong tục, tập quán và quan niệm của đồng bào mình.
Chị Máy chia sẻ: "Nói thật là đồng bào mình vẫn còn tư tưởng thích đẻ nhiều. Điều chưa thể thay đổi đó là quan niệm trọng nam còn rất nặng nề trong tư tưởng các gia đình. Một gia đình có đến vài ba đứa con nhưng nếu chưa là con trai cũng xem như chưa có con. Đây thực sự là một nhiệm vụ nặng nề, được Đảng bộ huyện xác định vừa là nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách cần làm ngay trong năm 2017 vừa là nhiệm vụ chiến lược dài hơi cần kiên trì tuyên truyền, vận động như mưa dầm thấm lâu”.
Trong năm, Trung tâm đã tăng cường phối hợp với các ngành liên quan tuyên truyền tác hại của tảo hôn, không sinh con thứ 3 cho các nhóm đối tượng là vị thành niên, thanh niên, các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ tại 4 cụm trên địa bàn các thôn, bản và 13 xã trong toàn huyện.
Trong 2 đợt chiến dịch chăm sóc sức khỏe sinh sản/ KHHGĐ tuyên truyền cho gần 3.000 đối tượng trong độ tuổi sinh đẻ; trong đó, vận động 1.712 đối tượng tham gia thực hiện các biện pháp tránh thai hiện đại, nâng tổng số các cặp vợ chồng thực hiện các biện pháp tránh thai hiện đại trong toàn huyện lên gần 8.000 người, góp phần duy trì tỷ lệ phát triển dân số tự nhiên của huyện ở mức 1,53% trong năm 2017.
Có thể nói là tạm mừng khi số trẻ sinh ra là con thứ 3 trở lên trên địa bàn huyện năm 2017 đã giảm 27 trẻ so với năm 2016. Thế nhưng chưa thể vui khi mà tổng số người vi phạm sinh con thứ 3 trở lên trong năm vẫn còn nhiều, 244 trường hợp, đều đã được xử lý, trong đó có 1 trường hợp là cán bộ đảng viên.
Chú trọng tuyên truyền, vận động, thuyết phục gắn với các hình thức động viên, khen thưởng kịp thời, UBND huyện Mù Cang Chải đã tổ chức khen thưởng cho 22 tập thể thôn, bản, tổ dân phố không có người sinh con thứ 3 trở lên trong năm 2016.
Đặc biệt, huyện đã triển khai thực hiện chi trả cho 532 đối tượng phụ nữ thuộc hộ nghèo là người dân tộc thiểu số khi sinh con đúng chính sách dân số năm 2015 - 2016 với số tiền trên 1 tỷ đồng theo đúng đối tượng được quy định tại Nghị định số 39 của Chính phủ.
Chính sách kịp thời này của Chính phủ đến với người dân vùng cao, vùng đồng bào dân tộc sẽ tiếp thêm sự khích lệ, động viên để người dân nâng cao nhận thức, ý thức thực thi pháp luật nói chung, chính sách pháp luật về công tác dân số nói riêng.
Nhìn nhận thực tế khách quan, chia sẻ về những nỗ lực của Đảng bộ, chính quyền địa phương qua một năm chống chọi cùng thiên tai với bộn bề vất vả và cả những trăn trở trong thực hiện nhiệm vụ công tác DS/KHHGĐ còn nhiều trở ngại, đồng chí Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy Vũ Đình Lợi cho rằng: "Việc cần làm vẫn là phải tích cực tuyên truyền, vận động, thuyết phục đồng bào thay đổi nhận thức, quan niệm. Nên bắt đầu từ lớp trẻ có kiến thức, có hiểu biết, có trình độ văn hóa".
"Vì thế, cần đẩy mạnh việc tuyên truyền kiến chăm sóc sức khỏe vị thành niên trong các nhà trường trên địa bàn huyện; tăng cường các dịch vụ KHHGĐ để người dân hiểu và chủ động, tự nguyện, tự giác thực hiện. Làm tốt được điều này còn giải quyết được vấn đề tảo hôn ở vùng cao. Đây cũng là nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách cần làm ngay mà Đảng bộ huyện đặt quyết tâm cao trong chỉ đạo thực hiện, mong muốn nâng cao một bước về chất lượng dân số, chất lượng cuộc sống cho người dân trên địa bàn” - Phó bí thư Huyện ủy nói.
Minh Thúy