Bác sỹ Phạm Văn Thành - Phó giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh cho biết: “Nước chiếm từ 70 - 75% trọng lượng cơ thể con người. Thiếu nước sẽ gây rối loạn chuyển hóa các chất dẫn đến khát nước, rối loạn nhiệt độ cơ thể, rối loạn tâm thần. Mỗi người chúng ta cần có ít nhất là 1,5 lít nước uống mỗi ngày.

Ngoài ra, con người còn cần nước trong sinh hoạt, sản xuất hằng ngày. Việc sử dụng nước sạch giúp cho chúng ta phòng được các loại bệnh qua đường tiêu hóa, viêm gan A và các loại bệnh ngoài da, bệnh về mắt, bệnh phụ khoa….”. Nước được coi là nước sạch phải trong, không có màu, không có mùi vị lạ gây khó chịu cho người sử dụng, không chứa các mầm bệnh và các chất độc hại, phải đạt các tiêu chí theo quy chuẩn của Bộ Y tế.

Các nguồn nước sạch thông thường gồm: hệ thống cung cấp nước tập trung (nước máy), nước máng lần, các trạm cung cấp nước nhỏ theo 14 tiêu chí mà Bộ Y tế quy định phải đảm bảo về màu sắc, độ đục và các hóa chất kèm theo…

Theo số liệu mới nhất của Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh, qua kiểm tra vệ sinh nước sạch trên địa bàn cho thấy: đối với 200 trạm cấp nước tập trung tiến hành kiểm tra 177/177, đạt 100% tiêu chuẩn vệ sinh chung, 66,1% giếng đào đạt tiêu chuẩn vệ sinh chung, 90,4% giếng khoan, 87,2% máng lần tự chảy đạt tiêu chuẩn hợp vệ sinh; tiến hành xét nghiệm 7/13 mẫu nước đạt tiêu chuẩn vệ sinh, chiếm 53,8%. Các hộ gia đình sử dụng nước hợp vệ sinh chủ yếu tập trung ở các xã, phường, thị trấn thuộc vùng thấp, song nguy cơ ô nhiễm khá cao ở chính những nơi cấp nước.

Đơn cử, nguồn nước chính hiện nay cung cấp cho người dân khu vực thành phố Yên Bái và thị trấn Yên Bình là nguồn nước từ hồ Thác Bà với nguy cơ ô nhiễm cao khi ngành vận tải trên hồ phát triển, người dân chăn thả gia súc tự do, hay các hộ gia đình sống xung quanh thải chất thải ô nhiễm… Ngoài ra, còn các xưởng chế biến nông, lâm sản khu vực ven sông hồ.

Khó khăn nhất hiện nay vẫn là nguồn nước tại vùng cao, vùng sâu, vùng xa của tỉnh. Nguyên nhân chủ yếu là do tập tục sinh hoạt của đồng bào vùng cao như uống nước lã, vệ sinh môi trường không tốt, gia súc, gia cầm chăn thả bừa bãi, chuồng trại chăn nuôi, khu vệ sinh chưa đạt yêu cầu về điều kiện, khoảng cách với khu sinh hoạt, nguồn nước chưa đạt yêu cầu…

Toàn tỉnh hiện còn 80% hộ gia đình sử dụng nguồn nước riêng như: máng, lần, giếng nước nên rất khó cho quá trình giám sát, kiểm tra nguồn nước người dân đang sử dụng. Đặc biệt đồng bào vùng cao địa bàn rộng, đi lại khó khăn, bất đồng ngôn ngữ cũng ảnh hưởng đến công tác tuyên truyền về vệ sinh nước sạch…

Để người dân hiểu hơn về tầm quan trọng của việc sử dụng nước sạch, hợp vệ sinh, các ngành chức năng cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, tổ chức các lớp tập huấn cho mạng lưới y tế từ tỉnh đến cơ sở về nước sạch đối với sức khỏe con người, cán bộ y tế tham gia giám sát tại cơ sở cần tuyên truyền trực tiếp đến các hộ dân về khoảng cách xây dựng chuồng trại, nhà vệ sinh phải cách xã nguồn nước sinh hoạt theo các tiêu chí của Bộ Y tế quy định, các quy trình thực hiện để có một nguồn nước sạch…

Song, trên hết vẫn là ý thức, mỗi người dân phải có trách nhiệm tự bảo vệ nguồn nước sạch của gia đình, cộng đồng xã hội, không được uống nước lã, nước có mùi lạ, hoặc chuyển màu phải báo cáo ngành chức năng để lấy mẫu kiểm tra, xét nghiệm…

Trần Ngọc