Cái suy nghĩ phải đẻ nhiều mới có đủ người làm đã bớt dần, nhưng tư tưởng "trọng nam khinh nữ" - phải có con trai để “nối dõi tông đường” vẫn khá nặng nề. Giờ đây lại thêm câu chuyện phải đẻ thêm để đề phòng con cái mình "mất đi" do vấn nạn giao thông hay tệ nạn xã hội. Việc nuôi thêm một vài đứa con, với gia đình khá giả, chẳng khó khăn song với nhiều gia đình khác lại dẫn đến đói nghèo, con cái suy dinh dưỡng, không được học hành, ảnh hưởng rõ rệt tới chất lượng của một thế hệ tương lai.

Trong khi đó, công tác tuyên truyền, vận động, giáo dục về dân số, sức khỏe sinh sản được đánh giá chưa đầy đủ; nội dung và hình thức truyền thông chưa phù hợp, nguồn đầu tư cho chương trình mục tiêu quốc gia dân số giảm và cấp chậm so với những năm trước, rồi công tác tổ chức cán bộ và mạng lưới cộng tác viên cũng ảnh hưởng đến công tác tham mưu, triển khai thực hiện chương trình… Đó là những nguyên nhân để Yên Bái vẫn  xếp trong nhóm 20 tỉnh có mức sinh cao nhất cả nước, chất lượng chăm sóc sức khỏe sinh sản/kế hoạch hóa gia đình (KHHGĐ) còn thấp.

Trong khi mục tiêu giảm sinh chậm được thực hiện, không vững chắc thì tỷ lệ sinh con thứ ba trở lên 6 tháng đầu năm vẫn là 511/6.448 trẻ ra đời. Con số này có giảm và so với tỷ lệ sinh con thứ ba trở lên đặt ra cho năm 2015 là dưới 8,5% thì có thể coi là đã đạt yêu cầu. Chúng ta đang phấn đấu đến năm 2015 đạt mục tiêu 73% số cặp vợ chồng trong độ tuổi thực hiện các biện pháp tránh thai hiện đại; tỷ số giới tính khi sinh khống chế được mức dưới 110 nam/100 nữ và số con trung bình của một bà mẹ chỉ còn 2,17 con. Và câu chuyện "hãm" lại tình trạng sinh con thứ ba trở lên vẫn đang là vấn đề đặt ra đối với các cấp, các ngành trong tỉnh.

Hội đồng nhân dân tỉnh đã có Nghị quyết về Đề án Tiếp tục đẩy mạnh công tác dân số/KHHGĐ tỉnh Yên Bái giai đoạn 2013 - 2015; UBND tỉnh Yên Bái có Quyết định 07/2013/QĐ-UBND ban hành một số chính sách hỗ trợ công tác dân số/ KHHGĐ, trong đó có việc thưởng động viên đối với các địa phương không sinh con thứ 3. Song, nhận thức cũng như sự quyết liệt trong lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền, trách nhiệm tham gia của cả hệ thống chính trị đối với công tác dân số - KHHGĐ phải được xác định là nhiệm vụ quan trọng. Cán bộ, đảng viên phải là người đi đầu vận động nhân dân, gương mẫu thực hiện nghiêm chính sách dân số/KHHGĐ.

Hoạt động của mặt trận Tổ quốc và các ngành thành viên ở cơ sở cần quan tâm đến việc tuyên truyền vận động các đoàn viên, hội viên của mình thực hiện đúng chính sách dân số/KHHGĐ. Rà soát và xác định chỉ tiêu không sinh con thứ 3 trở lên là chỉ tiêu hàng đầu trong quy ước, hương ước xây dựng tổ dân phố, thôn bản văn hóa.

Các địa phương cần tiếp tục nâng cao chất lượng cộng tác viên dân số; đổi mới và triển khai hiệu quả các hoạt động truyền thông, nhất là việc tuyên truyền nhận thức của người dân và cả cộng đồng nhằm hạn chế dần tình trạng sinh con thứ ba, giảm tỷ lệ sinh hàng năm.

Cần xóa bỏ ngay tư tưởng đẻ “dự phòng”, thực hiện đẻ ít để tập trung vào việc chăm sóc con cái khỏe mạnh về thể chất và tinh thần, cùng nhau xây dựng gia đình hạnh phúc, giảm áp lực với xã hội trong những năm tới đây.

Minh Quang