Với gần 60% là đồng bào dân tộc Thái, không phải xã diện xa, khó khăn của huyện, song bởi nếp nghĩ lạc hậu khiến công tác DS/KHHGĐ của xã Phù Nham gặp không ít khó khăn.

Xác định công tác DS/KHHGĐ là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong công tác xoá đói giảm nghèo, Ban Dân số xã đã tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền địa phương xây dựng các chương trình hành động cụ thể, giao trách nhiệm đến từng chi bộ, thôn, bản nêu cao vai trò trách nhiệm của từng cán bộ, đảng viên phải gương mẫu thực hiện.

Bằng những hoạt động cụ thể như lồng ghép, tuyên truyền các chương trình DS/KHHGĐ trong các buổi họp xã, chi bộ, thôn và trên loa truyền thanh với quyết tâm giảm nhanh mức sinh, ổn định quy mô dân số song quá trình triển khai gặp không ít khó khăn.

Do trình độ, nhận thức của người dân còn hạn chế nên bên cạnh những thôn làm khá tốt công tác DS/KHHGĐ với hơn 10 năm không có người sinh con  thứ 3 trở lên như: bản Chanh, bản Ỏ, Năm Hăn 2, Phù Ninh thì những thôn, bản người Thái như bản Tèn, bản Long, Suối Mùa lại chưa tốt. Người dân còn mang nặng tư tưởng trọng nam, khinh nữ, nhiều hộ đã có hai con gái lớn, song vì áp lực gia đình, dòng họ vẫn cố sinh thêm con.

Chị Hà Thị Thu tâm sự: "Với 18 cán bộ y tế thôn bản, phân bổ đều cho 18 thôn nhưng hầu hết đều là các bộ trẻ, chưa có kinh nghiệm nên việc tuyên truyền, vận động gặp không ít khó khăn. Khi hỏi các ông chồng rằng nếu sinh đứa thứ ba vẫn là con gái thì anh tính sao? Các ông chồng thản nhiên trả lời: Là gái thì đẻ tiếp khi nào có con trai thì thôi.

Nhiều gia đình không áp dụng các biện pháp tránh thai, khi biết mình có thai đứa thứ 3 giấu không khai báo với chính quyền. Bên cạnh đó, việc giải thể, sáp nhập uỷ ban dân số đã khiến đội ngũ cộng tác viên dân số phải kiêm nhiệm nhiều việc của bên y tế… Do đó, trong tổng số 1.502 phụ nữ có chồng trong độ tuổi sinh đẻ từ thì chỉ có 60% áp dụng các biện pháp tránh thai hiện đại. Hầu như năm nào xã cũng có người sinh con thứ 3 trở lên".

Theo chị Hà Thị Thu, xã rất quyết liệt trong công tác DS/KHHGĐ bằng việc ban hành các chế tài răn đe các gia đình vi phạm. Hiện, Ban Dân số xã đang lên kế hoạch trình UBND các chế tài xử phạt hành chính với những gia đình vi phạm chính sách DS/KHHGĐ. Tuy nhiên, tình trạng sinh con thứ 3 trở lên ở xã vẫn chuyển biến rất chậm. Năm 2011 là 4 trường hợp, năm 2012 giảm còn 3 trường hợp.

Để từng bước giảm tỉ lệ sinh con thứ 3, nâng cao chất lượng cuộc sống rất cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị. Qua đó, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân về chính sách DS/KHHGĐ. Đặc biệt, xã cần thay đổi mới hình thức truyền thông, tập trung vào đối tượng có nguy cơ sinh con thứ 3 trở lên, nhất là đồng bào Thái còn mang nặng tư tưởng trọng nam, kinh nữ, đồng thời quan tâm hơn nữa đến đội ngũ làm công tác dân số để họ yên tâm với công việc.

Thanh Tân