Trải qua 16 năm phấn đấu cực kỳ gian khổ và anh dũng, bộ đội Trường Sơn đã thắng địch, thắng trời, xây dựng nên tuyến đường lịch sử mang tên Bác Hồ vĩ đại, vận chuyển hàng triệu tấn hàng, đưa gần hai triệu bộ đội vào Nam chiến đấu, đem nghĩa nặng tình sâu của hậu phương ra tiền tuyến.

Những hình ảnh oai hùng trong cuộc Tổng tiến công quyết định mùa xuân 1975 là trên 3 ngàn xe ô tô của bộ đội Trường Sơn rầm rập chở đại quân, đại pháo hành tiến thần tốc giải phóng miền Nam; các sư đoàn bộ binh của bộ đội Trường Sơn như vũ bão tiến công và giải phóng Công Tum, Plây Cu; Sư đoàn 968 của bộ đội Trường Sơn là mũi đột kích mạnh giải phóng Bình Định, Ninh Thuận... và là đơn vị vinh dự được ghi nhận mở màn chiến dịch lịch sử Đại thắng mùa xuân 1975. Các sư đoàn Công binh Trường Sơn làm chủ đạo cùng lực lượng công binh các quân khu nhanh chóng chiếm lĩnh và giữ vững mọi tuyến đường trên các hướng chiến trường, tập trung đầy đủ đạn dược, khí tài, lương thực, xăng dầu cho đại quân chiến đấu và chiến thắng.

Để ghi nhận và tôn vinh những chiến công vẻ vang, sự hy sinh to lớn như một huyền thoại của các chiến sỹ Trường Sơn và để mãi mãi sau này các thế hệ con cháu chúng ta luôn tự hào về đường Hồ Chí Minh anh hùng, ngày 9/12/2013, Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã ký Quyết định số 2383/QĐ - TTg xếp hạng Di tích lịch sử đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh là Di tích quốc gia đặc biệt. Đây không chỉ là sự đánh giá giá trị vô giá của đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh mà còn mở ra cơ hội mới để tuyên truyền, giáo dục truyền thống lịch sử đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh anh hùng và huyền thoại cho các thế hệ.

Nhân kỷ niệm 55 năm Ngày mở đường Hồ Chí Minh - Ngày truyền thống của bộ đội Trường Sơn anh hùng, xin điểm lại các kỳ tích anh hùng của bộ đôi, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến và các lực lượng trên chiến trường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh trong 16 năm kiên cường chiến đấu và chiến thắng, góp phần hết sức quan trọng vào cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Chiến trường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh được quân đội các nước trên thế giới (cả ta và địch) công nhận là một chiến trường dài ngày nhất, gian khổ và ác liệt nhất. ở đấy, lòng dũng cảm, ý chí quyết tâm của con người Việt Nam đã chiến thắng tất cả các vũ khí, phương tiện chiến tranh tối tân, hiện đại nhất với những âm mưu tàn bạo nhất của nền công nghiệp khoa học Mỹ. Các chiến sỹ Trường Sơn đã đánh bại các chiến lược “chiến tranh ngăn chặn”. “chiến tranh điện tử”, “chiến tranh hóa học”... của đế quốc Mỹ.

16 năm liên tục, núi rừng Trường Sơn luôn rung chuyển, bị cày đi, xới lại bởi hơn 4 triệu tấn bom đạn, hóa chất độc hại của địch trút xuống nhưng với trí thông minh và lòng quả cảm, các lực lượng bộ đội Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh đã vượt lên mọi khó khăn gian khổ, ác liệt để “Xẻ dọc Trường Sơn" làm nên những kỳ tích vĩ đại:

Lực lượng cầu đường: Với 4 sư đoàn công binh và hơn 3 vạn thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến, công nhân giao thông nguyện làm “tường đồng, vách sắt” kiên cường bám trụ, giành giật lại từng thước đường, “máu có thể đổ nhưng đường không thể tắc”, một đường bị chặn thì hai ba đường mới xuất hiện, địch đánh 1, ta làm 10. Toàn bộ tuyến các đường của chúng ta có chính diện rộng trên 100km, có chiều sâu trên 1.200km, trên địa bàn khoảng hơn 130.000km², gồm 5 trục dọc, 21 trục ngang liên hoàn với tổng chiều dài 20.330km và 500km đường sông, phục vụ vận chuyển cả 2 mùa mưa nắng, san lấp 78.000 hố bom, phá hủy 12.600 quả bom từ trường, 8.000 bom nổ chậm, 85.100 mìn các loại, vô hiệu hóa mọi âm mưu ngăn chặn của Mỹ - ngụy.

Lực lượng vận tải: Với 2 sư đoàn xe ô tô gồm trên 3.000 xe vận tải các loại, đã tiến hành một đại công trình vận tải chiến lược quân sự. Từ gùi thồ thô sơ đến vận tải cơ giới cấp sư đoàn. Trong cuộc chiến đấu quyết liệt này, cán bộ, chiến sỹ lái xe xứng đáng với danh hiệu “Gan vàng, dạ ngọc”, thà hy sinh trên tay lái chứ không chịu mất xe, mất hàng. Dưới mưa bom, bão đạn, các anh đã vận chuyển  được 1.349.060 tấn vật chất, kỹ thuật; đưa hơn hai triệu lượt bộ đội, cán bộ vào, ra chiến trường. Trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân 1975 đã cơ động bằng xe cơ giới 10 lượt sư đoàn, 3 quân đoàn bộ binh với hơn 40.000 quân vào tham gia Chiến dịch Hồ chí Minh lịch sử.

