Những năm gần đây, nhờ có sự tham gia tích cực, nhiệt tình của đội ngũ cán bộ, cộng tác viên dân số trong công tác tuyên truyền, vận động người dân thực hiện chính sách Dân số - Kế hoạch hoá gia đình (DS/KHHGĐ), đến nay nhận thức người dân đã được nâng lên rõ rệt. Nhiều gia đình tuy chỉ sinh con một bề là gái nhưng vẫn luôn thấy đó là niềm vui và không có ý định sinh tiếp con thứ 3.

Vợ chồng anh chị Hà Công Thỏa - Nguyễn Thị Lý ở tổ 8, phường Nguyễn Thái Học (thành phố Yên Bái) có hai cô con gái đang học đại học và THPT, chia sẻ: “Chúng tôi luôn quan niệm con nào cũng là con, không cứ phải là con trai. Điều quan trọng là làm thế nào để chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con cho tốt, giúp chúng trở thành người có ích cho gia đình và xã hội”. Từ nhiều năm nay, nhờ tư tưởng này nên mặc dù đã nghỉ hưu nhưng anh chị Lý - Thoả vẫn luôn cố gắng tìm kiếm việc làm thêm để tăng nguồn thu nhập tạo điều kiện cho con cái được học hành đến nơi đến chốn.

Hiện tại, cả hai cô con gái của vợ chồng anh chị đều rất chăm ngoan, học giỏi và có hiếu với cha mẹ. Hàng năm, gia đình anh chị Lý - Thoả luôn được công nhận là “Gia đình văn hoá” và được mọi người trong tổ dân phố nêu gương học tập. Cùng chung suy nghĩ, quan điểm với anh chị Lý - Thỏa, vợ chồng anh chị Trần Văn Đức - Nguyễn Thị Mai ở phường Minh Tân (thành phố Yên Bái) tuy còn rất trẻ và mới chỉ có một cô con gái 4 tuổi nhưng đều không có ý định sinh tiếp.

Anh Đức tâm sự: “Tuy bị áp lực rất lớn từ phía gia đình cả hai bên nhất là ông bà nội luôn mong muốn có thêm cháu trai để nói dõi tông đường nhưng vợ chồng tôi đã thống nhất không sinh tiếp vì sức khoẻ vợ tôi rất yếu. Hiện, cả nhà tôi luôn hạnh phúc bên con gái nên cũng chưa bao giờ cảm thấy chạnh lòng vì không sinh được con trai…”.

Từ những chia sẻ của các cặp vợ chồng trên cho thấy, trong xã hội hiện đại ngày nay, những quan niệm, tư tưởng cổ hủ, lạc hậu về việc sinh con trai, con gái đã và đang được đẩy lùi. Thay vì việc sinh năm đẻ bảy, phần lớn các gia đình đều đã có ý thức sinh ít con, nhất là đối với các gia đình sống ở các khu vực có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển như thị trấn, thị xã, thành phố.

Theo báo cáo của Chi cục DS/KHHGĐ tỉnh, đến nay, trên địa bàn toàn tỉnh đã có hàng trăm thôn, bản, xã, phường, thị trấn có trên 10 năm không có người sinh con thứ 3 trở lên, điển hình như: xã Việt Cường (huyện Trấn Yên), xã Yên Hưng (huyện Văn Yên), xã Thịnh Hưng (huyện Yên Bình), xã Nam Cường (thành phố Yên Bái)…

Song, bên cạnh những thay đổi tiến bộ trong đại bộ phận người dân về vấn đề sinh đẻ có kế hoạch và không còn tư tưởng “trọng nam kinh nữ”,  hiện nay, trong nhận thức của một bộ phận đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống ở các xã vùng cao, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn về vấn đề thực hiện công tác DS/KHHGĐ vẫn còn có những hạn chế nhất định.

Quan niệm: “con gái là con người ta”, “đông con còn hơn nhiều của”, sinh cho “có nếp, có tẻ”, đẻ con trai để lấy người làm nương, làm rẫy… chính là một trong những nguyên nhân do khiến tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên ở các địa bàn này luôn ở mức cao.

Trước những khó khăn, thách thức vẫn tồn tại trong công tác DS/KHHGĐ, cùng với việc phát huy ngày càng tốt hơn nữa vai trò của đội ngũ cán bộ, cộng tác viên dân số trong công tác tuyên truyền, vận động, ngành dân số, các ngành hữu quan và các cấp uỷ, chính quyền địa phương cũng cần đẩy mạnh tuyên truyền sâu rộng các luật: phòng chống bạo lực gia đình, hôn nhân và gia đình, bình đẳng giới… vào trong cộng đồng dân cư, góp giảm sự phân biệt đối với phụ nữ và nâng cao vị thế người phụ nữ trong xã hội hiện đại.

 H.O