Tranh tụng là các hoạt động tố tụng được thực hiện bởi các bên tham gia tố tụng (bên buộc tội và bên bị buộc tội) có quyền bình đẳng với nhau trong việc thu thập, đưa ra chứng cứ để bảo vệ các quan điểm và lợi ích của mình, phản bác lại các quan điểm và lợi ích của phía đối lập.Việc tranh tụng diễn ra sôi nổi, đi đến thống nhất là biểu hiện sinh động của một nhà nước pháp quyền, dân chủ và thượng tôn pháp luật.
Với chức năng và nhiệm vụ được giao, Viện Kiểm sát nhân dân (KSND) tỉnh Yên Bái đã luôn chú trọng nâng cao chất lượng, hoạt động thực hành quyền công tố của kiểm sát viên tại các phiên tòa xét xử án hình sự, góp phần bảo đảm việc xét xử đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.
Cùng với công tác lãnh đạo, chỉ đạo, Viện KSND tỉnh thường xuyên có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng kiến thức chuyên môn, tổ chức tập huấn các văn bản pháp luật mới, cử kiểm sát viên tham dự các lớp tập huấn chuyên sâu về hoạt động tranh tụng của kiểm sát viên tại phiên tòa do Viện KSND Tối cao tổ chức.
Mặt khác, việc tự đào tạo, rèn luyện kỹ năng tranh tụng của kiểm sát viên cũng được quan tâm thực hiện. Viện KSND 2 cấp đã triển khai và thực hiện tốt chủ trương "Tăng cường trách nhiệm công tố trong giải quyết các vụ án hình sự, đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng chống tội phạm” theo Chỉ thị số 05/CT-VKSTC ngày 27/4/2020 của Viện trưởng Viện KSND Tối cao và thực hiện đồng bộ các giải pháp chống oan sai và bỏ lọt tội phạm như: kiểm sát viên theo sát, nắm chắc tiến độ điều tra, chủ động, kịp thời đề ra yêu cầu điều tra; tham gia hoặc trực tiếp hỏi cung bị can trong quá trình điều tra hoặc trước khi truy tố, tham gia đầy đủ các hoạt động điều tra theo quy định của Bộ luật Tố tụng Hình sự.
Đặc biệt, thực hiện tinh thần cải cách tư pháp và để từng bước nâng cao năng lực tranh tụng cũng như bản lĩnh nghề nghiệp của kiểm sát viên trong toàn ngành, Viện KSND 2 cấp đã phối hợp với Tòa án cùng cấp tổ chức các phiên tòa rút kinh nghiệm theo yêu cầu cải cách tư pháp nhằm giúp cho cán bộ, kiểm sát viên tham dự, rút kinh nghiệm học tập. Đồng thời, giao chỉ tiêu mỗi năm, kiểm sát viên phải tham gia ít nhất 1 phiên tòa rút kinh nghiệm nhằm rèn luyện kỹ năng tranh tụng tại phiên tòa.
Tại phiên tòa rút kinh nghiệm có mời lãnh đạo Viện KSND tỉnh, kiểm sát viên các phòng nghiệp vụ thuộc Viện KSND tỉnh tham dự. Sau mỗi phiên tòa đều tổ chức họp các cơ quan tiến hành tố tụng để chỉ ra những ưu điểm cần phát huy và những hạn chế cần khắc phục để rút kinh nghiệm chung.
Kiểm sát viên Lê Việt Cường - Trưởng phòng Thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử phúc thẩm án hình sự (Phòng 7), Viện KSND tỉnh cho biết: "Việc rút kinh nghiệm thông qua tổ chức theo dõi, tham dự các phiên tòa đã giúp kiểm sát viên đầu tư nghiên cứu, chuẩn bị đề cương xét hỏi, dự kiến các nội dung tranh luận đến tham gia xét hỏi, tranh luận với luật sư, người bào chữa và những người tham gia tố tụng khác. Đó là cơ sở quan trọng bảo đảm việc tranh tụng tốt tại phiên tòa”.
Bên cạnh đó, sau phiên tòa, kiểm sát viên còn được đồng nghiệp góp ý về những ưu điểm, tồn tại, hạn chế thiếu sót khi thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử tại phiên tòa như: kiểm sát trình tự thủ tục bắt đầu phiên tòa, đọc cáo trạng, kỹ năng xét hỏi, tranh luận, kỹ năng luận tội, cách xử lý của kiểm sát viên trước những tình huống phát sinh tại phiên tòa… Qua đó, kiểm sát viên rút kinh nghiệm, nâng cao chất lượng tranh tụng.
Hay việc thực hiện nghiêm túc, hiệu quả phiên tòa trực tuyến của Viện KSND 2 cấp tỉnh theo tinh thần Nghị quyết số 33/2021/QH15 của Quốc hội về tổ chức phiên tòa trực tuyến cũng giúp kiểm sát viên toàn ngành nắm chắc những quy định về tổ chức, các tiêu chí lựa chọn tổ chức phiên tòa trực tuyến, trách nhiệm của Viện KSND và các cơ quan tổ chức liên quan...
Ngoài ra, Viện KSND 2 cấp tỉnh cũng đang từng bước đẩy mạnh thực hiện việc số hóa hồ sơ một số vụ án phục vụ việc xét hỏi tranh luận tại phiên tòa để nâng cao kỹ năng, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho các kiểm sát viên, kiểm tra viên, cán bộ trong ngành.
Thực hiện đồng bộ các giải pháp, chất lượng tranh tụng tại phiên tòa của kiểm sát viên ngành KSND tỉnh nâng lên rõ rệt. Các vụ án đưa ra xét xử đều đảm bảo việc thực hiện tranh tụng tại phiên tòa chất lượng, đầy đủ đúng quy định, kiểm sát viên tranh luận, đối đáp, lập luận chặt chẽ, viện dẫn chứng cứ, căn cứ vững chắc đề nghị tội danh, điều luật áp dụng và mức hình phạt phù hợp đúng quy định pháp luật, bác bỏ những lập luận không có căn cứ mà bị cáo và luật sư bào chữa hoặc những người tham gia tố tụng đưa ra.
Năm 2022, Phòng 7, Viện KSND tỉnh đã thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử phúc thẩm 60 vụ/140 bị cáo. Kết quả trên đã góp phần giúp ngành KSND tỉnh hoàn thành tốt các chỉ tiêu, nhiệm vụ công tác theo các nghị quyết chuyên đề của Quốc hội và của ngành giao, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp trong giai đoạn hiện nay.
Lê Phiên
