Ai đã từng được thưởng thức một lần bữa cơm trong căn nhà sàn giản dị, chắc sẽ còn nhớ mãi những món ăn tinh tế và đậm chất dân giã của người Thái. Cũng vẫn là cá, thịt lợn, gạo nếp... nhưng qua cách chế biến mang đến những hương vị khác hẳn.

Pa Pỉnh Tộp nướng trên than hồng, hương thơm quyến rũ.

Người Thái tinh tế trong cả nếp ăn và nếp ở. Khác với người Mông chọn nhà trên cao khuất núi, xa đường xá, xa nguồn nước, người Thái chọn làm nhà bên suối, bên sông, thuận tiện đi lại và cầy cấy nuôi trồng. Những nếp nhà sàn khang trang, thoáng về mùa hè và ấm áp về mùa đông. Để lên nhà sàn phải bước mấy bậc cầu thang, nhà sàn được làm trên cao, bằng gỗ lát tre nứa, tránh bị ẩm mốc từ nền đất và thoáng khí. Một phần cũng để tránh bị các loài thú tấn công khi nằm sâu trong rừng.

Trong nếp nhà sàn, căn bếp là nơi quan trọng nhất. Vào những ngày mưa phùn giá rét, cả nhà quây quần bên bếp than hồng, chuẩn bị bữa cơm chiều đơn giản mà ngon lành. Vẫn là xôi nếp nương vừa đồ chín tới, vẫn là chút rau vừa hái trong vườn nhà, vẫn là cá suối vừa đánh bắt được, thêm chút rượu cần mà ấm áp và ngon vô cùng.

Món nước chấm đặc trưng của người Thái tại Sơn La - chẩm chéo.

Chủ nhà nhanh tay làm sạch cá trong khi than hồng bắt đầu đỏ lửa. Gia vị gồm gừng, tỏi, hành, sả, rau rừng, mầm măng, mắc khén, ớt bột băm nhỏ trộn lại rồi nhét vào trong bụng cá, sát đều. Thay vì mổ bụng cá, người ta mổ ở lưng cá. như vậy, hai nửa con cá sẽ dính nhau ở bụng rồi gập con cá theo chiều ngang, khiến cho thực khách nhìn thấy rõ ràng có 2 con cá nhưng kỳ thực là một. Cá được sát sạch bằng muối rang, nhét đầy một bụng gia vị, gập lại rồi kẹp thanh nứa, đưa lên bếp than hồng.

Chẳng mấy chốc, mùi cá quyện với gia vị nướng than đã bắt đầu thơm lừng cả gian bếp. Cứ thế lật đều cho đến khi cá chín vàng ươm. Nhìn cá nướng chín vàng trên bếp than hồng, ai nấy đều thấy bụng dạ cồn cào. Mâm bát đã sẵn sàng, cá nướng chín được đặt lên lá chuối, bày giữa mâm, thế là bữa chiều đã sẵn sàng.

Pa Pỉnh Tộp, tên của món cá nướng hấp dẫn được gỡ thịt, thơm lừng. Miếng cá vừa chín tới, nóng hổi, ngấm gia vị ngon thơm. Một miếng cá ăn kèm cơm nếp càng ngon hơn. Miếng cá cuộn cùng chút rau rừng và chấm với gia vị bốc khói, vừa ăn vừa xuýt xoa vì ngon, vì nóng, vì cay.

Gian bếp ấm cúng trong tiếng lửa tí tách, trong hương thơm quyến rũ của cá nướng, xôi thơm. Dù ngoài kia trời đang mưa phùn ướt đẫm nhành hoa đào bên hiên và thời tiết se lạnh mùa xuân, trong gian bếp này, bữa nhậu chỉ mới bắt đầu. Ánh lửa xập xòe điệu múa sạp và tiếng hát dập dìu. Ăn món cá Pa Pỉnh Tộp  trong ngôi nhà sàn giữa đất trời Tây Bắc cùng bà con dân tộc Thái là trải nghiệm không bao giờ quên với bất cứ ai được một lần thưởng thức.

(Theo VnExpress)