Nhờ công tác nắm bắt tình hình, đấu tranh, phòng ngừa của lực lượng công an cũng như công tác tuyên truyền đúng hướng; đặc biệt là công tác quản lý, xuất nhập cảnh tại biên giới phía Bắc được thực hiện một cách chặt chẽ nên thời gian gần đây, tình trạng xuất cảnh trái phép đã có chiều hướng giảm.
Tuy nhiên, vẫn còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ lớn; đặc biệt, khi mà dịch Covid-19 được kiểm soát, tình trạng xuất cảnh trái phép rất có thể sẽ bùng phát.
Đâu đó trên các bản làng vùng cao, cuộc sống người dân còn rất nhiều khó khăn, thiếu việc làm và thu nhập kém. Nhiều chị em bị chồng ngược đãi, không hạnh phúc trong chính ngôi nhà của mình. Mong muốn có một cuộc sống tốt đẹp hơn thực sự là một nhu cầu chính đáng. Trong khi bản thân họ (phần lớn là đồng bào Mông ở vùng cao) nhẹ dạ, cả tin, thiếu kiến thức.
Lợi dụng tình trạng này, kẻ xấu từ bên kia biên giới, móc nối với người địa phương tuyên truyền, lôi kéo, xúi giục đồng bào xuất cảnh trái phép với viễn cảnh là cuộc sống ở đó no đủ, hạnh phúc. Và họ đã tin và nghe theo để rồi phải chịu cảnh lao động cưỡng bức, đói ăn, thiếu mặc, không ít trường hợp bị đánh đập, bị chủ sử dụng lao động quỵt tiền công, bị lôi kéo sử dụng các chất ma túy, phải chịu cảnh tù tội; đặc biệt đau xót khi nhiều chị em phụ nữ xuất cảnh trái phép sang Trung Quốc bị ép buộc làm gái mại dâm hoặc bán qua tay nhiều lần, phải làm vợ cùng lúc nhiều người.
Để ngăn chặn tình trạng xuất cảnh trái phép, về lâu dài, chúng ta cần tiếp tục đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội tại vùng cao bằng nhiều chương trình, dự án thực sự hiệu quả, qua đó nâng cao đời sống kinh tế, nâng tầm hiểu biết và chất lượng cuộc sống người dân.
Trước mắt, các cấp chính quyền và tổ chức chính trị - xã hội cơ sở phải đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, giúp người dân, hội viên xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc, đảm bảo quyền bình đẳng nam nữ, nhận thức rõ âm mưu, thủ đoạn của kẻ xấu, những cạm bẫy mà người xuất cảnh trái phép sẽ gặp phải.
Lực lượng công an cần làm tốt công tác phòng ngừa, nhất là đối những trường hợp có nguy cơ xuất cảnh cao như có người thân đã xuất cảnh, chị em đổ vỡ hạnh phúc gia đình, có chồng mắc tệ nạn xã hội như rượu chè, thuốc phiện hoặc đang chấp hành án phạt tù.
Thông qua nắm bắt tình hình và dựa vào quần chúng nhân dân nhằm phát hiện kịp thời các hành vi tuyên truyền, lôi kéo người dân xuất cảnh trái phép; thực hiện tốt việc quản lý cư trú; tiếp tục đấu tranh, bắt giữ và xét xử nghiêm minh các đối tượng phạm tội mua bán người, tổ chức người khác trốn đi nước ngoài, qua đó, làm gương cho những kẻ xấu và tuyên truyền pháp luật tới quần chúng nhân dân.
Đồng thời, các cấp chính quyền cần vận động nạn nhân của những vụ mua bán người và cả những người đã từng xuất cảnh trái phép làm tuyên truyền viên bởi chính họ và những câu chuyện của họ sẽ giúp đồng bào hiểu rõ về sự nguy hiểm của xuất cảnh trái phép.
Lê Phiên