Đồng chí Trần Đức Học - Bí thư Đảng ủy xã cho biết: “Ngay sau khi nhận được chủ trương được chọn làm xã điểm để xây dựng nông thôn mới, Đảng bộ xã đã ban hành nghị quyết chuyên đề về xây dựng nông thôn mới, theo đó UBND xã ban hành quyết định thành lập Ban quản lý xây dựng mô hình nông thôn mới xã, thành lập Ban phát triển xây dựng nông thôn mới các thôn, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên; phối hợp với các đơn vị liên quan lập đồ án quy hoạch và đề án xây dựng nông thôn mới; tiến hành công bố quy hoạch và triển khai thực hiện đề án đảm bảo theo đúng quy định.

Trên cơ sở bản đồ quy hoạch tổng thể, xã đã tổ chức hội nghị cán bộ chủ chốt toàn xã, hội nghị nhân dân theo cụm, thôn, mời ban công tác mặt trận thôn và đại diện hộ dân để xin ý kiến về ý tưởng quy hoạch gắn với nhu cầu thực tế của cơ sở. Trên cơ sở 19 tiêu chí, Ban quản lý xã đã lược hóa bằng việc ban hành bảng điểm cho cấp thôn và từng hộ dân để nắm bắt, thực hiện, gắn với đánh giá, bình xét gia đình văn hóa, làng văn hóa hàng năm”.

Mặc dù là xã thuần nông nhưng Báo Đáp có nhiều điểm thuận lợi trong phát triển kinh tế, dịch vụ. Tuy nhiên, một thực tế tồn tại trong nhiều năm qua vẫn là vấn đề giao thông nông thôn, giao thông khó khăn đã khiến kinh tế không bứt phá lên được. Dẫn chúng tôi đến thôn 17, cách trung tâm xã gần hơn 2km, Bí thư Đảng ủy xã Trần Đức Học cho biết: “Trước kia, đường vào thôn này chủ yếu là đường đất, mùa nắng đã đành chứ mưa gió thật khổ, lúc nào trong thôn cũng phải túc trực 2 xe trâu vừa để vận chuyển học sinh đi học vừa vận chuyển hàng hóa nông sản. Cả thôn có hơn 50 hộ dân, chủ yếu là đồng bào công giáo. Chính bởi giao thông không thuận lợi mà các sản phẩm nông sản làm ra cũng rất khó tiêu thụ, trừ chi phí vận chuyển ra quốc lộ cũng chẳng còn đồng lãi nào, bởi vậy mà tỷ lệ hộ nghèo trong thôn vào những năm 2010 chiếm tới 80%. Xác định đúng tiêu chí cần làm, vậy là bằng sức người sức của, cùng với sự hỗ trợ của Nhà nước, con đường bê tông đầu tiên của thôn dài 2km đã được hoàn thành trong niềm vui, niềm phấn khởi vô cùng của nhân dân”.

Ông Trần Văn Đảng - Trưởng thôn 17 thì tâm sự: “Quả thật có nằm mơ chúng tôi cũng không dám nghĩ tới con đường lầy lội này lại có ngày được bê tông hóa rộng thênh thang. Ngày thấy cán bộ xã xuống đo đạc, khảo sát, nhân dân trong thôn vui lắm, vướng chỗ nào là người dân tự nhích rào, hiến đất đến đó bởi ai cũng hiểu được lợi ích thiết thực của chương trình mang lại cho thôn”.

Từ một địa bàn nghèo nhất nhì của Báo Đáp, đến nay, thôn 17 đã xuất hiện nhiều mô hình phát triển kinh tế tổng hợp cho thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm, như mô hình nuôi lợn thịt kết hợp với sản xuất kinh doanh chế biến chè Bát Tiên của gia đình ông Nông Đình Khoan; mô hình trồng dâu nuôi tằm của gia đình ông Nguyễn Văn Côn, Đào Văn Tuấn...

Nếu như trước năm 2009, Báo Đáp chưa có mét đường bê tông nào thì đến hết năm 2013, xã đã làm được 20km đường bê tông liên thôn, nhân dân còn tự làm được gần 10km đường bê tông liên thôn và bê tông nội đồng. Đến nay, xã đã cơ bản bê tông hóa 100% các tuyến đường liên thôn. Hoàn thiện xong tiêu chí đường cũng kéo theo tiêu chí nhà ở hoàn thành - đồng chí Bí thư Đảng ủy xã chia sẻ thêm, đường sá đi lại thuận lợi các gia đình cũng sửa sang nhà cửa, vệ sinh môi trường, được tiêu chí này sẽ kéo theo tiêu chí kia hoàn thành thêm.

