Theo báo cáo nhanh của Sở Y tế, tính đến trung tuần tháng tư, 8/9 huyện, thị, thành phố của tỉnh đã có trẻ bị mắc TCM với tổng số 589 ca, tăng gấp 40 lần so với cùng kỳ. Trung bình mỗi ngày phát hiện từ 30 đến 50 trường hợp, tập trung chủ yếu ở các huyện Lục Yên 217 ca, thành phố Yên Bái 99 ca, Yên Bình 87 ca... Hiện tại, tất cả những trường hợp bị mắc TCM đều ở thể nhẹ (độ 1) và chưa có trường hợp nào tử vong.

Tuy nhiên, trước những diễn biến bất thường của thời tiết, khí hậu và đặc biệt trên địa bàn tỉnh đã phát hiện những ổ dịch mới có chủng vi rút EV71 (loại chủng có độc lực cao, dễ gây tử vong), ngành Y tế dự báo dịch TCM có thể sẽ còn diễn biến phức tạp và tăng nhanh trong thời gian tới.

Theo đó, UBND các huyện, thị, thành phố và các ngành thành viên sẽ tiếp tục thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 09/CT - UBND ngày 6/4 về "Tăng cường công tác phòng chống bệnh TCM trên địa bàn tỉnh"; Sở Y tế tiếp tục tăng cường công tác giám sát dịch tễ, áp dụng các biện pháp xử lý ổ dịch đảm bảo không để lan rộng và kịp thời tham mưu với UBND tỉnh để có giải pháp xử lý nhanh, hiệu quả.

Sở Giáo dục và Đào tạo sẽ tăng cường kiểm tra các hoạt động liên quan đến công tác chăm sóc sức khỏe, vệ sinh phòng học, đồ dùng, dụng cụ, đồ chơi... của học sinh; Sở Thông tin và Truyền thông chỉ đạo, hướng dẫn các cơ quan thông tin đại chúng phối hợp với ngành y tế tổ chức tuyên truyền về công tác phòng, chống dịch TCM trên địa bàn...

Đến thời điểm này, tất cả các cơ quan, ban ngành, các đơn vị thông tin, truyền thông, đặc biệt là ngành Y tế và Giáo dục & đào tạo đều đã vào cuộc để đối phó với dịch TCM; các hệ thống y tế cơ sở, các loa truyền thanh các xã đều tăng cường thời lượng để tuyên truyền về cách phòng chống dịch TCM.

Đơn cử như thành phố Yên Bái, ngoài việc đẩy mạnh các hoạt động về y tế cơ sở thì có sử dụng các tờ rơi hướng dẫn các bước phòng chống, cách phát hiện kịp thời dịch bệnh...

Song, điều đáng quan tâm hơn cả là về phía các tổ dân phố thì dường như chưa có hoạt động gì đối với công tác phòng chống TCM.

Trao đổi với một số hộ dân ở các tổ dân phố thuộc phường Hồng Hà, Nguyễn Phúc, xã Hợp Minh, Giới Phiên... được biết, người dân mới chỉ hiểu ở mức độ nhất định, chưa thấy tổ trưởng tổ dân phố, các bí thư chi bộ xuống tuyên truyền.

Với các hộ gia đình có người công tác trong các cơ quan, ban ngành có điều kiện tiếp xúc nhiều nguồn thông tin thì sẽ thuận lợi hơn nhưng các hộ gia đình hoạt động kinh doanh, buôn bán luôn di chuyển nhiều ít nắm bắt được thông tin, chưa thể hiểu hết về mức độ lây lan nhanh và những biến chứng hết sức nguy hiểm của TCM khi thành chủng EV71...

Đối với các em học sinh ở các trường mầm non, khi ở trường các em sẽ được thầy, cô giáo hướng dẫn rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn, hướng dẫn các em sử dụng các đồ chơi sạch sẽ gọn gàng, vệ sinh chỗ nghỉ ngơi, học tập... nhưng không chắc khi về hộ gia đình thì việc làm tốt công tác này có thực sự được chú trọng? 

Đó là vùng thấp, ở vùng cao thì khó khăn hơn nhiều, đặc biệt là đồng bào dân tộc ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn thì vấn đề vệ sinh môi trường vẫn đang gặp rất nhiều trở ngại từ khâu vệ sinh ăn, ở đến môi trường, chăn thả gia súc, gia cầm bừa bãi.

Đặc biệt, các bậc phụ huynh này luôn hàng ngày, hàng giờ tham gia lao động trên nương rẫy... thì làm sao có thời gian quan tâm đến các cháu nhỏ được còn cán bộ nhân viên dân số, y tế thôn bản trình độ, năng lực tuyên truyền vẫn còn rất hạn chế. Đơn cử, tại huyện Lục Yên khi có các dịch mới phát hiện, chỉ có cán bộ chuyên môn và Trưởng trạm Y tế xã mới được tham gia tập huấn.

Vậy những cán bộ tại trạm cũng như hệ thống cộng tác viên, nhân viên y tế dân số thôn, bản chưa được tập huấn họ sẽ xử lý ra sao khi có ổ dịch xuất hiện? Đối với y tế tuyến tỉnh cũng vậy, hiện nay việc làm xét nghiệm phát hiện bệnh TCM chưa có.

Mọi mẫu bệnh phẩm về TCM mới chỉ ở mức độ nghi nhiễm thông qua những biểu hiện của bệnh chứ không thể tự kết luận, mặc dù khi nghi nhiễm mà phát hiện lâm sàng từ 2 ca trở lên vẫn có thể kết luận trường hợp có dương tính với TCM hay không.

Đồng chí Lê Thị Hồng Vân - Phó giám đốc Trung tâm Y tế Dự phòng tỉnh cho rằng: "Hiện nay, mọi mẫu bệnh phẩm từ các tuyến huyện nghi nhiễm TCM gửi về, đều được chúng tôi chuyển ngay xuống Viện vệ sinh Dịch tễ Trung ương và đợi kết quả cụ thể rồi mới được công bố. Ngay như trường hợp của 15 em học sinh trường Mầm non xã Hưng Thịnh, huyện Trấn Yên đã gần 1 tháng trôi qua cũng chỉ là nghi nhiễm vì chưa thấy họ chuyển kết quả cụ thể lên. Như vậy rất khó khăn trong việc phân chủng TCM...".

Với những diễn biến phức tạp và mức độ lây lan nhanh của dịch bệnh TCM, trong khi cả nước vẫn chưa có thuốc đặc trị đối với vi rút TCM thì công tác phòng chống dịch TCM cần phải được đặc biệt coi trọng.

Ngọc Sơn - Minh Tuấn