Cách đây vừa tròn 50 năm, ngày 14 tháng 10 năm 1961 tại trường cấp 1, 2 Nghĩa Lộ - Châu Văn Chấn - Khu tự trị Tây Bắc đã khai giảng 1 lớp 8 - cấp 3 với 40 học sinh từ nhiều huyện trong vùng về học. Tròn nửa thế kỷ xây dựng, phát triển và trưởng thành theo những bước thăng trầm của lịch sử, vượt qua bao gian khó của thời chiến đến những khó khăn của thời bình để thực hiện sự nghiệp trồng người, nhà trường đã góp phần quan trọng trong việc nâng cao dân trí, đào tạo nguồn cán bộ và lực lượng lao động có chất lượng tốt cho đất nước và cho quê hương Nghĩa Lộ.

Ngày đầu thành lập, nhà trường chỉ có 40 học sinh, đến nay nhà trường có 22 lớp với gần 1.000 học sinh, điều kiện học tập được nâng cao, thuận lợi và hiện đại hơn rất nhiều. Tỷ lệ giáo viên đạt chuẩn chiếm 100%; tỷ lệ giáo viên trên chuẩn tăng từ số không đến nay đã có 10%, nhiều năm trường có học sinh giỏi cấp quốc gia, tỷ lệ học sinh đỗ tốt nghiệp được duy trì với tỷ lệ cao (đạt từ 80 đến 100%); số học sinh đỗ vào các trường cao đẳng, đại học những năm gần đây đạt tỷ lệ khoảng từ 28 đến 39%. Bằng nhiệt huyết, lương tâm và trách nhiệm, các thầy cô giáo đã thực hiện tốt công tác giáo dục và giảng dạy, góp phần đào tạo nên bao thế hệ học trò, lực lượng lao động quan trọng có trình độ và giác ngộ cách mạng cho quê hương, đất nước.

Điều rất tự hào là trường THPT thị xã Nghĩa Lộ thực sự là cái nôi đào tạo nguồn nhân lực không những cho địa phương mà cho nhiều địa phương khác. Học sinh của Nghĩa Lộ rất nhiều người đã và đang giữ các cương vị chủ chốt của tỉnh và ở cả trung ương như ông Hoàng Thương Lượng - nguyên là Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái,  Giàng A Chu - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Miền núi của Quốc hội…

50 năm với 47 khoá học đã có gần 10.000 học sinh tốt nghiệp THPT tại trường. Lớp lớp các thế hệ học sinh đã trưởng thành, tỏa đi khắp mọi miền của Tổ quốc. Trong nhiều cơ quan, trường học, trạm trại, doanh nghiệp lớn nhỏ của tỉnh, của thị xã và các huyện có nhiều cán bộ, công nhân trưởng thành từ trường cấp 3 Nghĩa Lộ. Hiện nay 70% cán bộ, công chức, viên chức trong thị xã Nghĩa Lộ; 55,8% số cán bộ công tác trong các ban ngành, đoàn thể của huyện Văn chấn đều là cựu học sinh của nhà trường.

Cựu học sinh Nghĩa Lộ chiếm số lượng lớn nhất trong khối giáo dục và y tế. Trong các doanh nghiệp, kinh doanh trên địa bàn, có 75% là học sinh cũ của trường, hầu hết lãnh đạo Đảng và chính quyền thị xã, lãnh đạo các ban, ngành, các cơ quan đơn vị, các xã, phường đều là cựu học sinh của nhà trường.

Nửa thế kỷ phát triển và trưởng thành, từ lúc phòng học là nhà tranh vách đất, nhiều lần di chuyển thay đổi địa điểm đặt nhà trường và đổi tên, tới nay cơ ngơi đã bề thế khang trang, mái trường THPT thị xã Nghĩa Lộ đã có nhiều tình cảm sâu đậm với nhiều tầng lớp nhân dân các dân tộc khu vực Mường Lò. Tỷ lệ học sinh là người dân tộc thiểu số vào học ở trường những năm gần đây chiếm trên 40%, điều đó đã chứng tỏ trình độ dân trí, điều kiện kinh tế của người dân đã được nâng lên rõ rệt.

Kinh nghiệm từ xã Nghĩa An, một xã có 95% là đồng bào dân tộc Thái cho thấy rõ cái đói, cái nghèo đều xuất phát từ thất học. Các gia đình có vợ chồng học hết cấp III làm ăn sẽ khác hẳn những gia đình kém học, họ làm ruộng ra ruộng, rừng ra rừng, chăn nuôi ra chăn nuôi, và tất cả những con người ấy đều là học trò trường THPT Nghĩa Lộ. Cũng chính các em sẽ thay đổi được nhận thức cho người dân, vì nhiều gia đình đặc biệt là khu vực nông nghiệp, nông thôn chưa coi trọng học tập, khi các em tiếp nhận tri thức, gia đình sẽ hiểu rõ hơn giá trị của sự học, từ đó quan tâm đầu tư cho con cái học hành.

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thị xã khóa XII đã xác định năm 2011 tỷ lệ lao động qua đào tạo là 40%; xây dựng triển khai thực hiện Đề án phổ cập bậc trung học giai đoạn 2011 - 2015, định hướng đến 2020 để phát triển nguồn nhân lực góp phần làm cho địa phương phát triển. Đó là những mục tiêu lớn mà Nghĩa Lộ tiếp tục hướng tới.

Trong điều kiện còn nhiều khó khăn, nhưng Trường THPT Nghĩa Lộ đã tạo dựng lên những thành công suốt nửa thế kỷ qua được minh chứng trên những tấm bằng khen của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, bằng khen của UBND  tỉnh Yên Bái và  của Thủ tướng Chính phủ.

Trường đã liên tục khẳng định vị thế của mình trong hệ thống giáo dục THPT toàn tỉnh. Bề dày thành tích 50 năm thực sự là nền tảng vững chắc để nhà trường tiếp tục bước những bước đi dài trong sự nghiệp trồng người, tạo nguồn nhân lực cho công cuộc đổi mới của quê hương, đất nước.   

  Nguyễn Hữu Hiền - Bí thư Thị ủy Nghĩa Lộ