Tối 22/11, tại Hà Nội, Đài Tiếng nói Việt Nam, Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương tổ chức Lễ trao tặng thưởng của Ban Bí thư Trung ương Đảng cho các tác phẩm lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật xuất bản năm 2020.

Tới dự và trao thưởng có các đồng chí: GS.TS Nguyễn Xuân Thắng, Uỷ viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh; Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; Lại Xuân Môn, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Tuyên giáo Trung ương; Đỗ Tiến Sỹ, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam; cùng dự có lãnh đạo các Ban, Bộ, ngành Trung ương và thành phố Hà Nội.

Phát biểu tại buổi lễ, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng nhấn mạnh: Văn học nghệ thuật là một bộ phận, một thành tố đặc biệt của văn hóa, có vai trò rất quan trọng trong chiến lược xây dựng và phát triển văn hóa con người Việt Nam, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững đất nước. Lý luận, phê bình văn học vừa là khoa học vừa là nghệ thuật, là quá trình nhận thức tự thân của văn học nghệ thuật. 

Những nhà lý luận phê bình văn nghệ là người bạn đồng hành với văn nghệ sĩ để chia sẻ, bình giá, phản biện, dự báo, góp phần điều chỉnh và định hướng cho sáng tác, thúc đẩy quá trình phát triển văn học nghệ thuật. 

Quán triệt sâu sắc quan điểm "văn hóa nghệ thuật cũng là một mặt trận, anh chị em là chiến sĩ trên mặt trận ấy" đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu lên từ rất sớm, trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta luôn coi trọng công tác văn hóa, văn nghệ, kịp thời đề ra những đường lối, chủ trương, chính sách linh hoạt, đúng đắn để phát triển văn hóa, nghệ thuật nước nhà.

Trên hành trình 35 năm đổi mới, cùng với những thành tựu to lớn có ý nghĩa lịch sử của đất nước, lĩnh vực văn học, nghệ thuật đã có những bước phát triển quan trọng, sáng tạo nhiều tác phẩm có giá trị tư tưởng và nghệ thuật cao, đáp ứng nhu cầu tinh thần của nhân dân, góp phần làm cho văn hóa trở thành nguồn lực và là động lực nội sinh để phát triển đất nước.

GS, TS Nguyễn Xuân Thắng khẳng định: Từ năm 2015 tới nay, qua 5 lần trao tặng thưởng, sức ảnh hưởng và tác động tích cực của giải thưởng này ngày càng được nâng lên, thu hút sự quan tâm lớn của giới lý luận, phê bình và những người hoạt động trong lĩnh vực văn học, nghệ thuật cả nước. Đây cũng chính là biểu hiện sinh động góp phần khẳng định vai trò, trách nhiệm, vị thế và uy tín của Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương trong đời  sống văn hóa, văn học, nghệ thuật nước nhà.

Để phát huy những kết quả đã đạt được, tiếp tục khẳng định và nâng cao hơn nữa uy tín và sức lan tỏa của tặng thưởng trong đời sống văn học, nghệ thuật và đời sống xã hội trong thời gian tới, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng đề nghị Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương tiếp tục kế thừa các kết quả đạt được qua các năm; tổ chức sơ kết, rút kinh nghiệm để nâng cao hơn nữa chất lượng tặng thưởng của Ban Bí thư. 

Cùng với đó, Hội đồng cần phối hợp chặt chẽ với Liên hiệp các hội văn học nghệ thuật Việt Nam và các hội chuyên ngành Trung ương và địa phương, các cơ quan báo chí, xuất bản để đẩy mạnh tuyên truyền, giới thiệu, quảng bá sâu rộng, nhằm thu hút được nhiều tác phẩm dự xét tặng hơn nữa, bảo đảm có được những tác phẩm tốt nhất trong năm sẽ được vinh danh trong lễ trao tặng thưởng thường niên vào năm 2022.

Nhân dịp này, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng cũng đề nghị các nhà nghiên cứu lý luận, phê bình văn học nghệ thuật và đội ngũ văn nghệ sỹ nước nhà tiếp tục khắc phục khó khăn, kiên trì đổi mới sáng tạo để có thêm nhiều tác phẩm đạt chất lượng cao. Bám sát chủ trương, đường lối văn hóa, văn nghệ của Đảng, các nhà nghiên cứu lý luận, phê bình văn học nghệ thuật và đội ngũ văn nghệ sỹ cần hướng đến xây dựng một hệ thống lý luận văn nghệ Việt Nam tiên tiến, dân tộc, khoa học và nhân văn. 

Trước mắt, cần sớm hoàn thành việc xây dựng hệ giá trị văn học nghệ thuật vừa mang tính phổ biến nhân loại và thời đại, vừa mang tính đặc thù, phù hợp với bản sắc Việt Nam.

