Từ đầu tháng 10, trên phạm vi toàn tỉnh đã triển khai việc thu phí sử dụng đường bộ đối với xe mô tô. Đến nay, hầu hết các huyện, thị xã, thành phố đều đang hướng dẫn kê khai phương tiện xe mô tô cho người dân. Một số địa phương đã tiến hành thu như: huyện Trấn Yên, Lục Yên, Trạm Tấu, Mù Cang Chải, Yên Bình. Tính đến ngày 29/11, toàn tỉnh đã thu 1,2 tỷ đồng.

Tuy nhiên, vẫn còn 3 địa phương chưa thực hiện thu nộp là huyện Văn Yên, thị xã Nghĩa Lộ và huyện Văn Chấn. Qua tìm hiểu, đa phần người dân đang băn khoăn về thời điểm bắt đầu xử phạt đối với xe mô tô. Được biết, các ngành chức năng đang tiến hành tập huấn cho cán bộ về công tác xử phạt nhưng hiện nay chưa tiến hành xử phạt đối với xe mô tô không nộp phí bảo trì đường bộ do chưa có nghị định hướng dẫn của Chính phủ.

Ông Trần Văn Tiến - Trưởng phòng Quản lý giao thông, Sở Giao thông Vận tải cho biết: "Không chỉ riêng tỉnh Yên Bái mà nhiều tỉnh, thành khác cũng đang lúng túng trong triển khai công tác này. Chế tài xử phạt thì đã có theo Nghị định 71/2012/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 34/2010/NĐ-CP ngày 02/4/2010 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ. Tuy nhiên, vẫn chưa triển khai được vì hiện còn nhiều địa phương chưa tiến hành thu phí, chưa thu mà đã xử phạt sẽ gây bức xúc trong dân. Thời điểm này đã là cuối năm 2013, kế hoạch thu của năm sẽ khó hoàn thành, trong khi với chính cơ quan quản lý hiện cũng đang lúng túng chưa biết sang năm 2014 có truy thu hay không".

Chính vì chưa có thời điểm chính xác bắt đầu xử phạt nên còn nhiều ý kiến trái ngược xung quanh việc nộp phí. Một người dân phường Yên Thịnh (TP Yên Bái) cho biết, bây giờ đã hết năm nên không nộp nữa mà để sang năm 2014 mới nộp.

Còn anh Nguyễn Văn Thắng, tổ 9, phường Yên Thịnh băn khoăn: "Gia đình tôi có 2 xe và đã nộp phí đầy đủ. Tuy nhiên, với cơ chế thiếu rõ ràng như hiện nay, sẽ có rất nhiều người không nộp phí mà vẫn không bị xử lý. Mặt khác, kể cả khi người dân nộp phí đầy đủ thì liệu có được hưởng chất lượng đường giao thông tốt hơn? Đặc biệt là việc thu phí giữa các khu vực không hợp lý. Xe có dung tích xi lanh dưới 100 cm3 ở thành phố Yên Bái phải nộp 80.000 đồng, trong khi tôi được biết ở Hà Nội người dân chỉ phải nộp có 50.000 đồng".

Nhiều ý kiến người dân cho rằng, việc tự nguyện kê khai là tốt nhưng khi lưu thông thì chỉ có người vi phạm mới bị kiểm tra giấy tờ và phí bảo trì, do vậy, cũng cần phải có một loại tem gắn trên xe máy như đối với ô tô để đảm bảo sự công bằng, nâng cao trách nhiệm người dân.

Tổ dân phố số 47, phường Đồng Tâm, thành phố Yên Bái là tổ dân phố đầu tiên của phường hoàn thành thu phí. 55 hộ dân với 80 xe máy đã nộp phí đầy đủ. Theo ông Nguyễn Văn Thủy - tổ trưởng tổ dân phố 47, việc triển khai thu phí và mức thu không đồng bộ giữa các địa phương khiến công tác thu phí gặp nhiều khó khăn. Hiện nay, nhiều người dân còn bán tín bán nghi khi tổ dân phố tới thu.

