Hiện nay, các công trình hồ chứa trên địa bàn tỉnh được giao cho 3 công ty TNHH: Đại Lợi, Tân Phú, Nghĩa Văn quản lý, khai thác và bảo vệ nằm trên địa bàn các huyện: Văn Yên, Lục Yên, Trấn Yên, Yên Bình, Văn Chấn, thị xã Nghĩa Lộ và thành phố Yên Bái với tổng số đập, hồ chứa là 133 hồ.
Ngay sau mùa mưa, lũ năm 2021, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có công văn chỉ đạo Chi cục Thủy lợi phối hợp với các đơn vị quản lý thủy nông trên địa bàn tỉnh tiến hành kiểm tra, quan trắc hiện trạng các công trình, đặc biệt chú trọng đến các đập, hồ chứa, để kịp thời phát hiện sự cố và có phương án khắc phục.
Cụ thể, tiến hành phát dọn, nạo vét toàn bộ hệ thống công trình thủy lợi vào đầu mỗi vụ sản xuất, đảm bảo công trình hoạt động bình thường; thường xuyên cập nhật, theo dõi diễn biến thời tiết, kiểm tra hiện trạng công trình kịp thời có biện pháp xử lý, khắc phục sự cố, hư hỏng để đảm bảo nước tưới phục vụ sản xuất, vận hành an toàn công trình...
Theo đánh giá của ngành chức năng, hiện tại, các hồ chứa nước thủy lợi trên địa bàn tỉnh đều đảm bảo tích nước bình thường. Các công ty quản lý, khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi đã tiến hành thực hiện kê khai đăng ký an toàn đập, hồ chứa được 121 hồ.
Đối với các hồ chứa lớn, vừa và nhỏ, các đơn vị quản lý thủy nông đã lập và trình cấp có thẩm quyền phê duyệt 121 hồ, 12 hồ đang thực hiện; cắm mốc phạm vi bảo vệ đập, hồ chứa nước được 28 hồ, 105 hồ chưa cắm được mốc do các hồ đã được xây dựng lâu năm, khi cắm mốc vướng mắc về thủ tục đất đai; tỉnh đã cập nhật thường xuyên 15 hồ chứa lớn và vừa trên địa bàn tỉnh trên trang web Tổng cục Thủy lợi.
Trên địa bàn tỉnh hiện có 24 dự án đã phát điện, gồm các thủy điện: Thác Bà, Hưng Khánh, Nậm Đông III, Nậm Đông IV, Nậm Tục 2, Ngòi Hút 1, Mường Kim, Hồ Bốn, Văn Chấn, Hát Lừu, Ngòi Hút 2, Khao Mang Thượng, Ngòi Hút 2A, Làng Bằng, Khao Mang, Noong Phai, Trạm Tấu, Ma Lừ Thàng, Vực Tuần, Phình Hồ, Nà Hẩu, Pá Hu, Thác Cá 2 và Đồng Sung. Hiện tại, các công trình thủy điện trên vẫn hoạt động bình thường và đảm bảo an toàn.
Các nhà máy thủy điện đều có dung tích hồ chứa nhỏ, đập tràn tự do nên không có chức năng điều tiết lũ. Đối với Nhà máy Thủy điện Thác Bà, có công suất lắp máy 120MW được xây dựng và hoàn thành phát điện từ năm 1971 có hồ chứa góp phần làm giảm hoặc không làm gia tăng lũ cho hạ du, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 1307/QĐ-UBND ngày 27/7/2017 về việc phê duyệt phương án phòng, chống lũ, lụt vùng hạ du đập do xả lũ hồ chứa thủy điện Thác Bà.
Trong đó, tính toán tuyến lũ quét và phạm vi dự kiến ngập lụt; đã định các khu vực phải sơ tán người và tài sản; dự kiến địa điểm sơ tán, công tác chuẩn bị vật chất nơi sơ tán; đường ứng cứu, đường sơ tán; phương tiện trợ giúp sơ tán người và tài sản khỏi vùng ngập lụt; phương tiện thông tin; phối hợp với chính quyền địa phương trong tổ chức, chuẩn bị sơ tán; tổ chức diễn tập ứng phó.
Công tác vận hành hồ chứa thủy điện Thác Bà trong mùa mưa lũ thực hiện theo quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Hồng, bao gồm các hồ: Sơn La, Hòa Bình, Thác Bà, Tuyên Quang, Lai Châu, Bản Chát và Huội Quảng, ban hành theo Quyết định số 1622/QĐ-TTg ngày 17/9/2015 của Thủ tướng Chính phủ. Đảm bảo chống lũ an toàn và nâng cao hiệu ích phát điện, quy định 3 thời kỳ vận hành trong mùa lũ.
Ông Phạm Quốc Hưng - Chi Cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh cho biết: "Nhằm bảo đảm an toàn đập, hồ chứa trong mọi tình huống, Chi cục đã tham mưu với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo các đơn vị quản lý tăng cường kiểm tra thường xuyên, đột xuất các công trình. Đề nghị các đơn vị quản lý, kiểm tra việc thực hiện các tiêu chuẩn quốc gia về quy trình quản lý, vận hành công trình hồ chứa”.
Bên cạnh đó, Chi cục tổ chức trực ban phòng chống thiên tai nghiêm túc, thường xuyên theo dõi, cập nhật các thông tin về khí tượng, thủy văn; các dự báo về tình hình thời tiết, nhiệt độ, khí tượng, thủy văn, mưa, bão để có thông báo, thông tin cảnh báo kịp thời đến các đơn vị quản lý khai thác công trình thủy lợi, các địa phương và người dân để có biện pháp chủ động ứng phó, đảm bảo an toàn cho các công trình trong mùa mưa lũ.
Hồng Duyên
