Nhật báo Mainichi dẫn nguồn tin từ Bộ Quốc phòng Nhật Bản cho biết từ sáng 22-11 đến rạng sáng 23-11, sáu tàu của Trung Quốc đã xuất hiện từ phía biển Hoa Đông hướng về phía tây Thái Bình Dương. Cả sáu tàu này đều chạy với tốc độ cao ngang khu vực giữa đảo Miyako và Okinawa, cách đảo Miyako khoảng 100km về phía đông bắc.

Đài truyền hình NHK mô tả trong sáu tàu này có cả tàu khu trục trang bị tên lửa, một tàu hậu cần, một tàu thăm dò. Bộ Quốc phòng Nhật cho biết sẽ theo dõi chặt chẽ từng động thái của những tàu này. Đây là lần thứ hai trong năm, tàu Trung Quốc chạy ngang vùng biển trên để tham gia tập trận trên Thái Bình Dương. Tháng 6-2011, có 11 tàu hải quân của Trung Quốc đã đi ngang đây.

Phản ứng trước động thái của Tokyo, Bắc Kinh khẳng định những tàu trên đang trên đường tham gia cuộc tập trận sẽ diễn ra vào cuối tháng 11-2011 ở tây Thái Bình Dương. “Các hoạt động hải quân của Trung Quốc là theo kế hoạch hằng năm của chúng tôi và không đe dọa đến bất kỳ quốc gia nào. Các cuộc tập trận luôn phù hợp với thực tế và luật quốc tế” - người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lưu Vị Dân khẳng định.

Trang web Bộ Quốc phòng Trung Quốc cũng thông báo rằng Trung Quốc sẽ “không gây cản trở đối với bất kỳ quốc gia nào” và “cuộc tập trận này là nhằm khẳng định các quyền lợi trên biển của Trung Quốc”, song không cho biết quy mô của cuộc tập trận.

Tuyên bố tập trận ở tây Thái Bình Dương được Trung Quốc đưa ra một tuần sau khi Tổng thống Mỹ Barack Obama cho biết Mỹ sẽ đưa 2.500 quân đến Úc nhằm tăng cường sự hiện diện của Mỹ ở châu Á - Thái Bình Dương. Nghê Lạc Hùng, chuyên gia quân sự ở Thượng Hải, nhận định cuộc tập trận này là phản ứng của Bắc Kinh đối với các động thái gần đây của Washington trong khu vực.

Cùng lúc, Kyodo cho biết trong chuyến thăm Bắc Kinh ngày 23-11, Ngoại trưởng Nhật Koichiro Gemba đã kêu gọi Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo nhất trí thành lập một “cơ chế quản lý khủng hoảng” nhằm tránh xung đột ở các vùng biển tranh chấp giữa hai nước. Ông Gemba cũng kêu gọi Trung Quốc bắt đầu lại các cuộc đàm phán về một hiệp định phát triển khí đốt chung giữa hai nước ở biển Hoa Đông.

Truyền thông Nhật mô tả “cơ chế quản lý khủng hoảng” là kế hoạch đối thoại thường xuyên giữa Bộ Quốc phòng, Bộ Ngoại giao, các cơ quan ngư nghiệp, năng lượng và các lực lượng tuần duyên của hai nước. Cơ chế này sẽ giúp giải quyết các vấn đề song phương một cách nhanh chóng qua đường dây nóng giữa ngoại trưởng Nhật và các nhà chức trách thuộc Bộ An ninh công cộng, Bộ Nông nghiệp và Cục Quản lý hải dương Trung Quốc.

Từ tháng 9-2010, Nhật từng đưa ra cách thức thúc đẩy đối thoại này khi tàu ngư chính Trung Quốc thường xuyên hoạt động trong vùng biển của Nhật. Song đối thoại bị trì hoãn do căng thẳng giữa hai nước từ vụ tàu cá Trung Quốc đụng độ với tàu tuần duyên của Nhật.

“Cơ chế giải quyết khủng hoảng” sẽ được đưa ra khi Thủ tướng Nhật Yoshihiko Noda hội đàm với Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào vào giữa tháng 12-2011 tại Bắc Kinh.

(Theo TTO)