Trên cơ sở đó, phê bình văn học, nghệ thuật phải phát huy được vai trò là thước đo giá trị đồng hành cùng sáng tạo và tiếp nhận văn hóa, văn nghệ, có những đánh giá, phản biện khách quan, đúng mức, vừa khẳng định những giá trị nhân văn tiến bộ, cổ vũ những nỗ lực tìm tòi sáng tạo nghiêm túc, vừa kiên quyết, nghiêm khắc phê phán những biểu hiện thương mại hóa, những thị hiếu tầm thường, dung tục. 

Đặc biệt cần tập trung đẩy mạnh đấu tranh phản bác thật sắc bén, có hiệu quả với quan điểm sai trái, xuyên tạc của các thế lực thù địch, phản động, các phần tử, cơ hội chính trị trên lĩnh vực văn học, nghệ thuật, góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước.

Tặng thưởng các tác phẩm lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật năm 2020 nhận được 95 tác phẩm đã được đăng tải, phát sóng, xuất bản trong năm 2020 từ các Hội chuyên ngành Trung ương, các Hội văn học, nghệ thuật địa phương và các nhà xuất bản, các cơ quan báo chí. Trong số 95 tác phẩm tham gia xét tặng thưởng có 46 cuốn sách, 32 bài viết và 17 chương trình phát thanh. Qua 4 cấp thẩm định, Hội đồng Xét tặng thưởng đã chọn trao tặng thưởng cho 17 tác phẩm, trong đó: số tác phẩm được tặng thưởng mức A: 1 tác phẩm; mức B: 6 tác phẩm; mức C: 10 tác phẩm.

Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương cho biết: Các tác phẩm được nhận tặng thưởng lần này ở cả 3 lĩnh vực - lý luận chung, lý luận-phê bình văn học, lý luận-phê bình các loại hình nghệ thuật - đều thể hiện sự công phu, nghiêm túc, có giá trị khoa học và thực tiễn; đề cập kịp thời những vấn đề thiết thực trong đời sống văn học, nghệ thuật, có tác dụng định hướng công tác lý luận, sáng tác; đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, lệch lạc trong đời sống văn học, nghệ thuật.

Tại buổi lễ, nhà thơ Hữu Thỉnh là tác giả duy nhất được trao tặng thưởng mức A của Ban Bí thư Trung ương Đảng cho cuốn sách "Bến văn và những vòng sóng”. 

Mức B được trao cho 6 tác phẩm: "Mấy vấn đề văn hóa: Suy nghĩ và đối thoại” của tác giả Đinh Xuân Dũng; "Đường lối văn hóa, văn nghệ của Đảng và lý luận, thực tiễn nghệ thuật” của tác giả Nguyễn Ngọc Thiện; "Sóng đồng và cây núi” của tác giả Lê Quang Trang; "Kịch xiếc Việt Nam - Mấy vấn đề lý luận và thực tiễn” của tác giả Nguyễn Ngọc Trúc; Cụm bài viết: "Khoảng trống phim thiếu nhi”, "Tính thẩm mỹ của Graffiti Việt Nam”, "Văn nghệ sĩ và sứ mệnh tuyên truyền và sẻ chia”, "Những giai điệu đi cùng năm tháng” (phần 1), "Nhạc cách mạng truyền thống và công chúng hôm nay”, "Web Drama - Phim chiếu trên mạng: Lợi hay hại”, "Bảo tàng Mỹ thuật chuyên nghiệp: Mơ đến bao giờ?”, "Không gian nghệ thuật công cộng tại thành phố Hồ Chí Minh”, của Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật TPHCM; Chương trình "Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật - Một năm nhìn lại” của tác giả Đoàn Hải Yến.

Mức C trao cho 10 tác phẩm: "Sương lại càng long lanh” của tác giả Nguyên An; "Mỹ học nghệ thuật múa” của tác giả Lê Ngọc Canh; "Vinh quang nhiếp ảnh nghệ thuật Việt Nam” của tác giả Hoàng Kim Đáng; "Tố Hữu - Ngọn cờ đầu vẻ vang thơ ca cách mạng” của tác giả Đoàn Trọng Huy; "Những thời xanh tráng lệ” của tác giả Nguyễn Thanh Tâm; "Theo dòng sáng tạo” của tác giả Mai Nam Thắng; "Du hành giữa các văn bản -Nguyễn Huy Thiệp và xã hội Việt Nam sau 1975” của tác giả Nguyễn Văn Thuấn; "Phê bình phân tâm học phía của những ám ảnh nghệ thuật” của tác giả Vũ Thị Trang; Cụm bài viết: "Bản sắc dân tộc - giá trị bền vững của tác phẩm nghệ thuật”, "Từ văn đến phim - đôi điều về ngôn ngữ chuyển thể”, "Sáng tác phim truyện Việt Nam sau đổi mới - thực trạng và vấn đề” của tác giả Trần Luân Kim; Chương trình "Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ" của Ban Ca nhạc Đài Truyền hình TP. Hồ Chí Minh.

Ban Tổ chức cũng đã trao tặng thưởng của Ban Bí thư Trung ương Đảng cho 13 đơn vị có nhiều đóng góp cho sự phát triển lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật.