Tuy nhiên, vấn đề rác thải và vệ sinh môi trường (VSMT) nông thôn là một trong những tiêu chí khó giải quyết triệt để, rất dễ “tái phạm” trong thực hiện xây dựng nông thôn mới.

Trao đổi với chúng tôi, ông Sa Quang Phụng - Phó bí thư Thường trực Huyện ủy Văn Chấn cho rằng, mặc dù huyện đã đạt được nhiều kết quả trong công tác xử lý rác thải, đảm bảo VSMT nông thôn, song tốc độ đô thị hóa trên địa bàn diễn ra khá nhanh, nhu cầu về nước sạch, chăm sóc sức khỏe, điều kiện sống của người dân ngày càng cao, điều đó đồng nghĩa với việc lượng rác thải phát sinh lớn.

Trong khi đó, ý thức của người dân đối với dịch vụ môi trường chưa cao, việc phân loại rác hầu như chưa được thực hiện nên dẫn đến khó khăn cho việc xử lý rác. Mặt khác, công tác thu gom, vận chuyển, xử lý rác trên địa bàn còn mang tính nhỏ lẻ...

Theo ước tính, hiện nay trên địa bàn huyện Văn Chấn mỗi ngày có khoảng 15 tấn rác thải sinh hoạt thải ra môi trường. Thực tế, việc thu gom rác thải chưa đáp ứng được yêu cầu nên mỗi ngày có khoảng 1/3 số rác bị đổ ra các ao, hồ, suối, kênh mương, gây ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng môi trường đất, nước, không khí, đặc biệt tại một số khu vực trung tâm là xã Sơn Thịnh, Đồng Khê, thị trấn Nông trường Trần Phú.

Để khắc phục tình trạng này, huyện Văn Chấn đặt mục tiêu 100% các cơ sở công cộng có thùng rác, 100% các xã, thị trấn tổ chức thu gom rác thải, phấn đấu đến năm 2015, thu gom được 80% lượng rác thải sinh hoạt phát sinh và xử lý được 50% lượng rác thu gom, trên 90% dân số trong huyện được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh…

Theo lãnh đạo huyện Văn Chấn, để đạt được mục tiêu trên, công tác tổ chức thu gom, vận chuyển, xử lý rác phải được đặt lên hàng đầu. Với đơn vị đầu mối là các hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp và điện năng các xã, thị trấn. Tùy theo điều kiện cụ thể từng địa phương thành lập từ 1 - 2 tổ thu gom rác, mỗi tổ có từ 3 - 4 người.

Phương pháp thu gom rác là một công đoạn quan trọng liên quan đến công đoạn xử lý, do vậy, cách thức thu gom rác cần được chú trọng, nhất là việc phân loại rác cần được thực hiện ngay từ từng hộ gia đình; các cơ sở sản xuất, kinh doanh cũng cần thực hiện nghiêm quy định về xử lý rác thải; các HTX, tổ thu gom rác phải đảm nhiệm phương tiện vận chuyển thu gom rác từ gia đình, cơ sở sản xuất, kinh doanh tới điểm tập kết rác tạm thời.

Huyện Văn Chấn cũng đưa ra hai phương pháp xử lý rác thải sinh hoạt, đó là, vận chuyển rác về các điểm chôn lấp rác tập trung hoặc có kế hoạch đầu tư xây dựng lò ủ theo mô hình ở một số địa phương khác, kết hợp với phân loại nilon, nhựa tái chế.

Để xử lý rác đạt hiệu quả, bên cạnh việc xây dựng một quy trình thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải “tuần hoàn” cần đẩy mạnh công tác chỉ đạo, tuyên truyền, giáo dục, nâng cao ý thức và trách nhiệm bảo vệ môi trường (BVMT) của cả cộng đồng, đồng thời phát động phong trào toàn dân BVMT, xây dựng xã, thị trấn đạt tiêu chuẩn môi trường; phát huy tối đa hiệu quả của các phương tiện thông tin đại chúng nhằm nâng cao ý thức của người dân về BVMT.

Tăng cường công tác quản lý Nhà nước, đẩy mạnh xã hội hóa nhằm huy động ở mức cao nhất sự tham gia của toàn xã hội vào công tác BVMT; đề cao vai trò của MTTQ, các đoàn thể nhân dân, đưa nội dung BVMT vào hoạt động của khu dân cư và lấy đây là một trong những tiêu chí xét công nhận danh hiệu xã, thị trấn, gia đình văn hóa; phấn đấu đảm bảo các tiêu chí về VSMT trong xây dựng nông thôn mới... 

Thiên Cầm