Học hết lớp 9, mẹ bảo tôi thi vào Trường Trung học Sư phạm 12+2 Nghĩa Lộ vừa là để phù hợp với hoàn cảnh gia đình, vừa là giúp mẹ chăm sóc các em. 16 tuổi tôi đã trở thành giáo sinh sư phạm. Cánh cửa Trường Trung học Sư phạm  mở ra trước mắt tôi với bao điều mới lạ.

Thầy cô đón tôi với ánh mắt trìu mến và nụ cười rạng rỡ. Tôi còn nhớ buổi đầu tiên nhập học, thầy chủ nhiệm hỏi: “Trong lớp mình có em nào là người Nghĩa Lộ không?”. Tôi ngập ngừng:  “Có em ạ!”. Thầy cười hiền lành: “Thế thì em làm lớp trưởng nhé! Nhà em ở gần, em sẽ giúp được các bạn”.

Tôi xin ra ở ngoại trú, ngoài giờ học tôi còn đỡ đần mẹ nhiều việc. Một anh bạn cùng lớp (cũng là dân Nghĩa lộ) tình nguyện đưa đón tôi đi học. Những buổi chiều tan học,chúng tôi đạp xe dạo quanh thị xã. Nào Cang Nà, Pá kết, Tông co rồi vòng lên bản Đêu, rẽ xuống bản Lè..., những con đường Thị xã đã trở nên rất đỗi quen thuộc. Rồi những lần hò hẹn, những kỷ niệm... tình yêu cũng bắt đầu từ ấy.     

Theo năm tháng, Nghĩa Lộ giờ đã đổi thay rất nhiều. Những con đường to và đẹp hơn lên. Hai bên đường nhà cao tầng mọc lên san sát. Các cơ quan được xây dựng, nâng cấp thật khang trang… Nhịp đời hối hả, sôi độn hơn trong lòng thị xã… Cách đây hơn một năm, tôi tham gia một lớp tập huấn về giáo dục ở miền Trung. Anh bạn người Nghệ An cứ khen mãi nước da trắng hồng và mái tóc dài đen của tôi. Tôi bảo, ở quê em con gái Thái toàn như thế đấy. Tôi còn ứng tác:   “Ăn gạo Mường Lò cho da em trắng/ Gội nước Ngòi Thia mái tóc em đen”.

Chỉ bấy nhiêu thôi mà đã gây nên sự tò mò. Anh bạn cứ hẹn rồi sẽ có lần ra thăm  quê hương vùng cao của tôi xem có thật như lời tôi nói không? Một lời hứa chưa thực hiện được hay một lời bông đùa? Nhưng tôi vẫn tin là anh nói thật, bởi lần nào điện thoại ra anh cũng hỏi: “Năm nay Mường Lò được mùa không em? Nước ngòi Thia có còn trong không?”. Và lần nào tôi cũng trả lời chắc nịch: “Có chứ! Anh và gia đình dành một chuyến đến thăm quê em rồi sẽ biết. Mường Lò hiếu khách luôn sẵn lòng chờ đón những người bạn tới thăm”.

Tôi tự hào về Nghĩa Lộ quê mình và thấy bằng lòng với tất cả những gì mình đang có ở đây: một công việc để làm, để đam mê; một mái ấm gia đình để trở về, để vun vén; những bạn bè, đồng nghiệp nơi mảnh đất này… Những ngày lễ tết, vợ chồng tôi thường dẫn các con vào thăm Khu  tưởng niệm Bác Hồ nằm ngay trung tâm thị xã, đưa các con vào thăm Bảo tàng, kể cho các con nghe về những chiến công của quân và dân Nghĩa Lộ, đưa các con lên thăm Căng Đồn Nghĩa Lộ, nói cho con biết vì sao lại có ngôi mộ chung 9 liệt sĩ, rồi xuống cầu Ngòi Thia và ngắm cánh đồng Mường Lò trải dài ngút mắt… Tôi yêu quê hương Nghĩa Lộ và muốn truyền tình yêu ấy cho các con mình.

Mẹ chồng tôi - một người phụ nữ Thái chính gốc vẫn thường nấu xôi ngũ sắc, nướng cơm lam cho con cháu ăn. Bà cứ bảo, bà đã đi nhiều nơi, ăn nhiều món ngon nhưng không đâu ngon bằng xôi và cơm lam quê mình. Những ngày nghỉ, bà thường rủ tôi đi chợ Mường Lò, mua những loại rau đồng nội, nào rau sắn, lá đu đủ, rau tập tàng, rau dớn... hay chọn những con cua, con tôm tép nhỏ nhỏ của quê mình. Những thứ bình dị, dân dã ấy của mảnh đất này đã nuôi tôi khôn lớn cả thể chất lẫn tâm hồn, để tôi mỗi ngày mỗi ngày thêm yêu quê hương tôi – Nghĩa Lộ.

Lò Thị Én Xuân