Sinh ra và lớn lên ở thôn Hin Trạng, năm 1989 hoàn thành nghĩa vụ quân sự trở về địa phương giữa lúc Lục Yên đang rộ lên “cơn sốt” đào đãi đá quý. Lúc đầu anh theo bạn bè đi đào đãi đá, có chút vốn anh đi buôn. Sau nhiều lần trúng đậm, những năm 1990 anh đã có hàng trăm triệu đồng tiền mặt và xe máy đắt tiền. Sớm tối, anh đi khắp các bãi để tìm mua đá quý, trong lúc chờ mua hàng, bạn bè rủ anh thử chút ma túy cho vui.

Lúc đầu, anh nghĩ cũng chỉ là thử để biết, ngờ đâu “khói ma” vô hình ấy đã ngấm vào máu thịt của Lập, vốn liếng dần hết, tài sản tiêu tan và anh trở thành con nghiện. Năm 1997, Lập bị Công an Lục Yên bắt, khởi tố với tội danh “Mua bán, sử dụng trái phép chất ma túy" và đưa đi cải tạo tại Trại giam Hồng Ca, (thuộc Cục V26 Bộ Công an). Do cải tạo tốt, cuối năm 1998 anh được đặc xá trước thời hạn.

Anh tâm sự: “Khi ở tù về, hoàn cảnh gia đình quá khó khăn, lúc đó không chỉ tay trắng mà là cả một gánh nặng. Mẹ già, vợ yếu, hai con còn quá nhỏ. Vì khó khăn, đến mảnh đất để ở vợ tôi cũng phải bán để lấy tiền nuôi con. Do mặc cảm bản thân nên tôi không biết mình phải bắt đầu từ đâu”. Được sự giúp đỡ động viên của gia đình bà con lối xóm, các ban, ngành, đoàn thể trong thôn và chính quyền địa phương, sau nhiều đêm trăn trở; anh Lập quyết định phải làm lại từ đầu. Với 4 sào ruộng, vợ chồng tần tảo sớm hôm kết hợp với nấu rượu, nuôi lợn, đào ao thả cá tranh thủ những lúc nông nhàn đi làm thuê, chị buôn bán đồng nát để kiếm thêm, công việc tuy vất vả, bận rộn nhưng có thêm thu nhập.

Thấu hiểu giá trị của sức lao động, tích cóp được chút vốn anh mua máy xát gạo phục vụ bà con trong xóm. Thời gian trôi đi, cuộc sống gia đình anh dần được cải thiện. Từ trong bộn bề túng thiếu gia đình anh không chỉ đủ ăn, đủ mặc mà còn tiết kiệm được tiền mua đất, làm nhà sàn đắt tiền. Đầu năm 2010 này, anh đã mua được chiếc xe tải trị giá gần 400 triệu đồng. Không chỉ lo việc phát triển kinh tế gia đình, anh chị còn giành thời gian để chăm sóc dạy dỗ các con, vì thế hai con trai anh đứa nào cũng ngoan và học giỏi, cháu lớn giờ đang theo học tại Trường Cao đẳng Dược tại Phú Thọ, cháu thứ hai đang học nghề tại Yên Bái.

Ông Hoàng Ngọc Chấn - Chủ tịch UBND xã Tân Lĩnh cho biết: “Anh Hoàng Văn Lập là một trưởng thôn gương mẫu, một hộ gia đình làm kinh tế giỏi của xã. Là người từng có một thời lầm lỡ nhưng khi trở về địa phương anh biết tu dưỡng, rèn luyện bản thân, gương mẫu chấp hành các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Anh là người không chỉ biết sống cho riêng mình, hễ thấy ai khó khăn là anh ra tay giúp đỡ.

Vừa là Trưởng thôn, vừa kiêm công tác y tế thôn bản, anh đã vận động anh Hoàng Văn Đương và anh Hoàng Cao Thăng là bạn bè cùng thôn đoạn tuyệt với ma túy; gương mẫu đi đầu vận động bà con trong thôn xóa bỏ các tập tục lạc hậu, phát triển kinh tế hộ, xây dựng gia đình văn hóa, làng bản văn hóa. Những việc làm của anh Lập được chi bộ Đảng và bà con nhân dân trong thôn ghi nhận. Năm 2007 anh được nhân dân tín nhiệm bầu làm Trưởng thôn. Thôn Hin Trạng trước đây từng là điểm nóng ma túy và tệ nạn xã hội của huyện nhưng đến nay Hin Trạng đang chuẩn bị được công nhận làng văn hóa cấp huyện vào cuối năm 2010. Kết quả đó có sự đóng góp không nhỏ của Trưởng thôn Hoàng Văn Lập".

 Lưu Đức Huấn