Đó là những câu thoại hết sức thoải mái, vô tư mà chúng ta có thể nghe thấy ở bất cứ đâu, trong bất kỳ mâm rượu nào của các nhà hàng kinh doanh ăn uống trên các địa phương cả nước nói chung và tỉnh Yên Bái nói riêng. Song, sau những cuộc nhậu lai rai, chén chú, chén anh như vậy có không ít thành viên trong nhóm chẳng thể về đến nhà. Thay vì cảnh vợ, con chờ đón bên mâm cơm nóng là màu trắng của áo blouse, là mùi nồng nồng khó chịu của thuốc sát trùng, của bông gạc bệnh viện. Thậm chí, khi những "ma men" rời mâm rượu mà băng ra đường còn đem theo nỗi kinh hoàng cho tất cả những người tham gia giao thông chân chính khác.

Chắc hẳn người dân thành phố Yên Bái không thể quên vụ tai nạn giao thông (TNGT) do rượu xảy ra hồi 20 giờ 35 phút, ngày 27/1/2013, tại thôn 2, xã Hợp Minh trên tuyến quốc lộ 37 của xe mô tô biển kiểm soát 19K1.09118 do hai thanh niên uống rượu về tự đâm vào xe ô tô đang đỗ bên đường khiến một người tử vong, người kia bị thương nặng. Vào lúc 10 giờ 30 phút, ngày 5/4/2013, trên đường Thành Công, tổ 58, phường Nguyễn Thái Học, xe mô tô biển kiểm soát 21V6.8098 do một người đàn ông ở thị trấn Cổ Phúc, huyện Trấn Yên sử dụng rượu gây TNGT khiến một người đi bộ bị tử vong.

Ngày 7/5/2014, lúc 19 giờ 30 phút, trên đường Nguyễn Tất Thành, tổ 27, phường Yên Thịnh, xe mô tô biển kiểm soát 22K6.2347 do nam thanh niên sinh năm 1986 sử dụng nồng độ cồn (NĐC) quá giới hạn cho phép, không giữ khoảng cách an toàn với xe chạy phía trước nên xảy ra tai nạn và bị thương nặng. Đó là chưa kể đến những trường hợp do nể nhau, ép nhau mà nhiều trường hợp cố gắng uống hết chén cuối với anh em rồi chở cả gia đình trên xe máy phóng như điên gây tai nạn khiến người tử vong, kẻ mang thương tật suốt đời.

Có thể nói, tình trạng người tham gia giao thông vi phạm NĐC khi điều khiển phương tiện đã, đang và sẽ là một trong những nguyên nhân chính làm gia tăng TNGT. Mặc dù các ngành chức năng, các phương tiện thông tin đại chúng đã tích cực tuyên truyền và cảnh báo về tác hại của việc sử dụng rượu, bia khi tham gia giao thông, nhưng do thói quen, sở thích và sự chủ quan nên rất nhiều người đã bỏ qua, coi thường tính mạng của mình và của người khác, để lại gánh nặng, nỗi đau cho nhiều gia đình nạn nhân.

Hai tháng, sau vụ TNGT do người điều khiển phương tiện ô tô uống rượu gây ra tại khu vực đèn tín hiệu Km5, thành phố Yên Bái khiến chị Hà Thị Hằng, sinh năm 1978 tử vong, người em dì và đứa con gái chị Hằng chưa đầy 11 tháng tuổi bị chấn thương sọ não, mọi thành viên trong ngôi nhà nghèo ở thôn Thanh Niên 1, xã Minh Bảo vẫn chưa hết bàng hoàng.

Chị Hà Thị Huế, sinh năm 1982 (em dì của nạn nhân) kể lại: Hôm đó, khoảng 20 giờ 30 phút ngày 20/6, em chở hai mẹ con chị gái ra thành phố. Khi dừng đèn đỏ ở khu vực đèn tín hiệu Km5 thì bỗng nghe rầm một tiếng mạnh ở sau lưng, cả 3 người trên xe bị hất tung mỗi người một nơi không biết gì nữa. Mọi người kể lại là chiếc xe máy của em bắn hẳn sang phía Phòng Công chứng số 1. Em và cháu Ngọc Anh được đưa vào Bệnh viện Đa khoa tỉnh, chị gái em nghe mọi người nói có thể bị bắn vào chân cột đèn tín hiệu, vỡ sọ não nên đã mất ngay đêm hôm đó. Hai dì cháu hôm sau được chuyển về Việt Đức kiểm tra vì bé Ngọc Anh bị chấn thương sọ não, chảy máu trong, em bị tràn dịch màng phổi và chấn thương phần mềm.

Ở dưới Hà Nội gần chục ngày em không hay biết chị gái mất vì mọi người giấu, còn cháu Ngọc Anh, bác sĩ bảo vẫn phải tiếp tục theo dõi vì hiện tại chưa thể kết luận. Nhìn mấy đứa cháu ngoại chơi đùa, mẹ đẻ chị Huế buồn bã: "Cái Huế thì chồng mất năm 2011 do bệnh ung thư, để lại hai đứa con thì đứa lớn bị bệnh thần kinh, giờ về đây nuôi thêm bé Ngọc Anh và hai mẹ con tôi mà công việc làm thuê tạp vụ cho bảo hiểm được 1 triệu đồng/tháng. Khi xảy ra tai nạn phải nghỉ việc nên cũng rất vất vả".

