Tổng hợp tình hình triển khai các dự án XDCB sử dụng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ (TPCP) trong 5 tháng qua, cho thấy: các dự án giao thông mới đạt 13,58%, dự án thuỷ lợi đạt 24%, các dự án y tế đạt 27,39% - đều rất thấp so với kế hoạch. Tạm nêu hai dự án cụ thể: một là, đường Làng Nhì (đoạn Thạch Lương - Phình Hồ - Làng Nhì) kế hoạch vốn năm 2009 bố trí 31,59 tỷ đồng nhưng hết niên độ chỉ giải ngân 27,7 tỷ, còn lại chuyển sang năm 2010.

Kế hoạch vốn bố trí năm nay cho dự án 10 tỷ đồng, giải ngân hết tháng 5/2010 đạt 1,2 tỷ - vừa vặn số vốn năm trước chuyển sang; hai là, dự án kè chống sạt lở bờ sông Hồng (khu vực thành phố Yên Bái) bố trí vốn năm nay 35 tỷ đồng, hết tháng 5/2010 mới giải ngân trên 6,4 tỷ đồng, vốn còn lại phải giải ngân trong niên độ còn tới trên 28,5 tỷ đồng.

Thẳng thắn mà nói, chưa bao giờ việc bố trí vốn cho các dự án XDCB được quan tâm, ưu tiên như hiện nay. Sự quan tâm của Chính phủ, các Bộ ngành trung ương và nỗ lực của UBND tỉnh đã tạo ra nguồn lực đầu tư cho XDCB mỗi năm một lớn. Việc bố trí vốn được thực hiện theo hướng tập trung, trong đó ưu tiên bố trí vốn để thanh toán khối lượng XDCB hoàn thành - đó là một thuận lợi để đẩy nhanh tiến độ thi công và giải ngân. Tình trạng vốn đầu tư XDCB, nhất là vốn TPCP chưa giải ngân hết kế hoạch hoặc rất thấp như thời gian qua thực sự là vấn đề cần được quan tâm.

Về phía chủ đầu tư, nhiều nơi chưa sâu sát, quyết liệt tổ chức thực hiện dự án, chủ động giải quyết các vướng mắc nảy sinh và chưa đề xuất, báo cáo kịp thời cấp có thẩm quyền xem xét, giải quyết các vướng mắc ngoài thẩm quyền. Về phía nhà thầu, nổi lên là năng lực nhiều nhà thầu tư vấn hạn chế, nhất là trong khảo sát địa chất do đó, chưa phản ánh hết điều kiện thực tế để đưa ra các phương án thiết kế phù hợp nên nhiều công trình triển khai thi công phải chỉnh sửa thiết kế, dự toán, thậm chí nhiều lần.

Về giải phóng mặt bằng, chủ đầu tư và chính quyền địa phương chưa phối hợp thường xuyên, chặt chẽ; việc đo đạc, thu hồi đất gặp khó khăn do các đơn vị tư vấn và cán bộ kỹ thuật có khả năng thực hiện tốt công việc này còn quá thiếu, chưa đáp ứng yêu cầu của dự án. Ngoài ra, việc thường xuyên điều chỉnh các quy định, chính sách giải phóng mặt bằng của cấp có thẩm quyền cũng làm cho các chủ đầu tư lúng túng khi thực hiện.

Việc tiếp diễn tình trạng vốn TPCP nằm chờ giải ngân như thời gian qua, là một lãng phí lớn vì thực chất đây là nguồn vốn vay Chính phủ. Trách nhiệm của các cấp, các ngành là tập trung kiểm tra, rà soát, chỉ đạo quyết liệt các chủ đầu tư, ban quản lý dự án, các nhà thầu để thúc đẩy tiến độ thực hiện; rút ngắn thời gian trong lập, thẩm định, phê duyệt dự án, lựa chọn nhà thầu, kiên quyết loại bỏ những nhà thầu không đủ năng lực tham gia dự án; thường xuyên phối hợp, tháo gỡ kịp thời những khó khăn vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng để bảo đảm tiến độ thực hiện dự án.

Tranh thủ các nguồn lực đầu tư, nhất là đầu tư XDCB là một trong những giải pháp quan trọng mà Tỉnh ủy-HĐND-UBND tỉnh đã đề ra, các cấp, các ngành, địa phương cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, giám sát, tổ chức thực hiện kịp thời, hiệu quả, không để tình trạng vốn chờ công trình như thời gian qua.

Tuấn Anh