Nhắc đến tên ông, người ta nhớ đến khởi nghĩa Yên Bái, cuộc khởi nghĩa do Việt Nam quốc dân Đảng lãnh đạo đầu năm 1930. Đây là tổ chức yêu nước, chính thức được thành lập ngày 27-12-1927 do Nguyễn Thái Học đứng đầu, hoạt động chủ yếu trên địa bàn các tỉnh Bắc kỳ.

Với phương pháp bạo động, chủ trương đánh đuổi thực dân Pháp, xây dựng xã hội dân chủ tư sản, Việt Nam quốc dân Đảng không đề ra được đường lối, phương pháp cách mạng đúng. Năm 1929, sau khi tổ chức ám sát tên mộ phu Badanh, tổ chức này đã bị khủng bố dữ dội, hầu hết các tổ chức Đảng bị bắt, nguy cơ tan rã.

Trước tình hình đó, Nguyễn Thái Học và các lãnh tụ khác đã chủ trương bạo động theo khẩu hiệu “Không thành công cũng thành nhân”. Nổ ra vào đêm ngày mùng 9 rạng sáng ngày 10 - 2 – 1930, sau khi chiếm được đồn Thấp, diệt và làm bị thương hàng chục tên địch, cuộc khởi nghĩa đã nhanh chóng bị thất bại trước sự phản công của quân thù.

Nhiều bạn trẻ thường xuyên ghé thăm khu di tích lịch sử Nguyễn Thái Học tại Công viên Yên Hòa, TP Yên Bái.

Thực dân Pháp ra sức truy lùng, bắt toàn bộ những người lãnh đạo Việt Nam quốc dân Đảng và những người tham gia khởi nghĩa. Chúng lập tòa đại hình sự xét xử hàng trăm người, trong đó xử tử hai đợt gồm 17 người có cả Nguyễn Thái Học. Cuộc khởi nghĩa Yên Bái không thành công nhưng đã gây tiếng vang lớn trong cả nước, làm xôn xao dư luận nước pháp. Lousi Aragon – nhà thơ cộng sản Pháp đã phải thốt lên rằng: “Yên Bái đấy là điều nhắc nhở ta rằng không thể bịt miệng một dân tộc mà người ta không chịu khuất phục bằng lưỡi gươm của đao phủ”.  

Những cái tên Phó Đức Chính, Ngô Văn Du, Ngô Hải Hoằng, Nguyễn Thanh Thuyết, Nguyễn của Thái Học… đã khắc vào bia đá, đi vào lịch sử giữ nước chống ngoại xâm người dân Yên Bái với câu nói trường tồn cùng thời gian “Không thành công cũng thành nhân” và trên hết là tinh thần “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh” của các nghĩa sỹ đã cổ súy tinh thần yêu nước, tiếp thêm sức mạnh, ý chí đấu tranh chống kẻ thù xâm lăng, bồi đắp lòng tự hào tự tôn dân tộc cho nhân dân các dân tộc địa phương.

Soi bóng xuống mặt hồ Yên Hoà thanh bình êm ả, tượng đài Nguyễn Thái Học được xây dựng uy nghi đặt tại Khu di tích lịch sử Nguyễn Thái Học bên cạnh đại lộ mang tên ông. Đây cũng chính là nơi an táng 17 chiến sỹ, chí sỹ yêu nước. Mỗi tuyến phố, mỗi con đường, mỗi tổ dân cư hay một mái trường đều vinh dự được mang tên ông. Đó cũng là niềm tự hào của các thế hệ trẻ Yên Bái hôm nay. 

Thêm một lần nhắc tên ông  - Nguyễn Thái Học, thêm một lần nhắc nhớ người dân Yên Bái khắc sâu truyền thống yêu nước, hun đúc lòng tự hào tự tôn dân tộc, đoàn kết chung tay phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân và còn để biết yêu hơn, trân trọng hơn lịch sự quê hương, đất nước mình. Bởi lịch sử chính là cái hồn cái gốc của dân tộc.

Minh Thúy - Hoài Văn