Nổi lên trong các vụ việc ở thời điểm này là việc khai thác tận dụng gỗ pơ mu. Theo một lãnh đạo của Hạt kiểm lâm Văn Chấn: thời gian gần đây nhu cầu sử dụng hạt gỗ pơ mu tăng mạnh, do vậy ngoài khai thác trái phép, lâm tặc chuyển hướng sang khai thác tận dụng gỗ pơ mu. Nóng nhất là khu vực các xã Sùng Đô, Nậm Lành, Nậm Búng, Tú Lệ, Gia Hội và tại các xã này, lâm tặc ngang nhiên lắp đặt nhiều máy dập hạt pơ mu trên rừng để tiện cho vận chuyển ra ngoài hòng qua mặt các trạm kiểm soát.

Cao điểm trong đợt truy quét là chỉ trong vòng tháng 8, Hạt Kiểm lâm Văn Chấn đã phát hiện 27 vụ vi phạm, trong đó thu giữ 4 máy dập hạt pơ mu, tịch thu 23,4m3 gỗ xẻ các loại và 40 tấn đầu mẩu pơ mu. Một vấn đề đang gây rất nhiều khó khăn cho công tác bảo vệ rừng và cũng là nguyên nhân cơ bản dẫn đến  việc khai thác trái phép lâm sản tăng đột biến ở Văn Chấn, đó là hơn 5.000 ha rừng phòng hộ ở Nậm Búng hiện nay không có chủ.

Hạt Kiểm lâm Văn Chấn chưa nhận bàn giao từ đơn vị quản lý cũ là Lâm trường Văn Chấn, nay là Công ty Lâm nghiệp Văn Chấn. Trong khi đó, chính quyền cơ sở lại thiếu trách nhiệm, ỉ lại vào các cơ quan chức năng. Lợi dụng vào lỗ hổng này, lâm tặc ngang nhiên vào rừng mà không gặp bất cứ một trở ngại nào.

Trong số 57 vụ vi phạm của đợt cao điểm truy quét thì số vụ vi phạm cất giấu và vận chuyển vẫn chiếm đa số với 54 vụ. Theo Hạt Kiểm lâm Văn Chấn thì hiện nay vẫn còn một lượng lớn gỗ pơ mu đang cất giấu trong dân. Trong một lần truy quét đặc biệt, có sự tham gia của cả công an và quân đội tại thôn Nà Lóng, xã Tú Lệ, Hạt đã thu giữ nhiều đầu gỗ pơ mu, cá biệt có hộ cất giấu tới 7 đầu gỗ.

Công tác truy quét thường xuyên gặp khó khăn do  mạng điện thoại di động phổ biến, phủ sóng rộng nên lâm tặc thường xuyên mật báo cho nhau để tẩu tán gỗ lậu. Cá biệt, có băng nhóm còn sử dụng ô tô để áp tải, bảo kê dẫn đường cho xe chở gỗ lậu. Nếu không kịp tẩu tán thì hành hung, chống trả quyết liệt người thi hành công vụ hoặc đe dọa trả thù. Trong thời gian này, nhiều cán bộ kiểm lâm đã bị thương trong lúc thi hành nhiệm vụ và nhà riêng của lãnh đạo Hạt cũng bị tấn công đe dọa. Khó khăn nhất với đội ngũ kiểm lâm ở đây là việc quản lý các đối tượng buôn bán lâm sản trái phép và những người dân đi vác gỗ lậu thuê cho bọn lâm tặc.

Hàng ngày, các đầu nậu vẫn vận chuyển lâm sản về các vùng giáp ranh tại thị xã Nghĩa Lộ, huyện Trạm Tấu, Mù Cang Chải để tiêu thụ. Việc vận chuyển lâm sản trái phép của lâm tặc ngày một tinh vi hơn, chúng thường tập kết gỗ ở các vùng ven, khi bị phát hiện thì lập tức tẩu tán sang huyện khác, do phân vùng hoạt động nên đã hạn chế nhiều đến công tác truy bắt của lực lượng kiểm lâm. Ngoài ra, việc vận chuyển lâm sản trái phép cũng được thực hiện đa dạng hơn, thủ đoạn tinh vi hơn. Ngoài xe máy, chúng còn sử dụng xe khách để vận chuyển, do vậy nếu không có nguồn tin chính xác thì kiểm lâm không được phép dừng xe kiểm tra.

Không chỉ hiện nay mà từ nhiều năm trước, những cánh rừng phòng hộ ở Văn Chấn vẫn bị xẻ thịt hàng ngày. Không có những điểm nóng, những điểm phá rừng ồ ạt như các địa phương khác nhưng rừng Văn Chấn vẫn hàng ngày rỉ máu. Từ trung ương đến địa phương đã có nhiều chính sách giúp đỡ người dân địa phương sống gần rừng có cuộc sống ổn định, giảm áp lực lên rừng. Tuy nhiên, do nhận thức còn nhiều hạn chế và những nhu cầu khác của cá nhân mà nhiều người vẫn tiếp rục phá rừng. Giải quyết tận gốc vấn đề này vẫn là bài toán khó đối với các ngành chức năng!

Anh Dũng