Tại tỉnh Yên Bái, mỗi ngày phát sinh khoảng trên 400 tấn rác. Theo tính toán, đến năm 2023, mỗi ngày, tỉnh phát sinh khoảng 600 tấn rác thải sinh hoạt. Khu vực thành phố Yên Bái và một phần của thị trấn Yên Bình, rác thải sinh hoạt được thu gom và chế biến bởi Công ty cổ phần Môi trường và Năng lượng Nam Thành, tại các huyện, thị còn lại, rác thải sinh hoạt được thu gom bởi các đội dịch vụ môi trường và đem đi chôn lấp.
Rác thải sinh hoạt có ảnh hưởng tới nhiều mặt của môi trường, là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường. Rác thải sinh hoạt ảnh hưởng rất lớn đến cả nguồn nước mặt và nước ngầm. Trong thành phần rác thải có chứa nhiều chất độc, khi rác thải được đưa vào môi trường và không được xử lý khoa học, những chất độc xâm nhập vào đất sẽ tiêu diệt nhiều loài sinh vật có ích cho đất, làm cho môi trường đất bị giảm tính đa dạng sinh học và phát sinh nhiều sâu bọ phá hoại cây trồng.
Đặc biệt, hiện nay, việc sử dụng tràn lan các loại túi nilon trong sinh hoạt hàng ngày mà các túi nilon này cần 50 - 60 năm mới phân hủy. Rác thải sinh hoạt vứt bừa bãi, chất đống lộn xộn, không thu gom, vận chuyển đến nơi xử lý… để lại những hình ảnh không đẹp, gây mất mỹ quan. Trong rác thải sinh hoạt, thường hàm lượng hữu cơ chiếm tỷ lệ lớn.
Các loại rác hữu cơ dễ phân hủy gây hôi thối, phát triển vi khuẩn gây hại làm ô nhiễm, mất vệ sinh môi trường và ảnh hưởng tới sức khỏe. Khu tập trung rác là nơi thu hút, phát sinh và phát triển chuột, ruồi, muỗi, gián, các loại vi trùng gây nhiều chứng bệnh truyền nhiễm. Rác thải không được thu gom, tồn đọng trong không khí, lâu ngày sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của những người sống xung quanh… Đặc biệt, các bãi rác công cộng là nguồn mang dịch bệnh. Để bảo vệ sức khỏe của bản thân, cộng đồng cũng như làm cho môi trường sống không bị ô nhiễm bởi rác thải, mỗi người dân hãy nêu cao ý thức bảo vệ môi trường từ những hành động nhỏ hàng ngày!
Rác thải là vấn đề không chỉ ở đô thị mà cả ở nông thôn; thu gom, xử lý đòi hỏi nguồn lực đầu tư lớn, công nghệ hiện đại, trong khi lợi nhuận mang lại rất thấp, không hấp dẫn được nhà đầu tư. Một trong những giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả việc thu gom và xử lý rác thải sinh hoạt chính là phân loại ngay tại hộ.
Thành phố Yên Bái đang triển khai việc phân loại rác thải sinh hoạt tại các hộ, Lễ phát động được tổ chức, cán bộ khu phố cũng nhắc nhở đại diện các hộ tại các buổi họp. Chiều chiều, công nhân thu gom rác cũng lưu ý các hộ phải phân loại rác trước khi mang ra xe thu gom; thi thoảng người đi đường bắt gặp một chiếc xe ô tô có gắn loa đi cổ động…
Tuy nhiên, thói quen để lẫn lộn rác thải rắn, vô cơ, hữu cơ đã hình thành từ lâu, giờ đây phải thay đổi, phải nhận thức rõ từng loại rác rồi loại nào để đúng vào thùng đó là chuyện không hề dễ. Muốn thay đổi hành vi đã trở thành thói quen ấy cần có việc làm cụ thể. Trước hết, phải tuyên truyền, hướng dẫn để dân hiểu, đâu là rác thải rắn, đâu là rác hữu cơ, rác vô cơ; phải có tờ rơi mang nội dung tuyên truyền, hướng dẫn, dán ngay tại nhà bếp từng hộ gia đình; phải phát động phong trào thi đua thu gom, phân loại rác thải sinh hoạt và gắn phong trào này với Phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”.
Cấp ủy, chính quyền, các đoàn thể, đội ngũ cán bộ khu phố phải phát huy vai trò, trách nhiệm của mình; trong đó, hội liên hiệp phụ nữ phải là lực lượng tiên phong. Sau một thời gian triển khai công tác tuyên truyền, vận động, gắn với phong trào thi đua, chính quyền cơ sở cần nghiên cứu, hướng dẫn các khu dân cư xây dựng quy chế, quy ước; trong đó, có nội dung thu gom và phân loại thải sinh hoạt bao gồm cả việc khen thưởng, biểu dương những hộ chấp hành tốt; đồng thời, nhắc nhở, phê bình, xử phạt những hộ cố tình vi phạm.
Theo ghi nhận của phóng viên, nhiều địa phương trên địa bàn thành phố Yên Bái đã và đang tích cực triển khai phong trào phân loại rác thải sinh hoạt với nhiều cách làm hay như: tuyên truyền trên nhóm zalo, tổ chức mua hộ thùng rác hai ngăn, tổ chức sơn màu cho thùng rác (loại tận dụng thùng sơn công nghiệp)… như ở phường Minh Tân, phường Đồng Tâm, xã Minh Bảo.
Xây dựng Yên Bái phát triển theo hướng "Xanh, hài hòa, bản sắc và hạnh phúc” là chủ trương đã được Đảng bộ tỉnh xác định, vì vậy, cả hệ thống chính trị, mỗi người dân cần nâng cao ý thức trách nhiệm của mình; trong đó, thu gom, phân loại rác thải sinh hoạt là một thí dụ.
Lê Phiên
