Yên Bái là tỉnh miền núi có tới 30 dân tộc sinh sống, trong đó dân tộc thiểu số chiếm gần 54%, có 70 xã vùng cao và vùng kinh tế đặc biệt khó khăn chủ yếu là các dân tộc Tày, Dao, Mông, Thái, Cao Lan, Nùng, Sán Chay, Giáy, Khơ mú…

Hiện nay, Yên Bái đã đạt chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi, tuy nhiên, số người dân tộc thiểu số chưa biết đọc, biết viết còn rất nhiều. Do đó, yêu cầu phải có giấy phép lái xe khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông của đồng bào ở vùng sâu, vùng xa, đối tượng biết ít và không biết chữ và tìm hiểu, nắm được nội dung Luật Giao thông đường bộ gặp rất nhiều khó khăn.

Để đáp ứng nhu cầu của nhân dân trong việc đào tạo, sát hạch cấp giấy phép lái xe mô tô hạng A1, ngày 27/1/2011, UBND tỉnh Yên Bái đã ban hành Quyết định số 06/2011/QĐ-UBND ban hành Quy chế đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe mô tô hạng A1 cho đồng bào dân tộc thiểu số có trình độ văn hóa thấp trên địa bàn tỉnh.

Đối tượng là người dân tộc thiểu số từ 18 tuổi trở lên, có trình độ văn hóa thấp (không biết viết, không biết đọc, không biết nói tiếng Việt; những người biết nói tiếng Việt nhưng nói chậm, biết nói nhưng không biết viết chữ Việt) có nhu cầu học và thi lấy giấy phép lái xe mô tô hạng A1 tại tỉnh Yên Bái.

Nội dung đào tạo yêu cầu giáo viên phải là người biết nói tiếng dân tộc thiểu số phù hợp với người học; nếu không có giáo viên biết nói tiếng dân tộc phù hợp với người học, cơ sở đào tạo phải thuê người phiên dịch, kinh phí thuê do cơ sở đào tạo tự chi trả, không được thu thêm học phí của học viên.

Giáo trình đào tạo cho đối tượng là đồng bào dân tộc thiểu số có trình độ văn hóa thấp được cơ sở đào tạo biên soạn lại trên cơ sở giáo trình đào tạo lái xe hạng A1 do Tổng cục Đường bộ ban hành và được Sở Giao thông vận tải phê duyệt. Lớp học cho đồng bào dân tộc thiểu số có trình độ văn hóa thấp phải được tổ chức giảng dạy riêng. Ngoài thời gian đào tạo theo quy định, giáo viên có thể hướng dẫn thêm cho học viên về nội quy, quy chế và cách thức tổ chức thi sát hạch.

Phương pháp sát hạch: đồng bào dân tộc thiểu số có trình độ văn hóa thấp được sát hạch riêng về phần lý thuyết. Bộ đề thi lý thuyết được biên soạn trên cơ sở bộ đề thi của Tổng cục Đường bộ do Sở Giao thông vận tải ban hành và thống nhất quản lý.

Phần sát hạch thực hành thao tác kỹ thuật lái xe được thực hiện theo đúng quy trình do Tổng cục Đường bộ Việt Nam  ban hành: mỗi bộ đề thi có 10 câu hỏi, gồm 3 câu lý thuyết Luật Giao thông đường bộ, 7 câu về biển báo.

Thời gian sát hạch là 10 phút cho mỗi thí sinh; Sát hạch lý thuyết theo phương pháp vấn đáp trực tiếp, giám khảo gọi tên thí sinh, kê khai các trích ngang trong giấy thi cho thí sinh, yêu cầu thí sinh xác nhận hoặc điểm chỉ vào biên bản và giấy thi.

Thí sinh tự chọn rút đề thi trong tổng số bộ đề in sẵn, giám khảo đọc câu hỏi và các đáp án trả lời, thí sinh trả lời đúng 7/10 câu trở lên là đạt yêu cầu.

Tổ sát hạch phải có ít nhất một sát hạch viên biết tiếng dân tộc thiểu số phù hợp với người thi, hoặc phải thuê người biết tiếng dân tộc để phiên dịch.

Khi chấm bài thi phải có tổ trưởng tổ sát hạch cùng tham gia. Thí sinh đạt yêu cầu về lý thuyết mới được thi thực hành thao tác lái xe theo quy định.

 Để Luật Giao thông đường bộ đi vào cuộc sống, đặc biệt những đối tượng là đồng bào các dân tộc vùng cao biết ít chữ và không biết chữ, Sở Giao thông vận tải cần chủ động lập kế hoạch và thống nhất với các cơ sở đào tạo, các huyện, thị, thành phố, các xã về lịch học và lịch thi, địa điểm học, tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân được học, thi cấp giấy phép lái xe; chỉ đạo các cơ sở đào tạo lái xe biên soạn chương trình giáo trình giảng dạy, kiểm tra và phê duyệt chương trình đào tạo của các cơ sở đào tạo; tổ chức thanh tra, kiểm tra cơ sở đào tạo về việc thực hiện quy chế này; phối hợp với UBND các huyện, thị, thành phố tuyên truyền về lớp học dành cho đồng bào có trình độ văn hóa thấp được học và thi lấy giấy phép lái xe.

Quy chế này ra đời sẽ góp phần tích cực vào công tác đảm bảo trật tự an toàn giao thông trên địa bàn toàn tỉnh.

Nguyễn Thị Ngọc Quỳnh