Hiện nay, do thiếu việc làm nên ngay từ đầu năm 2012, 16 doanh nghiệp xây dựng cơ bản của tỉnh đang quản lý sử dụng 2.998 lao động  đang rất cần sự tiếp sức của các ngành chức năng…

Thực trạng việc làm

Tình trạng thiếu việc làm trong các doanh nghiệp đang diễn ra gay gắt. Ngành xây dựng có 9 doanh nghiệp xây lắp, sử dụng 2.063 lao động, trong đó Công ty cổ phần Xây dựng số 1 quản lý 102 lao động, tạo đủ việc làm 30 lao động, 70% lao động thiếu việc làm, nợ bảo hiểm xã hội (BHXH) lên tới 62,930 triệu đồng. Công ty cổ phần Xây dựng số 2 quản lý 175 lao động, tạo đủ việc làm cho 35 lao động, 80% lao động thiếu việc làm, nợ BHXH 110,605 triệu đồng.

Công ty cổ phần Xây dựng số 3 quản lý 138 lao động, có 40% lao động đủ việc làm, 60% lao động thiếu việc làm, nợ BHXH 208,323 triệu đồng… Ngành Giao thông Vận tải có 6 doanh nghiệp xây dựng cơ bản, với tổng số 842 lao động, trong đó Công ty cổ phần Xây dựng cầu có 47 lao động, 42 lao động thiếu việc làm chiếm 90%.

Công ty TNHH một thành viên quản lý và xây dựng đường bộ II có 272 lao động, thiếu việc làm chiếm 60%... Ngành Nông nghiệp và phát triển nông thôn có 2 doanh nghiệp là Công ty cổ phần Xây lắp Thủy lợi - Thủy điện và Công ty cổ phần Xây dựng thủy lợi và cơ sở hạ tầng sử dụng 93 lao động, thiếu việc làm 50%...

Nói về cuộc sống gia đình người thợ, anh Trần Văn Toàn, công nhân Công ty TNHH một thành viên quản lý và xây dựng đường bộ II và chị Phạm Thị Như, công nhân Công ty cổ phần Xây dựng Giao thông cùng chia sẻ: “Bọn em không có việc làm, không có thu nhập, cuộc sống quá vất vả, lấy đâu ra tiền sinh hoạt hàng ngày, nuôi con ăn học, kể cả chuyện hiếu, hỷ nữa… trưởng thành từ người thợ cầu đường, nếu Nhà nước không có công trình, bọn em chẳng làm thuê được cho doanh nghiệp nào đành phải chạy chợ mưu sinh”.

Các thiết bị, cơ giới thiếu việc làm, doanh nghiệp vẫn phải lo chi phí bảo vệ, duy tu, bảo dưỡng.

Đi tìm nguyên nhân

Một trong những biện pháp chống lạm phát là cắt giảm đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước của Chính phủ. Theo Báo Thời nay, số 172 ngày 1/9/2011 cho biết: “Tính đến ngày 26/8/2011 cả nước có số dự án ngừng khởi công mới là 1.206 chiếm 22% tổng số dự án. Tổng số vốn cắt giảm 3.768,5 tỷ đồng. Các bộ, ngành, địa phương cũng cắt giảm, điều chuyển vốn của 897 dự án, với tổng số vốn 2.764 tỷ đồng” đã ảnh hưởng tới các công ty xây dựng cơ bản, đặc biệt là doanh nghiệp cầu đường, thủy lợi, thủy điện mặc dù được thầu ở một số hạng mục công tình nay đều phải dừng thi công.

Mặt khác, các doanh nghiệp đã có dự báo để có phương án ứng phó tìm và tạo việc làm cho người lao động, song do đặc thù ngành nghề nên doanh nghiệp không thể khai thác được công trình từ nguồn lực trong dân (ngoài công trình xây dựng dân dụng).

Tuy nhiên tư tưởng chỉ đạo Nghị quyết số 11/NQ-CP ngày 24/2/2011 của Chính phủ: “Thực hiện đồng bộ kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô phải đảm bảo an sinh xã hội, đặc biệt là nguồn nhân lực trong các doanh nghiệp”.

Tình trạng thiếu việc làm trong các doanh nghiệp là nguyên nhân bất khả kháng, trong bối cảnh “tình thế” trước tác động mạnh của cuộc khủng hoảng kinh tế tài chính toàn cầu. Khó khăn tạo việc làm cho người lao động không chỉ là trách nhiệm của các giám đốc doanh nghiệp mà còn là trách nhiệm của các ngành chức năng với vai trò “bà đỡ” cho doanh nghiệp.

Giải pháp tháo gỡ

Cơn bão giá chưa qua, thì vấn đề thiếu việc làm của người lao động lại ập xuống đang là áp lực cho các doanh nghiệp khi các cấp các ngành, các doanh nghiệp đã và đang thực hiện Nghị quyết số 20 của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa X và chương trình hành động số 47 của Tỉnh ủy Yên Bái về: “Xây dựng giai cấp công nhân thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa”.

Đồng chí Nguyễn Đức Ân, Ủy viên Ban thường vụ, Trưởng ban Chính sách - pháp luật LĐLĐ tỉnh cho rằng: “Công đoàn tăng cường các hoạt động xã hội, trợ cấp kịp thời gia đình công nhân có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn và đồng hành cùng chuyên môn làm tốt công tác tư tưởng cho người lao động chia sẻ khó khăn, bảo đảm quan hệ lao động ổn định”.

Mặt khác, để chung tay, giúp sức cho các doanh nghiệp vượt qua khó khăn, ổn định sản xuất, tỉnh và các ngành chức năng cần có giải pháp tình thế, khẩn cấp ưu tiên cho doanh nghiệp địa phương nhận thầu các công trình vừa và nhỏ, tạo việc làm cho người lao động.

Đồng thời rà soát lại toàn bộ các công trình xây dựng cơ bản đã đưa vào sử dụng cần được thanh toán hết vốn, tạo nguồn lực cho doanh nghiệp. Chẳng hạn như: Công trình cầu Khe Mán (Quy Mông) đã đưa vào khai thác từ năm 2009 hiện vẫn tồn đọng chưa thanh toán 2,1 tỷ đồng, cầu Bến Cao (Nghĩa Tâm) đã hoàn thành phục vụ dân sinh và khai thác khoáng sản, vẫn tồn đọng chưa thanh toán 6,5 tỷ đồng…

Đối với ngành ngân hàng cần xem xét các công trình nguồn vốn đầu tư từ ngân sách Nhà nước, nay vẫn chưa thanh toán hết cho các doanh nghiệp thì tiếp tục gia hạn vốn vay cho doanh nghiệp. Ngành Thuế dựa trên tổng giá trị sản lượng thực tế sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp để giãn hoặc giảm thuế doanh thu.

Nhiệm vụ được đặt lên hàng đầu hiện nay là phải đảm bảo an sinh xã hội cho người lao động. Do đó ngành BHXH cần tạo điều kiện cho các doanh nghiệp giãn nợ hoặc dừng tham gia BHXH theo luật BHXH. Trong thời gian khoanh nợ, dừng tham gia BHXH vẫn được “đặc cách” giải quyết chế độ thai sản đối với lao động nữ, tai nạn lao động hoặc chế độ nghỉ hưu, nghỉ hưu trước tuổi.

Phí Quang Thái