Đây là vụ án tham nhũng trọng điểm, được dư luận xã hội đặc biệt quan tâm theo dõi, trong đó phần lớn các bị cáo là những người có chức vụ, quyền hạn trong doanh nghiệp, nhưng đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn để chiếm đoạt tài sản Nhà nước.

Trong vụ án này, bị cáo Trịnh Xuân Thanh (sinh năm 1966, nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị Tổng Công ty cổ phần xây lắp dầu khí Việt Nam – PVC) tiếp tục ra hầu tòa cùng 7 bị cáo khác gồm: Đào Duy Phong (sinh năm 1958, nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần bất động sản Điện lực Dầu khí Việt Nam – PVP Land), Nguyễn Ngọc Sinh (sinh năm 1972, nguyên Tổng Giám đốc PVP Land), Đinh Mạnh Thắng (sinh năm 1962, nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần đầu tư và thương mại Dầu khí Sông Đà), Thái Kiều Hương (sinh năm 1973, nguyên Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần đầu tư Vietsan), Lê Hòa Bình (sinh năm 1954, nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần xây dựng và dịch vụ 1/5 và Công ty cổ phần Minh Ngân), Nguyễn Thị Kim Thoa (sinh năm 1965, nguyên Kế toán trưởng Công ty cổ phần xây dựng và dịch vụ 1/5 và Công ty cổ phần Minh Ngân) và Huỳnh Nguyễn Quốc Duy (sinh năm 1972, trú tại phường 10, quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh, làm nghề kinh doanh tự do) bị Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao truy tố về tội "Tham ô tài sản” theo quy định tại Điều 278, khoản 4, điểm a – Bộ luật Hình sự năm 1999.

Chuyển nhượng cổ phần thấp hơn giá trị để tham ô

Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao, đầu năm 2010, bị cáo Lê Hòa Bình có ý định muốn mua toàn bộ diện tích 9.584 m2 đất tại xã Mỹ Đình (nay là đường Phạm Hùng, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) thuộc dự án xây dựng Tổ hợp trung tâm thương mại, văn phòng cao cấp Nam Đàn Plaza (viết tắt là dự án Nam Đàn Plaza) của Công ty cổ phần Dịch vụ Xuyên Thái Bình Dương, dưới hình thức mua toàn bộ 24 triệu cổ phần (100%) của các cổ đông sáng lập Công ty cổ phần Dịch vụ Xuyên Thái Bình Dương (viết tắt là Công ty Xuyên Thái Bình Dương).

Công ty Xuyên Thái Bình Dương có 5 cổ đông sáng lập, gồm: PVP Land sở hữu 12.120.000 cổ phần (chiếm 50,5%); Công ty cổ phần Đầu tư Vietsan sở hữu 6.000.000 cổ phần (chiếm 25%); Công ty cổ phần Bất động sản Bưu chính viễn thông Việt Nam sở hữu 3.360.000 cổ phần (chiếm 14%); Công ty TNHH Nam Hà Thành sở hữu 1.320.000 cổ phần (chiếm 5,5%) và ông Nguyễn Minh Quý là cổ đông cá nhân sở hữu 1.200.000 cổ phần (chiếm 5%). Công ty Xuyên Thái Bình Dương được cấp Giấy phép xây dựng Dự án Nam Đàn Plaza năm 2009.

PVP Land có vốn điều lệ là 500 tỷ đồng, tương đương 50.000.000 cổ phần, gồm 4 cổ đông sáng lập, trong đó PVC (là doanh nghiệp Nhà nước có 87,87% vốn của Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam) nắm 14 triệu cổ phần, sở hữu 28% vốn điều lệ của PVP Land. Ngày 11/1/2010, Trịnh Xuân Thanh cử Đào Duy Phong và Nguyễn Ngọc Sinh là người đại diện phần vốn góp của PVC tại PVP Land. Theo các Quy chế về người đại diện, quản lý phần vốn của PVC tại các doanh nghiệp khác, việc chuyển nhượng cổ phần, thoái vốn của PVP Land tại Công ty Xuyên Thái Bình Dương thì Đào Duy Phong và Nguyễn Ngọc Sinh (là người đại diện phần vốn của PVC tại PVP Land) bắt buộc phải báo cáo xin ý kiến chấp thuận của Trịnh Xuân Thanh.