Qua 3 năm thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới, xã Báo Đáp được đầu tư gần 6 tỷ đồng, trong đó, nguồn vốn Nhà nước cấp trên 4,4 tỷ đồng, số còn lại là nhân dân đóng góp. Đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân trong xã được nâng lên đáng kể, bộ mặt nông thôn có nhiều thay đổi tích cực, nhận thức của nhân dân về mục tiêu, nhiệm vụ và vai trò chủ thể trong việc xây dựng nông thôn mới được nâng lên.

Hiện xã đã quy hoạch diện tích vùng dâu tập trung tại thôn 12 với gần 50ha; vận động nhân dân chuyển đổi những diện tích lúa kém năng suất sang trồng dâu nuôi tằm cho hiệu quả kinh tế cao. Nhân dân tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, hiến đất đóng góp ngày công lao động, kinh phí để xây dựng kết cấu hạ tầng, đường giao thông, kiên cố hóa kênh mương, nhà văn hóa, cải tạo nâng cấp nhà ở, các công trình vệ sinh gia đình. Đặc biệt, năm 2012, 2013 nhân dân đã hiến trên 12.000m2 đất để làm đường giao thông nông thôn và đóng góp trên 4 tỷ đồng để làm đường và các công trình phúc lợi công cộng.

Các cá nhân điển hình như bà Lương Kim Khóa ở thôn 6 là gia đình hộ nghèo nhưng đã tự nguyện hiến trên 300m² đất để làm đường, gia đình ông Nguyễn Văn Vinh thôn 12 đã hiến trên 100m2 đất, 100m chiều dài tường rào đã xây kiên cố và nhiều gia đình khác đã tự nhận nấu cơm trưa phục vụ tổ đổ bê tông làm đường… Bên cạnh đó, Chương trình xây dựng nông thôn mới đã hỗ trợ cho xã 13 máy cày, 4 máy sao chè, 1 mô hình tưới chè Bát Tiên tự động, đầu tư nâng cấp 48km đường điện dân sinh góp phần mở mang bộ mặt nông thôn cho xã và hỗ trợ 6 nhà nuôi tằm thương phẩm, 4 nhà nuôi tằm con. Nhờ đó, tỷ lệ hộ nghèo toàn xã giảm xuống còn 8,3%, thu nhập bình quân đầu người đạt 20 triệu đồng/năm. Đến nay, Báo Đáp đã đạt 14/19  tiêu chí nông thôn mới.

Mục tiêu đến hết năm 2014, đối với những tiêu chí đã đạt được, xã sẽ tiếp tục duy trì và giữ vững, đồng thời sẽ phấn đấu hoàn thành thêm 3 tiêu chí, nâng tổng số tiêu chí đạt được đến hết năm 2014 lên 17 tiêu chí, còn lại hai tiêu chí là cơ sở vật chất văn hóa và y tế sẽ cố gắng hoàn thành trong năm 2015. Nói là vậy nhưng đây là 2 tiêu chí cơ bản khó như Bí thư Đảng ủy xã chia sẻ, bởi thực tế khu vực đất quy hoạch sân thể thao của nhà văn hóa xã đã bị đoạn nắn tuyến đường Yên Bái - Khe Sang chạy cắt ngang nên không đủ diện tích theo tiêu chuẩn, vả lại đây lại là đất lúa,  quỹ đất cũng không còn để có thể điều chỉnh, bổ sung quy hoạch lại. Tiêu chí y tế cũng là vấn đề không đơn giản.

Việc vận động người dân mua bảo hiểm y tế tự nguyện đạt 70% không phải là chuyện dễ. Báo Đáp là xã vùng thấp, tỷ lệ người dân được Nhà nước hỗ trợ bảo hiểm y tế thấp, giá bảo hiểm y tế tự nguyện ngày một cao, bởi vậy đến nay số người tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện của xã mới đạt 40%. Khó khăn là vậy, song bằng sự đồng lòng của nhân dân và cả hệ thống chính trị, Báo Đáp sẽ cố gắng phấn đấu cán đích hoàn thành Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới vào năm 2015.

Thanh Tân