Sự việc xảy ra từ ngày 14/4/2011 hàng trăm người dân trong xã La Pán Tẩn và một số xã lân cận như Púng Luông, Dế Xu Phình, Chế Cu Nha đỏ xô đi đào quặng tại các mỏ đang khai thác trên địa bàn xã trong đó có mỏ khoáng sản Nam Hồng Hà, tại địa điểm Có Di San thuộc bản Kháo Nhà xã Cao Phạ.

Đây là mỏ bạc kẽm được Công ty TNHH khai thác Khoáng sản Nam Hồng Hà có trụ sở đặt tại thành phố Lao Cai khai thác từ năm 2007 với diện tích khai thác là 8,78ha. Đến tháng 5/2009 hết hạn thời gian khai thác Công ty đang chờ xin gia hạn khai thác. Trong thời gian chờ khai thác Công ty TNHH Nam Hồng Hà vẫn bố trí khoảng 10 công nhân của công ty bảo vệ khu hầm lò. Song những người dân trong xã La Pán Tẩn và các xã lân cận đổ xô chui vào hầm lò để đào bới quặng.

Tại sao có tình trạng như vậy?

Trước đó, người dân trong xã chỉ nhặt mót quặng rơi vãi tại khu khai thác mót khoáng sản của công ty TNHH Thịnh Đại (Có trụ sở đặt tại thị xã Nghĩa Lộ) đem về bán cho tư thương mua gom trong xã và khu vực Ngã Ba Kim với mức giá từ 25.000đ đến 30.000đ/1kg.

Người dân tự thấy việc nhặt mót quặng chẳng vất vả mà lại có nhiều, ngày cũng kiếm được vài ba trăm nghìn đồng, một số tiền làm được trong ngày đối với người dân thật là lớn thế là chẳng ai bảo ai mọi người đổ xô đi mót quặng và họ đã phá rào bảo vệ tràn vào khu khai thác quặng của công ty Thịnh Đại.

Trước tình trạng người dân đổ xô vào khu mỏ đào bới lấy quặng như vậy làm mất trật tự xã hội trên địa bàn, huyện Mù Cang Chải chỉ đạo lực lượng công an, quân sự cùng với chính quyền xã vào khu mỏ để tuyên truyền vận động và kiên quyết không để người dân có hành động gây mất trậy tự.

Với sự cương quyết như vậy, người dân không vào khu khai thác mỏ của công ty TNHH Thịnh Đại mà lại kéo nhau sang mỏ Co Di Dan của công ty TNHH Nam Hồng Hà để đào tìm quặng. Lực lượng chỉ 10 người trông coi không nổi hàng trăm người dân, già có, trẻ có thậm trí có cả học sinh lớp 2, lớp 3 trong xã cũng theo gia đình đi đào khoáng sản.

Điều nguy hiểm ở đây mà người dân không lường hết được là sự mất an toàn ở khu vực này vì trước đây công ty đã khai thác, đường hầm vào khai thác thì tối đen như mực, trong đó ra sao người dân bất cẩn họ vào trong đó để đào bới quặng và sự sập đất đá trong lò làm chết 1 người và bị thương hai người, người thiệt mạng là anh Lý A Dờ 25 tuổi người bản Ma Lừ Thàng xã Dế Xu Phình còn hai người bị thương là Lý A Chu và Hảng A Chua của xã La Pán Tẩn

Cái chết thương tâm trong vụ tại hầm lò Co Di San tưởng là bài học cảnh báo cho người dân không vào trong hầm lò để đào bới quặng mà ngược lại họ vẫn kéo nhau vào, bất chấp sự tuyên truyền vận động của lực lượng công an, quân sự và chính quyền địa phương.

Để đảm bảo tính mạng và kiên quyết không để khai thác quặng, huyện Mù Cang Chải báo cáo Uỷ ban Nhân dân tỉnh xin ý kiến chỉ đạo.

UBND tỉnh Yên Bái đã có công điện số 04/CĐ-UBND ngày 20/4/2011 về việc giải quyết tình trạng khai thác khoáng sản trái phép trên địa bàn xã La Pán Tẩn, đồng thời giao nhiệm vụ cho Bộ chỉ huy quân sự tỉnh cùng UBNH huyện cho nổ mìn đánh sập cửa hầm lò để bảo vệ tính mạng cho người dân.

Việc đánh sập hầm lò tại khu mỏ Co Di San là việc làm cần thiết và cấp bách ngoài việc bảo vệ tính mạng cho người dân để người dân không vào khu cực đó khai thác trái phép mà người dân cần phải tập trung lao động sản xuất, nhất là ngày bầu cử Đại biểu Quốc hội khoá XIII và bầu cử Đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2011 – 2016 đang đến gần.

Gia Nghĩa