Theo báo cáo của Phòng Chăm sóc và Bảo vệ trẻ em (Sở Lao động - Thương binh và Xã hội) trên địa bàn tỉnh không có trường hợp trẻ lang thang, trẻ bị ngược đãi, đánh đập. Tuy nhiên, tình trạng trẻ bị xâm hại lại đang có chiều hướng gia tăng với tính chất và mức độ ngày càng phức tạp.

Ông Hoàng Văn Minh - Phó trưởng phòng Chăm sóc và Bảo vệ trẻ em (Sở Lao động - Thương binh và Xã hội) cho biết: Tình trạng trẻ bị xâm hại xảy ra nhiều nhất thành phố Yên Bái, huyện Yên Bình và Văn Yên. Mặc dù thời gian qua, đơn vị đã tham mưu cho Sở xây dựng các kế hoạch, phối hợp với công an, Đoàn thanh niên, Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh cùng các địa phương, trường học trên địa bàn tỉnh  triển khai thí điểm các mô hình ngăn ngừa, phòng chống xâm hại tình dục trẻ em tại cộng đồng ở Nguyễn Phúc, thành phố Yên Bái, mô hình ở xã Hán Đà và mô hình trẻ với trẻ tại huyện Yên Bình. Mới đây, tháng 6/2010, Phòng đã tham mưu cho Sở chọn 2 xã là An Bình và Lâm Giang (Văn Yên) để triển khai xây dựng mô hình ngăn ngừa xâm hại tình dục trẻ em tại cộng đồng. Đây là địa bàn nhiều đối tượng trẻ em có nguy cơ bị xâm hại cao. T

rên cơ sở đó, đơn vị đã chỉ đạo xã thành lập ban chỉ đạo mô hình, chọn lựa mỗi xã 25 gia đình tham gia. Bằng hình thức tuyên truyền qua loa truyền thanh, phát tờ rơi, tài liệu, phổ biến qua họp thôn, họp phụ nữ, sinh hoạt Đoàn, Đội; tổ chức diễn đàn của trẻ em về chủ đề phòng ngừa xâm hại tình dục trẻ em trong dịp hè.

Cùng với đó là củng cố mạng lưới cộng tác viên về bảo vệ trẻ em trên cơ sở lực lượng chi hội trưởng phụ nữ, công an viên, y tế thôn, bản thực hiện thường xuyên chế độ thông tin, báo cáo về tình hình trẻ em. Tuy nhiên do nhiều yếu tố khách quan tác động mà các mô hình chưa phát huy hết hiệu quả, bởi trong số nhiều vụ án về xâm hại trẻ em trong quá trình khảo sát thực tế lập hồ sơ đối tượng bị xâm hại để tiến hành hỗ trợ mới thấy công tác phòng chống loại tội phạm này còn gặp nhiều khó khăn. Khó khăn trước tiên do nhận thức của người dân cũng như của đội ngũ cán bộ chuyên môn, chính quyền, đoàn thể các cấp và nhà trường còn khá mơ hồ về trách nhiệm trong việc phòng chống loại tội phạm này.

Hiện nay chưa có một chương trình truyền thông nào về phòng chống xâm hại tình dục trẻ em được thực hiện ở cơ sở. Hầu hết học sinh trong các nhà trường đều không hiểu khái niệm xâm hại tình dục trẻ em, chưa được tiếp cận thông tin về vấn đề này cũng như kỹ năng phòng tránh. Đáng tiếc là một số người lớn cũng né tránh, ngại đề cập đến vấn đề này. Mặt khác, việc cơ quan chức năng tiếp cận người bị hại để thu thập thông tin và có biện pháp giúp đỡ phù hợp đôi khi gặp trở ngại vì một số gia đình không muốn gợi lại nỗi đau đã qua nên giữa bên bị hại và kẻ thủ ác tự dàn xếp, thậm chí tìm cách che giấu vụ việc.

Theo ông Minh thì sự thay đổi mạnh mẽ về kinh tế, dẫn đến sự phân hóa giàu nghèo rõ rệt, gây ra sự chênh lệch mức sống giữa thành thị và nông thôn, cũng tạo ra sự chênh lệch về cơ hội phát triển của trẻ em. Chính vì thế trẻ em của các gia đình này thường bị rơi vào hoàn cảnh như phải ở nhà một mình, bố mẹ giao cho người khác quản lý để đi làm ăn. Bên cạnh đó, giá trị văn hóa truyền thống hiện nay không được phát huy,hoặc chưa được phát huy một cách đầy đủ. Đạo đức xuống cấp trong  một bộ phận của cộng đồng, các tệ nạn xã hội bắt đầu gia tăng, các mối quan hệ gia đình, xã hội bị đảo lộn  mất dần thuần phong mỹ tục.

Trẻ em chưa thực sự được bảo vệ, chăm sóc theo đúng nghĩa, hệ thống luật pháp, chính sách về bảo vệ, chăm sóc trẻ em chưa đầy đủ, đồng bộ; đội ngũ cán bộ làm công tác bảo vệ, chăm sóc trẻ em còn thiếu về số lượng, hạn chế về năng lực và chuyên môn, đặc biệt ở cấp xã; hệ thống dịch vụ bảo vệ, chăm sóc trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt chưa được hình thành đầy đủ và chưa đáp ứng được yêu cầu; ý thức chấp hành pháp luật về bảo vệ, chăm sóc trẻ em của một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức, cha mẹ, giáo viên và công dân chưa tốt; kiến thức, kỹ năng bảo vệ, chăm sóc trẻ em của nhiều gia đình và trẻ em chưa đầy đủ; hệ thống thông tin quản lý đặc biệt là, hệ thống mạng lưới phát hiện, báo cáo, phối hợp phòng chống, ngăn chặn nạn bạo hành trẻ ở cấp cơ sở còn nhiều lỗ hổng, yếu kém.

Việc phòng ngừa có thể giảm được 80% nguy cơ xảy ra xâm hại trẻ em. Theo đó, cần phải tăng cường chiến dịch truyền thông. Quan trọng nhất là nhận thức và các biện pháp bảo vệ, chăm sóc trẻ tại gia đình, cộng đồng. Phải nâng cao năng lực hệ thống bảo vệ trẻ bằng việc xác định rõ vai trò, trách nhiệm các cấp chính quyền, và xây dựng được mạng lưới dự phòng, tạo sự đồng thuận giữa các cấp, các ngành trong việc ngăn chặn nhằm giảm thiểu tình trạng trạng trẻ bị xâm hại tại cộng đồng.

Thanh Tân