Với đặc thù xã vùng cao đặc biệt khó khăn, phần lớn dân số là đồng bào dân tộc Mông mặt bằng dân trí thấp, bởi vậy, hoạt động của Hội đồng nhân dân (HĐND) xã Dế Xu Phình (Mù Cang Chải) càng chiếm vị trí quan trọng trong việc phát huy chức năng, nhiệm vụ của cơ quan dân cử quyết định các vấn đề quan trọng của địa phương cũng như giám sát thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội trên địa bàn.

Trong những năm gần đây, thông qua hoạt động giám sát, HĐND xã đã ngày càng khẳng định được vị trí, vai trò của mình, tạo niềm tin với cử tri và nhân dân.

Hàng năm, trên cơ sở Nghị quyết chương trình giám sát của HĐND xã đã thông qua, Thường trực HĐND xã Dế Xu Phình phối hợp với các đại biểu, các tổ đại biểu HĐND và Ủy ban Mặt trận Tổ quốc xã xây dựng Chương trình giám sát cụ thể, trong đó xác định rõ nội dung, thời gian và địa điểm.

Những tháng đầu năm 2013, Thường trực HĐND xã đã tiến hành 3 đợt giám sát thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội trên địa bàn với các nội dung như: tổ chức, triển khai thực hiện sản xuất vụ đông xuân và phòng chống cháy rừng; khơi thông các công trình thủy lợi phục vụ sản xuất vụ đông xuân, vụ mùa cùng với giám sát chặt chẽ quá trình thi công công trình thủy lợi tại thôn Dế Xu Phình A, Dế Xu Phình B; giám sát kết quả thực hiện các chương trình dự án, chương trình cho vay vốn đối với học sinh, sinh viên; công tác triển khai chế độ, chính sách cho học sinh, sinh viên, học sinh thuộc hộ nghèo đang theo học ở các trường...

Bước vào năm học mới 2013 - 2014, HĐND xã đã phối hợp giám sát việc huy động trẻ ra lớp và duy trì sĩ số tại các nhà trường. Đặc biệt là việc thực hiện các chế độ, chính sách đối với học sinh nội trú, học sinh bán trú, học sinh con hộ nghèo tại các nhà trường.

Nội dung và hình thức giám sát đã được HĐND xã đổi mới, đảm bảo chủ động giám sát thường xuyên nhưng không nặng nề đối với cơ quan, đơn vị đến giám sát mà vẫn phát huy hiệu quả. Qua mỗi đợt giám sát, HĐND xã đều có thông báo kết quả giám sát, kiến nghị khắc phục những tồn tại, đưa ra giải pháp tháo gỡ khó khăn. Với những vấn đề lớn, HĐND xã đều có kiến nghị với chính quyền địa phương, cơ quan chuyên môn để kịp thời chấn chỉnh, sửa sai.

Điển hình như qua giám sát thi công công trình thủy lợi Dế Xu Phình A, B phát hiện vật liệu cát sỏi chưa đảm bảo chất lượng, HĐND xã đã có ý kiến để UBND xã chỉ đạo nhà thầu nghiêm túc khắc phục.

Qua giám sát thường xuyên việc thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội nhận thấy, công tác chỉ đạo của chính quyền địa phương chưa thật sự sát sao, quyết liệt, nhất là trong triển khai trồng, chăm sóc cây ngô vụ đông; việc tu sửa công trình thủy lợi phục vụ sản xuất tại các thôn bản: Ma Lừ Thàng, Dế Xu Phình A, B chưa đạt yêu cầu lại chậm tiến độ so với mùa vụ; vẫn còn tình trạng nhân dân gieo cấy muộn so với khung thời vụ quy định… từ đó, HĐND xã có kiến nghị cụ thể để UBND xã nghiêm túc chỉ đạo các thôn bản, cán bộ phụ trách chuyên môn rút kinh nghiệm, sát sao hơn trong chỉ đạo, vận động nhân dân thực hiện đạt hiệu quả.

Những kiến nghị sau giám sát là minh chứng cụ thể khẳng định vai trò, hoạt động tích cực của HĐND xã. Và cũng chính nhờ những kết quả đó mà việc thực hiện các nhiệm vụ của địa phương trên mọi phương diện đạt hiệu quả hơn, thực chất hơn, góp phần quan trọng cho sự phát triển và nâng cao đời sống nhân dân trên địa bàn.

N.T