Ngày 27/3/2010, 5 cổ đông sáng lập của Công ty Xuyên Thái Bình Dương đã ký Hợp đồng đặt cọc chuyển nhượng toàn bộ 24 triệu cổ phần sở hữu cho bị cáo Lê Hòa Bình với giá 20.756,34 đồng/cổ phần tương đương 52 triệu đồng/m² đất dự án Nam Đàn Plaza. Sau khi ký hợp đồng đặt cọc, Lê Hòa Bình đã tiến hành ký Hợp đồng chuyển nhượng cổ phần với từng cổ đông sáng lập của Công ty Xuyên Thái Bình D­ương. Hợp đồng chuyển nhượng cổ phần với 3 cổ đông công ty và một cổ đông cá nhân là ông Nguyễn Minh Quý được ký theo giá như thỏa thuận tại Hợp đồng đặt cọc (52 triệu đồng/m2). Riêng Hợp đồng chuyển nh­ượng cổ phần số 66/2010/PVPL-MN ngày 2/4/2010 của PVP Land do Nguyễn Ngọc Sinh ký chuyển nh­ượng 12.120.000 cổ phần thể hiện giá chuyển nhượng chỉ là 13.578 đồng/cổ phần (t­ương đương 34 triệu đồng/m2 đất dự án Nam Đàn Plaza); tổng giá trị hợp đồng là hơn 191 tỷ đồng. Như vậy, so với giá đã được thỏa thuận trong Hợp đồng đặt cọc thì tổng giá trị hợp đồng giảm hơn 87 tỷ đồng.

Kết quả điều tra về việc ký hợp đồng chuyển nhượng thấp hơn giá trị, đã xác định được các bị cáo Trịnh Xuân Thanh, Đinh Mạnh Thắng, Thái Kiều Hương, Đào Duy Phong, Nguyễn Ngọc Sinh, Đặng Sỹ Hùng, Huỳnh Nguyễn Quốc Duy đã có sự móc nối, chỉ đạo, thông đồng với các bị cáo Lê Hòa Bình, Nguyễn Thị Kim Thoa để thực hiện việc ký Hợp đồng chuyển nhượng cổ phần số 66/2010/PVPL-MN với giá 34 triệu đồng/m2, thấp hơn giá trị thực tế đã đặt cọc 52 triệu đồng/m2 với số tiền chênh lệch hơn 87 tỷ đồng để chia nhau chiếm đoạt.

Móc nối chia tiền Nhà nước

Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao, trong số tiền hơn 87 tỷ đồng chênh lệch này, bị cáo Trịnh Xuân Thanh đã chiếm đoạt được 14 tỷ đồng, bị cáo Đinh Mạnh Thắng chiếm đoạt 5 tỷ đồng, bị cáo Đào Duy Phong chiếm đoạt 8 tỷ đồng, bị cáo Nguyễn Ngọc Sinh chiếm đoạt 2 tỷ đồng, bị cáo Đặng Sỹ Hùng (Trưởng phòng Kinh tế Kế hoạch PVP Land) chiếm đoạt 20 tỷ đồng. Tổng cộng các bị cáo đã chiếm đoạt 49 tỷ đồng.

