Ðầu tháng 2 vừa qua, đề án đầu tư lắp đặt ca-mê-ra giám sát trên toàn quốc đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt với tổng mức đầu tư 2.150 tỷ đồng. Ðề án được chia làm ba dự án, thực hiện trong giai đoạn 2021 - 2025. Dự án 1 do Cục CSGT (Bộ Công an) làm chủ đầu tư, với khoảng 850 tỷ đồng để xây dựng trung tâm dữ liệu dùng chung, phục vụ việc kết nối, chia sẻ dữ liệu ca-mê-ra; hai dự án còn lại có cùng nội dung đầu tư là nâng cấp trung tâm chỉ huy và lắp đặt hệ thống ca-mê-ra giám sát cho Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, sẽ do công an của các thành phố nêu trên làm chủ đầu tư. Tổng mức đầu tư dự kiến mỗi dự án 650 tỷ đồng.

Theo Cục CSGT, việc lắp đặt hệ thống ca-mê-ra nhằm ứng dụng công nghệ, sử dụng phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ để phát hiện, ghi lại hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ, lấy đó làm căn cứ để ra quyết định xử phạt, còn gọi là "phạt nguội". 

Ðây là một bước tiến lớn trong việc áp dụng khoa học, công nghệ vào hoạt động theo dõi, kiểm soát và xử lý đối với vi phạm hành chính về TTATGT, mang lại nhiều hiệu quả tích cực. Việc lắp đặt hệ thống "mắt thần" sẽ giúp CSGT giảm tải được áp lực, có nhiều thời gian để điều tiết giao thông trên diện rộng thay vì phải tập trung vào xử lý các vi phạm nhỏ lẻ hoặc lập các chốt giao thông trên đường. 

Ðại tá Ðỗ Thanh Bình, Phó Cục trưởng CSGT cho biết, việc áp dụng công nghệ sẽ giúp giảm tối đa cảnh sát trên đường, giảm tiếp xúc trực tiếp giữa cảnh sát với người vi phạm. Khi hệ thống dữ liệu ca-mê-ra trên toàn quốc được kết nối với các dữ liệu khác, CSGT có thể dùng máy tính, trích xuất dữ liệu biển số, rà soát xem xe gây tai nạn đang bỏ trốn hướng nào... 

Hệ thống ca-mê-ra kết nối với dữ liệu quốc gia về dân cư nên việc xử phạt vi phạm sẽ được cải tiến. Hiện, lực lượng chức năng phải lập biên bản giấy, sau đó mới có thể ra quyết định xử phạt, người vi phạm trực tiếp lên nộp phạt và bị tước bằng lái. Thời gian tới, CSGT chỉ cần đánh số căn cước công dân của người vi phạm rồi ra quyết định xử lý vi phạm điện tử, sử dụng chữ ký số để hoàn thiện việc xử phạt trên mạng. Với việc áp dụng công nghệ, trong tương lai CSGT cũng có thể trừ điểm hoặc tước bằng lái xe trên hệ thống thay vì phải tước giấy tờ trực tiếp như hiện nay. Khi đó, CSGT chỉ xuất hiện để xử phạt các vi phạm mà hệ thống ca-mê-ra không phát hiện được, như vi phạm về nồng độ cồn, ma túy,... Thống kê của Cục CSGT cho thấy, trong năm 2020, thông qua hệ thống ca-mê-ra, toàn quốc đã ghi nhận, phát hiện hơn 120 nghìn trường hợp vi phạm TTATGT.

Ðề cập vấn đề nêu trên, Thượng tá Nguyễn Mạnh Thắng, Ðội trưởng Tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ cao tốc số 1, Phòng Hướng dẫn tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ, Cục CSGT cho biết, tính từ tháng 7-2020 đến tháng 1-2021, thông qua hệ thống giám sát, xử lý vi phạm TTATGT trên tuyến cao tốc Nội Bài - Lào Cai, Ðội Tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ cao tốc số 1 đã gửi 10.619 thông báo xử phạt nguội, lập 3.103 biên bản vi phạm, tước quyền sử dụng giấy phép lái xe 2.825 trường hợp. Ðặc biệt, trong tổng số các vi phạm về TTATGT tại tuyến cao tốc Nội Bài - Lào Cai trong năm 2020, số vi phạm được phát hiện qua hệ thống giám sát chiếm hơn 90%.

