■ Bà Phạm Thị Bích Hà hỏi: Tôi sinh ngày 1/1/1971, đi làm trong điều kiện bình thường và đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) từ ngày 14/7/1988, trong đó có 2 năm liền kề có số ngày nghỉ hưởng lương BHXH ít nhất 60 ngày/năm. Tôi có dự định xin nghỉ hưu trước tuổi vào tháng 10/2023. Vậy, nếu tôi nghỉ hưu trước tuổi có bị trừ tỷ lệ % lương hưu không?
BHXH tỉnh Yên Bái trả lời: Đối chiếu theo quy định của Luật BHXH về tính mức lương hưu hằng tháng đối với lao động nữ làm việc trong điều kiện lao động bình thường có thời điểm nghỉ hưu năm 2023 như sau:
- Mức lương hưu hằng tháng của người lao động (NLĐ) đủ điều kiện quy định tại Điều 54 của Luật này được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH quy định tại Điều 62 của Luật này và tương ứng với 15 năm đóng BHXH. Sau đó, cứ thêm mỗi năm đóng BHXH, NLĐ được tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%.
- Trường hợp NLĐ nghỉ hưu sớm do suy giảm khả năng lao động thì cứ mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định thì giảm 2%. Trường hợp tuổi nghỉ hưu có thời gian lẻ đến đủ 6 tháng thì mức giảm là 1%, từ trên 6 tháng thì không giảm tỷ lệ phần trăm do nghỉ hưu trước tuổi.
Theo quy định tại Khoản 2, Điều 169 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định tuổi nghỉ hưu của NLĐ được điều chỉnh theo lộ trình, cụ thể: Kể từ năm 2021, tuổi nghỉ hưu của NLĐ trong điều kiện lao động bình thường là đủ 55 tuổi 4 tháng đối với lao động nữ; sau đó cứ mỗi năm tăng thêm 4 tháng đối với lao động nữ cho đến khi đủ 60 tuổi vào năm 2035. NLĐ có thể nghỉ hưu thấp hơn không quá 5 tuổi so với tuổi nghỉ hưu của NLĐ làm việc trong điều kiện lao động bình thường nếu có đủ 20 năm đóng BHXH bắt buộc trở lên và thuộc một trong các trường hợp dưới đây:
- Có từ đủ 15 năm trở lên làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ LĐ-TB&XH ban hành.
- Có từ đủ 15 năm trở lên làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn (bao gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên trước ngày 1/1/2021).
- Có tổng thời gian làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và thời gian làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn (bao gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên trước ngày 1/1/2021) từ đủ 15 năm trở lên.
- Bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên.
NLĐ có thể nghỉ hưu thấp hơn tối đa 10 tuổi so với tuổi nghỉ hưu của NLĐ làm việc trong điều kiện lao động bình thường nếu có đủ 20 năm đóng BHXH bắt buộc trở lên và thêm một trong các điều kiện sau:
- Có đủ 15 năm làm công việc khai thác than trong hầm lò.
- Bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.
NLĐ không bị quy định giới hạn về tuổi đời khi đã có đủ 20 năm đóng BHXH bắt buộc và thuộc một trong các trường hợp sau đây:
- Bị nhiễm HIV/AIDS do tai nạn rủi ro nghề nghiệp.
- Bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên và có đủ 15 năm làm nghề hoặc công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ LĐ-TB&XH, Bộ Y tế ban hành.
Đối chiếu trường hợp của bạn, thì thời điểm nghỉ hưu theo điều kiện bình thường là tháng 10/2028, nghỉ sớm thì bị trừ mỗi năm về hưu trước tuổi mỗi năm 2%. Ngoài ra, Chính phủ có quy định đối với những người làm việc trong điều kiện lao động bình thường mà đủ một số điều kiện thì được nghỉ hưu trước tuổi và không bị trừ tỷ lệ do nghỉ hưu sớm (như Nghị định số 143/2020/NĐ-CP ngày 10/12/2020 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định số 108/2014/NĐ-CP).
■ Ông Ngô Mạnh Hùng, địa chỉ Email: manhhung2110@gmail.com hỏi: Cách đây 10 năm tôi có tham gia làm việc tại một công ty và được đóng BHXH 4 tháng sau đó thì tôi nghỉ việc. Sau này tôi có tham gia đóng BHXH tự nguyện được hơn 5 năm. Bây giờ tôi không đóng nữa và muốn đi rút tiền thì cần thủ tục như thế nào?
BHXH tỉnh Yên Bái trả lời: Theo Khoản 5 Điều 21 Luật BHXH năm 2014 quy định: "Người sử dụng lao động có trách nhiệm phối hợp với cơ quan BHXH trả sổ BHXH cho người lao động, xác nhận thời gian đóng BHXH khi người lao động chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc thôi việc theo quy định của pháp luật”.
Nên đề nghị bạn liên hệ với công ty cũ của bạn để được giải quyết và nhận lại sổ BHXH và tờ rời quá trình tham gia BHXH tại đơn vị. Nếu công ty không thực hiện việc chốt sổ BHXH thì bạn có thể làm đơn chuyển đến cơ quan quản lý lao động tại địa phương là phòng lao động - thương binh và xã hội hoặc liên đoàn lao động để được hỗ trợ.
Ánh Dương
