Đồn Ba Khe trước đây thuộc làng Kỳ Lân (nay thuộc thôn Ba Khe 2), do thực dân Pháp xây dựng từ năm 1948, với hệ thống hầm ngầm, lô cốt bê tông, hàng rào dây thép, hệ thống giao thông hào kiên cố vững chắc. Cũng tại đây, từ năm 1948 - 1952, giặc Pháp đã tổ chức hàng trăm cuộc càn quét, giết hại, cướp phá nhiều của cải, đốt phá nhà dân trong khu vực. Không cam chịu áp bức đô hộ của thực dân Pháp, dân quân, du kích đã mở nhiều trận đánh tiêu hao sinh lực địch tại đây.

Thông qua các chiến dịch: Nghĩa Lộ - Quang Huy, Lý Thường Kiệt và giải phóng Nghĩa Lộ, du kích đã phối hợp với bộ đội mở nhiều trận đánh  tiêu diệt hàng trăm tên địch, góp phần giải phóng Nghĩa Lộ năm 1952 và thắng lợi to lớn của Chiến dịch Tây Bắc.

Trải qua thời gian, những dấu tích của đồn để lại không còn nhiều, nhưng với ý nghĩa lịch sử với những chiến công hiển hách, tinh thần quả cảm, kiên cường, bám đất, bám làng của quân và dân xã Cát Thịnh, đồn Ba Khe đã được UBND tỉnh Yên Bái công nhận là Di tích lịch sử.  Đây là niềm vui, niềm tự hào của nhân dân các dân tộc xã Cát Thịnh nói riêng và huyện Văn Chấn nói chung,  là địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ.
Trước đó, lãnh đạo huyện đã tổ chức gặp mặt các cựu chiến binh (CCB), cựu thanh niên xung phong (TNXP), cựu dân công hỏa tuyến (DCHT) trực tiếp tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ.

Tại buổi gặp mặt, các đại biểu đã được sống lại khí thế hào hùng của dân tộc qua những thước phim lịch sử, các phát biểu và những hồi ức của các CCB, cựu TNXP. Bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với cống hiến to lớn của các CCB, cựu TNXP và DCHT trong đấu tranh giành độc lập cho dân tộc, cùng nêu bật những chiến công của quân và dân Văn Chấn trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, các đồng chí lãnh đạo huyện chúc các CCB, TNXP, DQHT  luôn mạnh khỏe, tiếp tục phát huy phẩm chất anh bộ đội cụ Hồ, nêu gương sáng giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ, động viên gia đình tích cực tham gia phát triển kinh tế, xây dựng quê hương ngày càng vững mạnh.

Hoàng Minh - Ngọc Thúy - Đoàn Hà
(Đài TT-TH Văn Chấn)