Tuy vậy, khi tham gia thi đấu môn này tại Hội thi giải thể thao các dân tộc thiểu số toàn quốc khu vực I lần thứ VI-2009 tổ chức tại Yên Bái thì thành tích của Yên Bái dù luôn ở vào hàng khá của khu vực  vẫn phải “ngước nhìn” thành tích của tỉnh Điện Biên.

Vì sao mà thành tích của ta không thể vươn cao hơn nữa? Có thể nói rằng, khi tham quan các giải đấu thể thao, các hội thi thể thao ở cơ sở nhân dịp kỷ niệm các ngày lễ lớn, lễ hội truyền thống...mới thấy môn bắn nỏ thực sự đang phát triển mang tính tự phát.

Điều đó được thể hiện ở chỗ chưa có một địa phương nào coi trọng và đầu tư cho môn thể thao này như một môn thi đấu quan trọng và có chiến lược phát triển. Do vậy, dụng cụ thi đấu không được định hướng đầu tư chế tác, không xây dựng và phát triển được lực lượng thường xuyên tập luyện.

Trong khi đó, đặc thù của môn bắn nỏ là dụng cụ thi đấu không thể do Nhà nước sản xuất mà do dân tự chế tác; yếu lĩnh kỹ thuật bắn nỏ cũng không phải do Nhà nước đào tạo mà chủ yếu tự thân xạ thủ phải rèn luyện đúc rút kinh nghiệm...

Thực trạng nêu trên, khi đi vào các vùng đồng bào dân tộc ít người thấy còn rất hiếm những chiếc nỏ gác trên mái nhà như trước đây và thanh niên cũng ít người luyện tập. Khi có các giải đấu ở cấp xã, phường thì ban tổ chức thông báo để ai muốn tham gia thì tự đăng ký, tự luyện tập để góp mặt. Giải đấu ở cấp huyện, thị thì lại “nhặt quân” từ xã phường và đến cấp tỉnh, cấp khu vực thì lại cũng “nhặt” kiểu tương tự như vậy. Nhiều “anh hùng xạ điêu” khi được trưng tập luyện tập dài ngày để tham gia thi đấu còn biểu hiện tâm lý kém nhiệt tình vì chế độ bồi dưỡng thấp, việc đồng áng ở nhà không ai cáng đáng.

Hiện nay chỉ có duy nhất một câu lạc bộ bắn nỏ của xã Yên Thắng (huyện Lục Yên) là luyện tập thường xuyên và thu hút được nhiều gia đình và cá nhân yêu thích bộ môn này tham gia.

Câu lạc bộ này cũng là lực lượng nòng cốt đem lại nhiều huy chương trong các giải đấu lớn và nó thể hiện rõ ràng là “có luyện có hơn”. Nhưng câu hỏi đặt ra là, ở một tỉnh có nhiều dân tộc chung sống và đồng bào dân tộc thiểu số chiếm tỷ lệ rất cao, trong đó có 2 huyện có trên 90% dân tộc thiểu số; cây nỏ là công cụ sinh nhai từ xa xưa, là biểu tượng của tinh thần thượng võ và là khí giới bảo vệ độc lập dân tộc...mà toàn tỉnh chỉ có một câu lạc bộ bắn nỏ thì liệu có quá ít hay không? Nếu chúng ta có thêm nhiều câu lạc bộ bắn nỏ thi đấu tốt như ở Lục Yên thì liệu thành tích của chúng ta có dừng lại ở mức như vậy không?...

Nếu đem so sánh mọi lợi thế về điều kiện tự nhiên, xã hội và kinh tế của tỉnh Điện Biên thì họ cũng chẳng có gì khác Yên Bái. Thế mà riêng môn bắn nỏ thì họ lại có cách phát triển rất khác với ta. Họ coi môn bắn nỏ thực sự là môn thể thao thế mạnh của một địa phương miền núi và vùng dân tộc thiểu số mà không cần phải đầu tư nhiều nhưng hiệu quả cao. 

Điện Biên phát triển môn này không chỉ ở phổ rộng mà còn coi trọng về chiều sâu và có chiến lược phát triển rất cụ thể trong hệ thống các môn thể thao dân tộc. Đặc biệt, họ khơi dậy được niềm tự hào cho mỗi người yêu thích môn thể thao này...

Vì vậy, tại Hội thi thể thao các dân tộc thiểu số khu vực phía Bắc tổ chức tại Yên Bái vừa qua, môn bắn nỏ đã mang lại rất nhiều huy chương vàng cho đoàn Điện Biên. Trong đó, có gia đình anh Lò Văn Hoả làm “huấn luyện viên” cùng ba người em ruột đã đoạt tới 9 huy chương vàng môn bắn nỏ. Riêng chị Lò Thị Bích đã mang về 3 tấm huy chương vàng khiến Ban tổ chức, khán giả vô cùng ngạc nhiên vì ở tư thế quỳ bắn, chị đã bắn 5 mũi tên trúng vòng 10.

Chị Bích cho biết, quê chị ở xã Thanh Hiên, nằm trong vùng đồng bằng Mường Thanh rộng lớn nhất Tây Bắc. Người dân vùng đồng bằng này không phải là nơi có truyền thống săn bắn, nhưng lại rất thích môn bắn nỏ. Theo chị thì môn thể thao này rất cần có nhiều người cùng tập mới vui, mới chia sẻ được kinh nghiệm cho nhau và đặc biệt là phải chịu khó thường xuyên luyện tập. Trong bản của chị cứ hễ lúc nào rỗi rãi là mọi người lại rủ nhau tập luyện nên khi đi thi đấu là có thể sẵn sàng lên đường.

Môn bắn nỏ là môn rất hấp dẫn và gắn kết cộng đồng. Chỗ nào thi bắn là ở đó tập trung nhiều người háo hức cổ vũ. Luyện tập môn này không tốn kém nhiều tiền của...và hy vọng từ cách làm của Điện Biên chúng ta sẽ tham khảo được ở họ những cách làm hay để phát triển môn bắn nỏ ở Yên Bái trong tương lai.

 Sơn Nam