Lễ hội xuân náo nức, tưng bừng
Ông Triệu Văn Huấn - Trưởng Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Lục Yên cho biết: "Hiện nay, Lục Yên có 20 di tích lịch sử - văn hóa, vào mỗi dịp đầu xuân, huyện có hàng chục lễ hội, hoạt động văn nghệ, thể thao diễn ra sôi nổi với quy mô khác nhau. Lễ hội mùa xuân luôn náo nức, tưng bừng kéo dài từ tháng Giêng cho tới tháng Ba (Âm lịch); trở thành nét đẹp văn hóa đặc sắc đi sâu vào đời sống tinh thần, tín ngưỡng của bà con nhân dân trên địa bàn huyện”.
Xã Mường Lai được biết đến là địa phương giàu truyền thống bản sắc văn hóa, lịch sử cách mạng. Vùng đất gắn với văn hóa sông Chảy, là 1 trong 3 vùng văn hóa đặc trưng của tỉnh Yên Bái với những truyền thuyết, huyền thoại, trường ca Khảm hải, hát Coọi, hát Khắp, hát Lượn phong slư...
Trong các ngày 11 và 12 tháng Giêng (Âm lịch) năm Ất Tỵ, huyện Lục Yên đã tổ chức Lễ hội Xo May (xã Mường Lai) - đây là lễ hội lớn được tổ chức hàng năm vào tháng Giêng thu hút đông đảo người dân địa phương và du khách đến thăm quan, trải nghiệm.
Lễ hội Xo May gắn với Lễ cầu đình Nà Ngàm có ý nghĩa quan trọng trong đời sống tinh thần của nhân dân các dân tộc xã Mường Lai vào mỗi dịp tết đến xuân về. Nghi lễ cúng đình Nà Ngàm kết thúc sau khi trò chơi ném còn có người ném thủng phông còn. Sau phần lễ, diễn ra phần hội với các tiết mục văn nghệ mang đậm dân ca Tày, màn đồng diễn Dậm Thuông với 525 diễn viên quần chúng tham gia.
Đồng thời là các hoạt động thi đấu thể thao, trò chơi dân gian như kéo co, đánh quay, đi cà kheo, thi giã bánh dày, thi đấu bóng chuyền… Người dân các thôn trong xã làm nhiều gian hàng bày bán các sản phẩm nông sản, trang phục, các đồ dùng sinh hoạt truyền thống của bà con người Tày.
Ông Triệu Văn Thuộc - Chủ tịch UBND xã Mường Lai cho biết: "Việc tổ chức lễ hội nhằm bảo tồn, tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống của địa phương, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân. Qua đó bảo tồn, gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc gắn với phát triển du lịch”.
Cùng với lễ hội Xo May, dịp đầu xuân Lục Yên còn tổ chức nhiều Lễ hội đặc sắc một trong số đó là lễ hội đền Suối Tiên. Cũng đã thành thông lệ, cứ vào ngày 12 tháng Giêng hàng năm, Lễ hội đền Suối Tiên (xã Tô Mậu) được tổ chức, thu hút hàng nghìn du khách và đồng bào nhân dân các dân tộc trong vùng đến để dâng hương cầu Tiên cô phù hộ cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, quốc thái dân an, nhân khang vật thịnh… và tưởng nhớ công ơn những bậc tiên hiền một thời đã có công khai sơn phá thạch, chiêu dân lập làng mở chợ, xây dựng thành luỹ, giữ yên bờ cõi từ thời Vua Lý - Trần.
Lễ hội đền Suối Tiên diễn ra phần lễ trang nghiêm, trọng thể với nghi thức rước lễ vật từ đỉnh Thắm về đền. Lễ dâng đều được các đơn vị chuẩn bị chu đáo với những lễ vật: thủ lợn, gà, vịt, xôi, trầu cau, nước... là những sản vật do nhân dân trong vùng làm ra thể hiện lòng tôn kính, sự tri ân dâng lên Tiên cô cùng các bậc thánh nhân.
Ở phần hội với các hoạt động văn hóa, thể thao như: bịt mắt bắt vịt, đi cầu kiều hái lộc, thi đi xe đạp chậm, đua thuyền; giao lưu văn nghệ... tạo không khí vui tươi, phấn khởi ngày đầu xuân.
Chị Hoàng Minh Ngọc - du khách đến từ Hà Nội chia sẻ: "Tôi cùng gia đình có dịp đến tham quan, chiêm bái dâng lễ, dâng hương tại đền Suối Tiên cầu cho năm mới nhiều sức khỏe, may mắn và bình an. Cùng đó, chúng tôi rất vui khi được hòa mình vào các hoạt động của Lễ hội”.
Bên cạnh việc thực hiện các chính sách, đề án về phát triển du lịch của tỉnh, huyện Lục Yên tăng cường củng cố chất lượng, xây dựng và phát triển sản phẩm du lịch địa phương, phát triển các tổ hợp tác, hợp tác xã du lịch, khai thác và phát huy hoạt động của loại hình nghệ thuật dân ca, dân vũ truyền thống các dân tộc thiểu số trên địa bàn.
Các hoạt động văn hóa, thể thao hấp dẫn trong khuôn khổ Lễ hội đền Suối Tiên, xã Tô Mậu.
Phân vùng du lịch, phát huy bản sắc
Nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch tham quan, du lịch trải nghiệm, du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn các giá trị văn hóa dân tộc tại 4 vùng du lịch trên địa bàn huyện là vùng du lịch phía Đông; vùng du lịch phía Bắc; vùng du lịch thị trấn Yên Thế và các xã lân cận; vùng du lịch dọc tuyến quốc lộ 70.
