Dòng chảy lịch sử cách mạng Việt Nam có đóng góp của cách mạng Yên Bái. Những công dân, những người con của nhân dân các dân tộc Yên Bái theo tiếng gọi non sông đã lên đường và có mặt ở khắp mọi chiến trường. Có người may mắn trở về, có người nằm lại vĩnh viễn. Con số thống kê này sẽ cho thấy rất rõ ràng và cụ thể: tính đến hết tháng 2/2024, tỉnh Yên Bái đang quản lý trên 67.000 hồ sơ người có công, trong đó có trên 5.700 hồ sơ liệt sĩ. 

Vừa tích cực chăm lo đời sống gia đình người có công, Yên Bái vừa chú trọng thực hiện công tác tìm kiếm hài cốt liệt sĩ. Tỉnh tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ với tinh thần quán triệt sâu sắc quan điểm đây là nhiệm vụ có ý nghĩa chính trị quan trọng, là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân và thể hiện truyền thống "Uống nước nhớ nguồn”, "Đền ơn đáp nghĩa” cũng như sự tri ân đối với các liệt sĩ. Chiến tranh ngày càng lùi xa cùng với một thực tế là các nhân chứng biết được thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ hầu như đã mất, những người còn sống ngày càng ít đi cộng với tuổi cao, sức khỏe yếu, trí nhớ giảm. Thời gian cũng cho thấy, hoạt động kinh tế - xã hội phát triển mạnh mẽ, những tác động trực tiếp của thiên tai làm thay đổi hiện trạng thực địa dẫn đến công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ ngày càng thêm nhiều khó khăn.

Xác định rõ những khó khăn đối với quá trình thực hiện nhiệm vụ, Yên Bái càng thể hiện ý thức trách nhiệm, nỗ lực lớn, quyết tâm chính trị cao. Ban Chỉ đạo Tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ tỉnh (Ban Chỉ đạo 515 tỉnh) đã thường xuyên được kiện toàn để đáp ứng yêu cầu công tác lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện Đề án Tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ của tỉnh; đồng thời, bảo đảm chế độ, chính sách đối với các tổ chức, cá nhân tham gia làm nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Đã có hàng ngàn người tham gia tập huấn lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ ở cấp tỉnh, cấp huyện trong những năm qua. Tập trung giải quyết một khó khăn lớn về thông tin, tỉnh đã chỉ đạo đẩy mạnh hoạt động thông tin, tuyên truyền về công tác tìm kiếm hài cốt liệt sĩ trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Ở góc độ địa phương, Ban Chỉ đạo 515 tỉnh đã phối hợp với Hội Cựu chiến binh tỉnh ký kết Chương trình phối hợp tuyên truyền, cung cấp thông tin tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Ở góc độ tổng thể, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh - cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo 515 tỉnh luôn tích cực, chủ động kết nối, phối hợp với các đơn vị chủ lực trong toàn quân, các nhân chứng, các cựu chiến binh đã từng tham gia chiến đấu, phục vụ chiến đấu hoặc đóng quân trên địa bàn tỉnh, câu lạc bộ truyền thống bộ đội địa phương các quân chủng, binh chủng, các địa phương trong toàn quốc để phối hợp cung cấp, xác minh thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ.

Theo quy định của Bộ Quốc phòng và căn cứ vào tình hình thực tiễn của địa phương, tỉnh Yên Bái không tổ chức lực lượng chuyên trách tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ mà thành lập lực lượng lâm thời do Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh chủ trì gồm cán bộ, sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, hạ sĩ quan, chiến sĩ các cơ quan, đơn vị trực thuộc Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh và lực lượng dân quân, tự vệ tại địa phương thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Từ năm 2016 đến nay, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh đã tiến hành thành lập lực lượng lâm thời quy tập mộ liệt sĩ tại huyện Yên Bình, Văn Chấn, Văn Yên, Trấn Yên, Mù Cang Chải với quân số 309 đồng chí.

Với tinh thần trách nhiệm và nỗ lực cao nhất, 11 phần mộ liệt sĩ đã được đưa về quê hương trong thời gian này. Mỗi liệt sĩ được đưa về quê hương, về với gia đình là xoa dịu nỗi mất mát và có thêm niềm an ủi dành cho người thân, gia đình, bạn bè, xóm làng. Niềm an ủi tựa sức mạnh nâng đỡ tinh thần, tình cảm và thôi thúc trách nhiệm của tất cả mọi người, của cộng đồng xã hội tiếp tục đồng lòng, chung sức thực hiện công cuộc kiếm tìm những liệt sĩ vẫn còn lưu lạc đâu đó trên dải đất chữ S anh hùng, ở nước bạn...

Người chưa về được với gia đình, với quê hương sau gần nửa thế kỷ "đất nước trọn niềm vui” là nỗi day dứt chưa yên của tất cả những người đang được hưởng độc lập, tự do, hòa bình và hạnh phúc. Mỗi liệt sĩ trở về yên nghỉ trong yêu thương và chở che của đất mẹ, trong tình thân và gắn kết của gia đình, trong niềm vui và đùm bọc của quê hương đã củng cố sâu sắc thêm niềm tin của nhân dân các dân tộc, của thân nhân các liệt sĩ vào đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, góp phần ổn định tình hình chính trị - xã hội địa phương. Yên Bái tiếp tục không ngừng đẩy mạnh công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ theo đúng tinh thần Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chỉ đạo và nhấn mạnh: "Tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ không chỉ là trách nhiệm mà còn là mệnh lệnh từ trái tim”.