Thực hiện Thông tư số 13/2010/TT-BVHTTDL ngày 30/12/2010 của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch quy định trình tự, thủ tục đề nghị công nhận Bảo vật quốc gia; Công văn số 827/DSVH-DT của Cục Di sản văn hoá về việc lựa chọn hiện vật để xây dựng hồ sơ đề nghị công nhận Bảo vật quốc gia đợt 2; cuối tháng 1/2013, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã tổ chức Hội nghị lựa chọn, thẩm định hiện vật để xây dựng hồ sơ đề nghị công nhận Bảo vật quốc gia đợt 2 năm 2013.

Trước đó, ngày 1/10/2012, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 1426/QĐTTG công nhận (đợt 1) 30 hiện vật lưu giữ tại các bảo tàng trên cả nước là Bảo vật quốc gia, trong đó Yên Bái rất tự hào ở đợt 1 được Chính phủ công nhận 2 hiện vật là thạp đồng Đào Thịnh (thuộc văn hoá Đông Sơn) to đẹp nhất Việt Nam hiện nay được biết đến và máy bay MIG 21 số hiệu 5121 (Trung đoàn 921) do Anh hùng Phạm Tuân điều khiển bắn hạ máy bay B52 năm 1972 trận “Điện Biên Phủ trên không” cất cánh từ sân bay Yên Bái. Đợt thẩm định lần 2 này, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch Yên Bái nghiên cứu và sơ bộ lựa chọn 5 hiện vật tiêu biểu để chọn lấy 4 hiện vật để xây dựng hồ sơ đề nghị công nhận Bảo vật quốc gia (đợt 2) năm 2013 của Yên Bái.

4 hiện vật được lựa chọn đợt này được đánh giá khá cao, có ý nghĩa đại diện cho các khung đoạn lịch sử và sự kiện lịch sử ở Yên Bái cũng như có tầm ảnh hưởng lớn ở phạm vi rộng như đại diện khung đoạn văn hoá Đông Sơn là thạp đồng Hợp Minh, tượng đồng Khe Quỷ; đại diện thời giữ nước có tượng đồng Hà Chương, chủ tướng được phong là Bình nguyên thượng tướng Trung dũng hầu có công lớn trong chống giặc Nguyên Mông thế kỷ XIII và khẩu sơn pháo (sơn pháo Mỹ 75 ly) khai lửa phá vỡ hành lang Tây Bắc giải phóng Nghĩa Lộ năm 1952, quân ta tiến lên Điện Biên Phủ làm nên kỳ tích chiến thắng “chấn động địa cầu”. 

Lý Kim Khoa