Đối với vùng du lịch phía Đông (gồm các xã Mường Lai, Minh Tiến, Vĩnh Lạc, An Phú) tiếp tục phát triển các sản phẩm OCOP đặc trưng từng địa phương phục vụ khách du lịch như dầu vừng, dầu đỗ tương, khoai tím, lạc ri đỏ, thuốc Ích Áp Cao, viên thìa canh Giảo Cổ Lam...; chú trọng nâng cao chất lượng du lịch tham quan, trải nghiệm các di tích lịch sử - văn hóa, tổ chức hoạt động biểu diễn nghệ thuật, trò chơi dân gian truyền thống tại Khu di tích Cổ Văn, hồ Từ Hiếu, trải nghiệm du lịch mạo hiểm tham quan hang Nặm Lùn Su Mạ…
Vùng du lịch phía Bắc (gồm các xã Khai Trung, Mai Sơn, Lâm Thượng, Khánh Thiện, Tân Phượng, Minh Chuẩn) tập trung khai thác hiệu quả các sản phẩm du lịch cộng đồng homestay tại các thôn Giáp Luồng, Giáp Cang xã Khai Trung; thôn Chang Pồng, Tông Pình Cại xã Lâm Thượng. Phát triển mô hình du lịch cộng đồng tại thôn Chang Pồng, xã Lâm Thượng. Những sản phẩm OCOP đặc trưng ở vùng du lịch này là gà trống thiến, cá bỗng, vịt bầu, xúc xích thỏ, cốm…
Vùng du lịch thị trấn Yên Thế và các xã lân cận (gồm thị trấn Yên Thế, xã Liễu Đô, Minh Xuân, Tân Lĩnh, Tô Mậu, Tân Lập, Phan Thanh, Yên Thắng) chú trọng quảng bá giới thiệu sản phẩm làm từ đá quý, đá trắng như: tranh đá quý, tượng đá mỹ nghệ; nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch tham quan trải nghiệm di tích lịch sử - văn hóa tại đền Suối Tiên, đền Đại Cại, chùa Hang São cùng nhiều sản phẩm du lịch mạo hiểm như hang Phật Thủ, thác suối Xiểng...
Vùng du lịch dọc tuyến quốc lộ 70 (gồm các xã Khánh Hòa, An Lạc, Động Quan, Phúc Lợi, Trung Tâm, Trúc Lâu) tập trung hỗ trợ và nâng cao chất lượng sản phẩm đặc trưng làng nghề thêu dệt thổ cẩm của người Dao đỏ xã Phúc Lợi; duy trì cửa hàng trưng bày và bán các sản phẩm nổi bật của vùng du lịch như cam sành, đồ dệt thổ cẩm…
Du lịch góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế
Đến Lục Yên du khách được tham quan, tìm hiểu phong tục, tập quán con người nơi đây; khám phá nét đặc trưng về văn hóa, ẩm thực dân tộc Tày thông qua các lễ hội truyền thống, cuộc sống sinh hoạt hàng ngày.
Trong năm 2024, huyện thu hút trên 106.000 lượt khách du lịch, trong đó có 30.000 lượt du khách quốc tế; doanh thu từ du lịch đạt 95,5 tỷ đồng. Toàn huyện Lục Yên hiện có 55 cơ sở lưu trú với 241 phòng, 370 giường; 11 cơ sở homestay...
Ngành du lịch huyện đang trở thành ngành kinh tế quan trọng góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, giải quyết việc làm cho trên 800 lao động, tăng thu nhập và cải thiện đời sống nhân dân.
Ông Triệu Văn Huấn - Trưởng Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Lục Yên cho biết thêm: Thời gian tới, huyện tập trung duy trì, khôi phục và tổ chức tốt các lễ hội mang đậm nét văn hóa truyền thống của cộng đồng các dân tộc với phương châm phát huy nội lực từ nhân dân, thu hút đông đảo du khách tham quan, du lịch như: Lễ hội Xo May, xã Mường Lai; Lễ hội Pay Tái, xã Lâm Thượng; lễ hội Cắc Kéng, xã Khánh Thiện; Ngày Hội Văn hóa dân tộc Dao xã Tân Phượng; Chương trình Du lịch về Miền đất Ngọc…
Cùng đó, khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế, bản sắc văn hóa của địa phương, phát triển các sản phẩm du lịch đặc trưng như: Du lịch văn hóa cộng đồng dân tộc, du lịch sinh thái, du lịch trải nghiệm, khám phá, du lịch lịch sử, văn hóa tâm linh… Từng bước hình thành và phát triển một số điểm du lịch của huyện như: Yên Thế, Tân Lĩnh, Khai Trung, Tô Mậu, Lâm Thượng... kết nối với các điểm du lịch, sản phẩm du lịch của các địa phương lân cận tạo ra các tour, tuyến du lịch, thu hút đông đảo khách du lịch trong và ngoài nước.
Với những lợi thế về địa hình tự nhiên, khí hậu; sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền huyện Lục Yên và sự đa dạng, phong phú về nét đẹp văn hóa truyền thống các dân tộc, tình nồng hậu, mến khách của người dân nơi đây, góp phần khai thác tiềm năng, thế mạnh địa phương, phát triển du lịch theo hướng hướng "Xanh, bản sắc, hấp dẫn”, tạo điểm nhấn cho du lịch không chỉ ở cảnh quan sinh thái mà còn lưu giữ những giá trị bản sắc văn hóa độc đáo riêng có của đồng bào Tày Lục Yên.
Bùi Minh
