Quan trọng như vậy, nên công tác điều tra hộ nghèo, hộ cận nghèo hàng năm luôn được UBND tỉnh quan tâm chỉ đạo, chính quyền các địa phương, các ngành chức năng đã tăng cường kiểm tra, giám sát bảo đảm chính xác, dân chủ, công khai và minh bạch. Đánh giá chung, công tác điều tra hộ nghèo, hộ cận nghèo ở Yên Bái những năm qua thực hiện nghiêm túc, đúng quy trình ngay từ cấp cơ sở; con số điều tra phản ánh sát thực chất và thực trạng khách quan của đời sống kinh tế - xã hội mỗi địa phương.

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, thực tế trong quá trình điều tra, con số điều tra ở một số địa phương thời gian qua vẫn chưa phản ánh chính xác số hộ nghèo, cận nghèo; vẫn còn tình trạng hộ kinh tế khá nhưng có tên trong danh sách hộ nghèo, hộ cận nghèo, gây thắc mắc, khiếu kiện trong nhân dân, mất công bằng xã hội. Tình trạng này diễn ra không phổ biến nhưng ở một số địa phương có tỷ lệ hộ nghèo cao, nhất là các xã, thôn bản vùng đặc biệt khó khăn, nơi có đông đồng bào dân tộc thiểu số thì việc bình xét hộ nghèo, hộ cận nghèo vẫn đặt ra nhiều vấn đề về tính khách quan, thực chất của con số điều tra.

Công tác điều tra cơ bản đúng quy trình, đảm bảo dân chủ, công khai nhưng tính minh bạch còn cần xem xét.  Tình trạng bình xét để các hộ lần lượt làm hộ nghèo, cục bộ trong dòng họ vẫn tồn tại dưới nhiều hình thức ở một số thôn bản. Cán bộ thôn bản, với vai trò là “cánh tay” nối dài của chính quyền và thành viên ban chỉ đạo điều tra, rà soát hộ nghèo còn chưa phát huy hết vai trò, trách nhiệm; nhận thức chưa đầy đủ không tránh khỏi biểu hiện “ban, cho” trong tổ chức bình xét hộ nghèo, làm ảnh hưởng đến chất lượng một nhiệm vụ rất quan trọng mà các cấp chính quyền đặc biệt coi trọng trong quá trình chỉ đạo, điều hành thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội.

Điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo là nhiệm vụ hàng năm nhưng nhiệm vụ và kết quả điều tra năm nay có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Các cấp ủy Đảng, chính quyền không chỉ lấy đó là cơ sở tiền đề cho việc xây dựng, ban hành nghị quyết, chính sách cho phù hợp năm 2015 mà cả giai đoạn 5 năm 2015 - 2020.

Việc tăng cường chất lượng điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo năm 2014 đã được UBND tỉnh quan tâm chỉ đạo rất sớm và trong hơn hai chục ngày nữa, kết quả sơ bộ điều tra phải hoàn thành để trình UBND tỉnh cho ý kiến trước khi báo cáo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội vào trung tuần tháng 12/2014. Yêu cầu đặt ra lúc này là ban chỉ đạo điều tra, rà soát của các địa phương và ngành chức năng được phân công nhiệm vụ, cần tăng cường phối hợp hơn nữa, đẩy nhanh tiến độ hoàn thành.

Đồng thời, tăng cường kiểm tra, phúc tra kết quả ở một số cơ sở nhằm phát hiện kịp thời những vi phạm quy trình, vi phạm tiêu chuẩn; kiên quyết đưa ra khỏi danh sách hộ nghèo những hộ không đủ điều kiện, hộ giấu thu nhập, không trung thực trong việc kê khai tài sản để đảm bảo công bằng xã hội. Chủ tịch UBND các huyện, thị xã, thành phố phải chịu trách nhiệm về kết quả điều tra, rà soát theo đúng tinh thần nội dung Chỉ thị số 15 ngày 9/10/2014 của Chủ tịch UBND tỉnh đã ban hành, nhằm đảm bảo yêu cầu UBND tỉnh đã đề ra cho công tác điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo là chính xác, dân chủ, công khai và minh bạch.

Tuấn Anh