"Khi triển khai thu có người nói tại sao tổ khác chưa thu mà tổ mình đã thu rồi. Có phải là ông muốn lấy thành tích? Thiết nghĩ, ngoài việc kêu gọi sự tự giác của người dân, các cơ quan chức năng nên có chế tài xử phạt những trường hợp không chấp hành nộp phí. Có như vậy, việc nộp phí mới công bằng, tạo được nề nếp cho người dân, tránh trường hợp "đánh trống bỏ dùi". Năm nay mình làm không nghiêm, năm sau chắc chẳng có ai nộp!", ông Thủy nói.

Theo ông Thủy, việc triển khai thu phí vào cuối năm, thì sang năm 2014 nếu thu ngay từ đầu năm sẽ rất khó khăn cho nhiều hộ dân, cũng có nhiều hộ dân nêu ý kiến tại sao việc thu phí không áp dụng như việc mua bảo hiểm xe máy, ghi rõ thời ngày nộp và ngày hết hạn để người dân chủ động nộp. 

Bà Lê Thị Hồng Hạnh - Chủ tịch UBND phường Đồng Tâm cho biết, ngay sau khi có công văn của thành phố, phường đã tiến hành họp các tổ dân phố, đồng thời phối hợp với các tổ chức đoàn thể tuyên truyền rộng rãi tới nhân dân về việc thu phí sử dụng đường bộ đối với xe mô tô và hướng dẫn nhân dân kê khai. Sau hơn một tháng tuyên truyền và thu phí, đến nay, đã có 64 tổ dân phố thực hiện thu trên 120 triệu đồng, đạt khoảng 18% kế hoạch. "Nhiều gia đình có 3 - 4 xe mô tô nhưng chỉ nộp 1 xe do 2 xe còn lại không có nhu cầu lưu thông. Ngoài ra, việc triển khai tuyên truyền lại không có kinh phí tổ chức tập huấn, tuyên truyền nên hạn chế rất lớn khi triển khai", bà Hạnh cho biết.

Chưa tiến hành xử phạt đối với xe mô tô không nộp phí bảo trì đường bộ.

Với khoảng 270.000 xe máy, mỗi năm Quỹ Bảo trì đường bộ tỉnh xẽ có thêm 17,5 tỷ đồng. Thời điểm này đã là tháng cuối cùng của năm 2013, toàn tỉnh mới thu được 1,2 tỷ đồng, số còn lại sẽ rất khó hoàn thành. Nghị quyết số 01/2013/NQ- HĐND ngày 12/3/2013 của HĐND tỉnh quy định: Mức phí sử dụng đường bộ áp dụng cho các phương tiện mô tô trên địa bàn tỉnh Yên Bái được tính toán trên cơ sở dung tích xilanh, các xã thuộc vùng khó khăn, các xã không thuộc vùng khó khăn, theo phường, thị trấn.

Đối với xe có dung tích dưới 100 cm3, mức phí là 50.000 đồng áp dụng đối với các xã, thị trấn thuộc vùng khó khăn theo Quyết định số 30/2007/QĐ-TTg ngày 5/3/2007 của Thủ tướng Chính phủ, đối với xe có dung tích trên 100 cm3 mức phí là 110.000 đồng; xe mô tô có dung tích dưới 100 cm3 ở các địa bàn xã không thuộc vùng khó khăn áp dụng mức phí 70.000 đồng và 120.000 đồng đối với xe mô tô có dung tích trên 100 cm³; xe mô tô có dung tích dưới 100 cm³ tại khu vực thị trấn, phường mức phí là 80.000 đồng, đối với xe có dung tích trên 100 cm³ mức phí là 130.000 đồng. Lãnh đạo Sở Giao thông Vận tải cho biết, mức thu phí trên địa bàn tỉnh được xem xét trên cơ sở quy định của Bộ Tài chính và phù hợp với tình hình thực tế của địa phương.

Riêng ý kiến của người dân về việc hóa đơn mỏng, dễ rách và bất tiện khi mang theo, thời gian tới, Hội đồng quỹ sẽ rút kinh nghiệm, từng bước khắc phục những vướng mắc. Ngoài ra, Hội đồng quỹ đang tiến hành xây dựng tiêu chí để phân bổ quỹ thu được sử dụng cho đường tỉnh và phân bổ cho UBND các huyện, thị xã, thành phố sử dụng cho đường huyện.

Anh Dũng