Nguyên nhân của nạn BLGĐ chủ yếu là do bất bình đẳng giới, bất bình đẳng về quyền lực, sự thiếu hiểu biết về pháp luật và nhận thức của người dân (người gây ra bạo lực và bị bạo lực) về BLGĐ còn hạn chế; các thành viên thiếu các kỹ năng ứng xử, cách giải quyết phù hợp khi trong gia đình có mâu thuẫn, xung đột. Ngoài ra, tình trạng cờ bạc, rượu chè, nghèo đói, thiếu việc làm, kết hôn sớm, ép kết hôn, ngoại tình cũng là những nguyên nhân dẫn đến BLGĐ.

Theo báo cáo của Sở Văn hoá, Thể thao & Du lịch tỉnh Yên Bái, trong 6 tháng đầu năm 2010, toàn tỉnh đã xảy ra 651 vụ bạo lực gia đình (BLGĐ), trong đó có 121 vụ bạo lực thân thể, 477 vụ bạo lực tinh thần, 10 vụ bạo lực tình dục, 43 vụ bạo lực kinh tế. Nạn nhân của các vụ bạo lực gia đình phần lớn là phụ nữ, trẻ em và người già (phụ nữ: 376 vụ, trẻ em: 266 vụ, người già: 9 vụ), tăng hơn 170 vụ so với cùng kỳ năm 2009.

Bạo lực gia đình được xem là hành vi phạm pháp luật và được quy định trong Bộ luật Hình sự, song trong thực tế hầu hết lại không được các nạn nhân, nhất là phụ nữ nhận biết được. Thường chỉ đến khi bị đánh đập tàn nhẫn không còn chịu đựng nổi thì họ mới tìm đến đoàn thể, cơ quan chức năng như công an, hội phụ nữ để nhờ giải quyết. Trong một số vụ việc, nạn nhân - người vợ còn không muốn đem vụ việc ra giải quyết bởi việc giải quyết theo pháp luật (xử phạt) đều có ảnh hưởng ít nhiều đến quyền lợi, kinh tế chung của gia đình.

Họ muốn cắn răng chịu đựng, nhẫn nhục chịu đựng để duy trì cuộc sống bình yên của gia đình, vì sự phát triển của con cái và cũng vì “thể diện” với làng xóm. Chính cách làm này của các nạn nhân đã vô tình gây trở ngại cho việc phát hiện, xác định mức độ thiệt hại của bạo lực cũng như sự can thiệp kịp thời của các cơ quan chức năng. Vì thế rất cần có các biện pháp giải quyết kịp thời và mang tính khả thi hơn nữa để ngăn chặn nạn BLGĐ đang diễn ra như hiện nay.

Để ngăn chặn và từng bước đẩy lùi BLGĐ, đòi hỏi tất cả các cấp, các ngành, các cơ quan đơn vị phải có nhiều giải pháp đồng bộ và mang tính toàn diện. Trước hết, tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục nhằm nâng cao nhận thức của mọi người dân về bình đẳng giới. Đặc biệt với chị em phụ nữ ngoài việc nâng cao nhận thức về giới cần trang bị  cho chị em kiến thức pháp luật để họ biết tự bảo vệ bản thân khi trong gia đình có nguy cơ bạo lực.

Phát huy tối đa vai trò của các tổ chức xã hội ở các khu dân cư trong việc phòng ngừa và ngăn chặn BLGĐ. Gắn việc phòng chống BLGĐ với phòng chống các tệ nạn xã hội. Không ngừng nâng cao mọi mặt đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân. Trong bình xét, đánh giá phân loại và đề bạt cán bộ của Đảng và Nhà nước, cần chú ý tới việc giải quyết các mối quan hệ của cán bộ trong gia đình và địa phương nơi cư trú.

Hồng Oanh