Trong cáo trạng nêu rõ: Toàn bộ 12.120.000 cổ phần mà PVP Land sở hữu tại Công ty Xuyên Thái Bình Dương thuộc phần vốn góp của PVC là doanh nghiệp Nhà nước có 87,87% vốn của Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam, do Trịnh Xuân Thanh làm Chủ tịch Hội đồng quản trị PVC và Đào Duy Phong (Chủ tịch Hội đồng quản trị PVP Land), Nguyễn Ngọc Sinh (Tổng Giám đốc PVP Land) là người đại diện phần vốn góp của PVC tại PVP Land.  Do vậy, số cổ phần này thuộc tài sản của Nhà nước giao cho các bị cáo Trịnh Xuân Thanh, Đào Duy Phong và Nguyễn Ngọc Sinh là những người có chức vụ, quyền hạn trong doanh nghiệp quản lý, nhưng các bị cáo đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt thông qua hình thức chuyển nhượng cổ phần với giá thấp hơn giá trị thực tế để rút ra nhằm chiếm đoạt hơn 87 tỷ đồng và thực tế đã chiếm đoạt được 49 tỷ đồng.

Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao xác định: Hành vi chiếm đoạt của các bị cáo Trịnh Xuân Thanh, Đào Duy Phong, Nguyễn Ngọc Sinh, Đặng Sỹ Hùng, Đinh Mạnh Thắng, Thái Kiều Hương, Lê Hòa Bình, Nguyễn Thị Kim Thoa, Huỳnh Nguyễn Quốc Duy đã đủ căn cứ cấu thành tội "Tham ô tài sản” theo quy định tại Điều 278 – Bộ luật Hình sự năm 1999.

Trong hành vi phạm tội này, Viện Kiểm sát đánh giá Trịnh Xuân Thanh là người có vai trò quyết định việc cho chuyển nhượng 12.120.000 cổ phần và chỉ đạo Đào Duy Phong, Nguyễn Ngọc Sinh thực hiện. Các bị cáo Đào Duy Phong, Nguyễn Ngọc Sinh, Đặng Sỹ Hùng biết rõ việc chuyển nhượng cổ phần với giá thấp hơn thực tế; nhưng tích cực thực hiện để rút tiền chênh lệch, chiếm đoạt tài sản của Nhà nước.

Các bị cáo Đinh Mạnh Thắng, Thái Kiều Hương, Huỳnh Nguyễn Quốc Duy là những người móc nối, tác động để Trịnh Xuân Thanh, Đào Duy Phong, Nguyễn Ngọc Sinh cho chuyển nhượng cổ phần tại PVP Land; biết rõ hành vi lợi dụng việc bán cổ phần để chiếm đoạt tài sản của các bị cáo Trịnh Xuân Thanh, Đào Duy Phong, Nguyễn Ngọc Sinh nhưng vẫn tích cực thực hiện để trục lợi và giúp sức cho các bị cáo này chiếm đoạt được tiền.

Các bị cáo Lê Hòa Bình, Nguyễn Thị Kim Thoa biết rõ việc PVP Land ký Hợp đồng chuyển nhượng cổ phần số 66/2010/PVPL-MN với giá thấp hơn giá thực tế mà Bình và Thoa đã mua, để các bị cáo khác trong vụ án rút tiền chênh lệch chia nhau chiếm đoạt, nhưng đã đồng tình thực hiện, chuyển 49 tỷ đồng trong số tiền ngoài hợp đồng cho các bị cáo để Trịnh Xuân Thanh, Đinh Mạnh Thắng, Đào Duy Phong, Nguyễn Ngọc Sinh, Đặng Sỹ Hùng chiếm đoạt được tiền của Nhà nước.

Hành vi của các bị cáo Đinh Mạnh Thắng, Thái Kiều Hương, Huỳnh Nguyễn Quốc Duy, Lê Hòa Bình, Nguyễn Thị Kim Thoa đã đồng phạm giúp sức cho hành vi phạm tội "Tham ô tài sản” của các bị cáo Trịnh Xuân Thanh, Đào Duy Phong, Nguyễn Ngọc Sinh và Đặng Sỹ Hùng.