Bên cạnh hệ thống ca-mê-ra, mới đây, Bộ Công an đã chính thức khai trương và đi vào sử dụng hệ thống CSDLQGVDC và hệ thống sản xuất, cấp và quản lý CCCD. Nhờ sự kết nối, chia sẻ dữ liệu dân cư quốc gia thành công, khi thực hiện công tác kiểm tra, xử lý vi phạm giao thông, CSGT chỉ cần nhập số CCCD của người vi phạm tại thời điểm kiểm tra vào hệ thống dữ liệu, tất cả thông tin họ tên, ngày, tháng, năm sinh, nơi ở hiện tại của người vi phạm sẽ thể hiện đầy đủ. Từ đó, có thể lập biên bản và quyết định xử phạt "online". Và người vi phạm có thể nộp phạt qua cổng thông tin quốc gia một cách thuận tiện, chính xác.

Theo ghi nhận thực tế tại chốt giao thông của Ðội CSGT số 2 (Phòng CSGT Hà Nội) làm nhiệm vụ tại khu vực ngã tư Trần Huy Liệu - Giảng Võ (quận Ba Ðình), khi phát hiện lỗi vi phạm, CSGT đã tiến hành dừng xe máy BS 29D1-882.41 do anh Ð.H.D. (SN 1993, quận Hai Bà Trưng) điều khiển. CSGT báo lỗi "Không có gương chiến hậu bên trái"; hành vi vi phạm này sẽ bị phạt 150 nghìn đồng. Thay vì phải viết biên bản giấy, ký xác nhận rồi đi nộp phạt tại kho bạc như trước, bằng việc áp dụng xử phạt "online". Anh D. được nộp phạt ngay trên hệ thống dịch vụ công quốc gia. 

Tại chốt kiểm tra, anh D. đã vui vẻ chấp hành. Một trường hợp khác, anh P.D.L. (SN 1990, ở huyện Thanh Trì) điều khiển xe máy vi phạm lỗi "Không đội mũ bảo hiểm". Cán bộ Ðội CSGT số 2 đã thông báo với lỗi vi phạm này, anh L. sẽ bị phạt tiền là 250 nghìn đồng. Khi biết Anh L. đã có CCCD gắn chíp điện tử, CSGT đã thông báo cho anh L. biết, anh có thể nộp phạt ngay trên hệ thống dịch vụ công quốc gia. Chỉ sau đó vài phút, anh L. nhận được tin nhắn từ dịch vụ công quốc gia và làm theo các hướng dẫn từ "đường link" để nộp phạt bằng hình thức chuyển khoản.

Thiếu tá Tạ Ngọc Khánh, Ðội trưởng CSGT số 2 cho biết, so với xử lý hiện tại, việc xử phạt qua hệ thống CSDLQGVDC và hệ thống sản xuất, cấp, quản lý CCCD đã nâng cao tính rõ ràng, minh bạch, chính xác. Hơn nữa, thời lượng để thiết lập hồ sơ xử phạt thông thường mất khoảng 20 phút nhưng việc xử phạt "online" như hiện nay, thời lượng chỉ mất khoảng 10 phút. Việc xử phạt vi phạm giao thông "online" mới bước đầu áp dụng với những người vi phạm có CCCD gắn chíp, có tài khoản ngân hàng. Ðồng thời, đó là các lỗi vi phạm thuộc diện nộp phạt tại chỗ, thuộc thẩm quyền ra quyết định xử phạt của cán bộ tổ tuần tra kiểm soát (phần lớn là các lỗi có mức phạt dưới 250 nghìn đồng, không bị giữ xe và giấy tờ). Khi nào mọi người dân đều có thẻ CCCD gắn chíp, có hệ thống chữ ký điện tử thì mọi vi phạm mới có thể xử lý "online" hoàn toàn.

Ðại tá Ðỗ Thanh Bình, Phó Cục trưởng CSGT cho rằng, ngoài việc thuận lợi, nhanh gọn, hiệu quả, tiết kiệm thời gian, giảm phiền hà cho người dân và nâng cao hiệu quả hoạt động cho CSGT, việc ứng dụng công nghệ thông qua ca-mê-ra giám sát và xử phạt "online" sẽ giúp việc xử lý vi phạm được nghiêm minh. Bởi lẽ, khi áp dụng công nghệ, quá trình xử phạt hoàn toàn dựa trên máy tính, ca-mê-ra, dữ liệu điện tử nên sẽ khó có chuyện xin cho, hoặc bỏ qua vi phạm, vì tất cả chứng cứ đã lưu hết trên hệ thống.