Chúng tôi có mặt tại Bản Pú Cang - xã Nậm Khắt, Mù Cang Chải vào khoảng 17 giờ chiều, trước mắt chúng tôi chỉ có mấy đứa trẻ đang đùa nghịch với nhau. Hơn 18 giờ mới thấy từng đoàn người trên các sườn núi cao kéo nhau về bản. Trong đoàn người đó hầu hết là phụ nữ và trẻ em, thi thoảng mới có một người đàn ông.

Chị Giàng Thị Pàng là một trong những phụ nữ của bản Pú Cang phải sống trong hưu quạnh chờ chồng đi tù vì buôn bán ma tuý gần chục năm nay. Những công việc nặng nhọc như: cày ruộng, sửa sang lại mái nhà… lẽ ra có chồng đứng ra gánh vác, thì nay một tay chị phải tự thân lo tất cả. Chị nói trong ngậm ngùi: “Năm 2001, chồng tôi bị đi tù vì tội buôn bán ma tuý, 4 mẹ con tôi sống rất vất vả vì không có ai làm giúp những việc nặng trong gia đình. Tôi mong chồng tôi cải tạo tốt để sớm về với vợ con. Nếu chồng tôi được về, tôi sẽ khuyên không tái phạm nữa để ở nhà cùng vợ con làm ăn…”. Không riêng gì chị Pàng, trong bản Pú Cang này còn rất nhiều thiếu phụ khác cùng cảnh.

Bản Pú Cang cách trung tâm xã Nậm Khắt gần chục cây số, giao thông đi lại khó khăn, cả bản có 94 hộ, 585 nhân khẩu. Do ảnh hưởng của tập quán trồng và sử dụng thuốc phiện trước đây mà bản đã trở thành “rốn” ma tuý không riêng gì của Nậm Khắt mà của cả huyện Mù Cang Chải. Sở dĩ bản Pú Cang trở thành điểm nóng về ma tuý là do địa hình phức tạp, nằm giáp ranh với xã Ngọc Chiến, huyện Mường La, tỉnh Sơn La. Do nhận thức của người dân còn hạn chế mà hầu hết đàn ông của các gia đình ở bản này đều “tham gia” buôn bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép chất ma tuý.

Ông Sùng Chứ Cở - Trưởng bản Pú Cang cho biết: “Từ những năm 2005 trở về trước, trong bản có khoảng ba, bốn chục người đi tù vì ma tuý. Nhiều hộ gia đình cả vợ và chồng đều bị bắt vì ma tuý, như cặp vợ chồng: Hờ A Chinh và Giàng Thị Pàng; Thào Xu Thông và Giàng Thị Cha… Hiện tại, cả bản có 15 trường hợp đang cải tạo trong trại giam chỉ vì ma tuý. Có những trường hợp vào tù khi tuổi đời còn rất trẻ như: Chang A Nhà (sinh năm 1989), Sùng A Lu và Thào A Pao đều sinh năm 1982…”. Do ma tuý mà cuộc sống của người dân nơi đây cứ mãi trong vòng luẩn quẩn đói nghèo, lạc hậu.

Trong tổng số 94 hộ của bản Pú Cang thì có tới 51 hộ nghèo, chiếm 54%. Cái đói, cái nghèo bắt nguồn từ ma tuý, chồng nghiện ngập, hoặc buôn bán ma tuý phải vào tù nên đã bán hết tài sản, ruộng nương. Quanh năm ngày tháng những người vợ, người con trong bản phải đi làm thuê. Và cũng chính từ ma tuý đã dẫn đến tình trạng trộm cắp, đánh nhau, gây mất trật tự an ninh thôn bản.

Ông Giàng Gà Phùa - Trưởng Công an xã Nậm Khắt khẳng định: “Hầu hết các đối tượng buôn bán ma tuý nghiện thuốc phiện nên họ lao vào buôn bán để “nuôi” chính bản thân. Khi không buôn bán được, cần có tiền để hút, chích họ đã bán hết đồ đạc trong nhà. Rồi không còn gì để bán sinh ra ăn cắp, ăn trộm, đánh nhau, gây mất trật tự an ninh thôn bản".

Được biết, ngoài những trường hợp bị bắt đi tù vì ma tuý cũng còn có nhiều đối tượng đã bị bắt vì tội trộm cắp tài sản. Do tệ nạn ma tuý mà trong bản Pú Cang có nhiều hộ gia đình rơi vào cảnh khốn khó. Gia đình ông Giàng A Chú, bản Páo Khắt cũng đang phải chịu cảnh đói nghèo vì cả hai vợ chồng đều nghiện ma túy. Hiện ông Chú đang cai nghiện tại Trung tâm Cai nghiện của tỉnh, gia đình đang rất khó khăn.

Không riêng gì bản Pú Cang mà bản Làng Sang, bản Páo Khắt mỗi bản cũng có 9 trường hợp đi tù vì ma tuý… Toàn xã Nậm Khắt hiện có trên 100 đối tượng nghiện ma tuý và 50 đối tượng đang đi tù vì buôn bán, tàng trữ và vận chuyển trái phép chất ma tuý. Vẫn biết đẩy lùi và ngăn chặn tệ nạn ma tuý, góp phần giữ vững an ninh trật tự trên địa bàn là nhiệm vụ cấp bách của toàn xã hội nhưng đến nay xã vẫn chưa tìm được giải pháp nào hữu hiệu. Đồng chí Thào A Sinh - Bí thư Đảng bộ xã bộc bạch: “Quả thực, đến giờ chúng tôi cũng còn rất lúng túng vì nhiều năm qua xã đã tích cực tuyên truyền, vận động nhưng do ma tuý đã ăn sâu vào đời sống của người dân trong bản, nên cuộc đấu tranh “ba bỏ” đối với Nậm Khắt vẫn còn nhiều khó khăn…”.

Hiện nay, Nậm Khắt đang được Nhà nước đầu tư xây dựng tuyến đường ô tô từ  quốc lộ 32 (qua địa bàn xã Nậm Khắt) sang huyện Mường La, tỉnh Sơn La. Đây là cơ hội tốt để địa phương hội nhập phát triển kinh tế - xã hội, nhưng cũng là một thách thức lớn đối với cuộc đấu tranh phòng chống ma tuý trên địa bàn xã vùng cao đặc biệt khó khăn này.

Thanh Xuân - Hờ A Cớ