Mặc dù gia đình rất khốn khó, bản thân phải làm thuê nuôi 6 miệng ăn nhưng khi hỏi về đối tượng gây tai nạn cho cả nhà, chị Huế nhân hậu nói: "Nhà em khó khăn thật, chị gái dù sao cũng đã mất rồi, TNGT là điều không ai mong muốn. Qua đây, em chỉ muốn nói một điều đó là tất cả mọi người đều không nên uống rượu khi lái xe để không còn gia đình nào phải chịu cảnh chia lìa và những cháu bé vô tội như cháu Ngọc Anh nhà em không phải mồ côi mẹ khi còn quá nhỏ".

Từ nay, gánh nặng gia đình sẽ đặt lên đôi vai chị Hà Thị Huế. Ảnh: Chị Hà Thị Huế đang bế bé Ngọc Anh, bên cạnh là 2 con (một cháu bị bệnh tâm thần).

Theo thống kê của Bộ Công an, có tới 30% số ca tử vong và 60% số nạn nhân của các vụ TNGT đường bộ có NĐC trong máu vượt quá mức độ cho phép. Thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho thấy, mỗi ngày có khoảng 26 người chết vì TNGT, chủ yếu ở đường bộ. Riêng năm 2014, TNGT liên quan đến rượu, bia chiếm tới 36,5%, trong đó tỷ lệ nam giới cao tới 35,7%. Cũng như nhiều địa phương trong cả nước, Yên Bái là tỉnh miền núi, chất lượng các tuyến đường giao thông còn thấp, trình độ dân trí chưa cao, phong tục tập quán lạc hậu, vẫn còn tình trạng người điều khiển phương tiện uống rượu, bia tham gia giao thông.

6 tháng đầu năm 2015, các lực lượng chức năng đã phối hợp với Phòng Cảnh sát giao thông (CSGT) Công an tỉnh tuần tra, kiểm soát trên 5.400 ca, gần 24 ngàn lượt, trên 100 ngàn giờ với 24.779 phương tiện, trong đó có 24.590 phương tiện vi phạm với các lỗi: chạy quá tốc độ, đua xe, lạng lách - đánh võng, không có giấy phép lái xe, xe gắn biển số giả, xe chở quá tải, quá số người quy định..., trong đó có tới 856 trường hợp lái xe sử dụng rượu, bia với số lượng: 4 ô tô khách, 20 ô tô tải, 65 xe con và 767 mô tô, xe máy. Lực lượng chức năng đã xử lý phạt tiền hơn 10 tỷ đồng và thu giữ 500 phương tiện, đồng thời tước giấy phép lái xe của 1.600 trường hợp.

Để hạn chế tối đa các vụ TNGT do lái xe uống rượu gây ra, căn cứ vào Văn bản hướng dẫn số 2329 của Tổng cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự an toàn xã hội Bộ Công an và chỉ đạo của Bộ Công an theo Điện số 220, ngày 3/7 và 13/12/2014, Phòng CSGT Công an tỉnh đã tham mưu cho Ban Giám đốc ra Kế hoạch số 91 và Điện số 121 về tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm quy định về NĐC. 

Đây là cách làm hay và hiệu quả để hạn chế tối đa người tham gia giao thông uống rượu, bia. Với quy trình mới về phát hiện và xử lý vi phạm NĐC theo kinh nghiệm quốc tế, thay vì việc lái xe phải xuống xe, thổi vào ống thổi nhiều lần mới phát hiện và cho ra chỉ số NĐC thì nay, người bị kiểm tra khi ngồi trên xe nhưng hệ thống máy đo đã có thể phát hiện. Khi máy báo lái xe có sử dụng rượu, bia thì CSGT mới sử dụng thiết bị thổi để đo cụ thể NĐC lái xe vi phạm là bao nhiêu và áp dụng chế tài phạt hành chính theo quy định. Ưu điểm của quy trình mới này là các thủ tục kiểm tra sẽ đơn giản và thuận tiện hơn, rút ngắn thời gian cho những trường hợp không vi phạm, thuận lợi cho cả người điều khiển phương tiện và người thực thi công vụ. Thực tế cho thấy, sau khi lực lượng CSGT kiểm tra đo NĐC đối với các chủ phương tiện tham gia giao thông thì tình trạng TNGT do rượu trên địa bàn tỉnh đã giảm mạnh.

Song, bên cạnh những người dân có ý thức chấp hành tốt các quy định của pháp luật vẫn còn một bộ phận không nhỏ người tham gia giao thông chưa ý thức được tác hại của việc sử dụng rượu, bia khi tham gia giao thông. Có những trường hợp không hợp tác trong việc đo NĐC, gây khó khăn, phản ứng mạnh, chống đối, thậm chí lăng mạ lực lượng chức năng làm nhiệm vụ do "có hơi men". Nhiều trường hợp không ký vào biên bản vi phạm, thách thức lực lượng thi hành nhiệm vụ, tranh thủ các mối quan hệ, "gọi điện thoại cầu cứu", can thiệp vào công tác xử lý của lực lượng công an... đang là một trong những nguyên nhân gây khó khăn trong công tác xử lý vi phạm NĐC.

Thanh Hương

Bài 2:  Giữa trưa - xem "áo vàng" xử lý "ma men".