Lực lượng đường ống xăng dầu: Từ những đơn vị nhỏ, gùi vần, kéo từng phi xăng vượt qua trọng điểm chịu thương vong lớn để chuyển xăng vào tuyến , đã phát triển thành 4 trung đoàn, xây dựng 1.400km đường ống trên 2 tuyến dọc Trường Sơn để cấp cho chiến trường trên 61.064 tấn xăng dầu, thỏa mãn cho các binh chủng kỹ thuật cơ động trong vận chuyển và trong cuộc tổng tiến công nổi dậy xuân 1975 toàn thắng.

Lực lượng bộ binh: Từ những phân đội nhỏ đến Trường Sơn sớm nhất để bảo vệ tuyến đường đã nhanh chóng hình thành những binh đoàn lớn, đủ sức tiêu diệt các sư đoàn, trung đoàn địch tung ra lấn chiếm, ngăn chặn tuyến đường; các anh đã bám trụ cả 2 mùa mưa, nắng, chịu đói, rét, thiếu thốn bám địch, đánh hàng ngàn trận, tiêu diệt và bắt sống 17.740 tên địch, giữ vững tuyến đường, giải phóng nhiều vùng rộng lớn cho bạn, đặc biệt Sư đoàn 968 Trường Sơn đã vinh dự được xác định là đơn vị đánh trận mở màn cho Chiến dịch đại thắng mùa xuân 1975, thống nhất đất nước.

Lực lượng pháo phòng không: Từ những phân đội nhỏ đã nhanh chóng phát triển thành 1 sư đoàn và 9 trung đoàn trực thuộc, dũng cảm, hiên ngang đánh máy bay địch cả ngày lẫn đêm và đã bắn rơi 2.455 máy bay, bảo vệ an toàn cho đường vận chuyển ngày đêm lưu thông, xứng đáng với danh hiệu “Đánh giỏi, bắn trúng”.

Lực lượng giao liên: Với đôi chân vạn dặm, hết mực kiên cường, mưu trí, các anh, chị đã đưa đón, bố trí nơi ăn, ở cho hàng triệu lượt cán bộ, chiến sỹ, thương bệnh binh vào, ra các chiến trường, đảm bảo an toàn, bí mật, xứng đáng với 10 chữ vàng: “Tận tình với đồng chí, tận nghĩa với chiến trường”.

Lực lượng thông tin: Với lòng quả cảm, luôn tâm niệm: "Coi dây như ruột, coi cột như xương", vượt mọi thác ghềnh, núi non hiểm trở, trọng điểm đầy bom đạn ngày đêm bám trụ thông dây, tạo nên một mạng lưới thông tin đa phương thức gồm hơn 4.000km đường dây để chỉ huy thông tin được “thống nhất, trực tiếp, kịp thời”.

Các Lực lượng quân y, chuyên môn kỹ thuật, đội ngũ làm công tác báo chí, văn nghệ; lực lượng làm công tác chuyên gia giúp bạn đã ngày đêm bám sát tuyến đường, chăm sóc thương binh, tuyên truyền vận động, phục vụ công tác chỉ huy; giúp bạn giải phóng, tổ chức chính quyền một vùng rộng lớn, đảm bảo cuộc sống của 18 huyện, 600 bản của 4 tỉnh dọc tuyến hành lang chiến lược.

Lực lượng thanh niên xung phong, công nhân giao thông: Với trên 5 vạn lượt người (trong đó có 53% là nữ) đã hiến dâng tuổi thanh xuân, vượt qua bao gian khổ, hy sinh, ác liệt sát cánh cùng bộ đội Trường Sơn chiến đấu giữ vững trận địa cầu đường với khí thế “Sống bám đường, chết kiên cường dũng cảm” tất cả để cho xe lăn bánh. Trên 2.000 chiến sỹ hy sinh và trên 5.000 thương binh và hàng chục ngàn chiến sỹ bị nhiễm chất độc da cam của lực lượng thanh niên xung phong trên chiến trường Trường Sơn đã minh chứng lòng dũng cảm, kiên cường, tình yêu cao cả đối với Tổ quốc của các anh, các chị.

Suốt 16 năm đương đầu với cuộc chiến tranh ngăn chặn vô cùng ác liệt với bao hy sinh, gian khổ không sao tả xiết, các lực lượng trên chiến trường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh đã trở thành “một lực lượng gang thép, một tập thể anh hùng, hoàn thành trọn vẹn và đặc biệt xuất sắc sứ mệnh lịch sử mà Đảng và nhân dân giao phó”.

Bộ đội Trường Sơn - đường Hồ chí Minh đã được Đảng, Nhà nước tuyên dương danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, tặng thưởng Huân chương Sao vàng, Huân chương Hồ Chí Minh cùng với 81 tập thể và 48 cá nhân được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Hàng chục ngàn cán bộ, chiến sỹ được tặng huân chương chiến công các loại.

Chúng ta cũng đời đời biết ơn trên 20.000 cán bộ chiến sỹ Trường Sơn đã anh dũng hy sinh và trên 40.000 đồng chí bị thương, hàng trăm ngàn đồng chí bị nhiễm chất độc da cam để làm nên chiến công huyền thoại Trường Sơn, niềm tự hào mãi mãi của dân tộc Việt Nam anh hùng.

Thời gian sẽ lùi xa về quá khứ nhưng huyền thoại về đường Hồ Chí Minh trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước vẫn mãi mãi ngời sáng trong trang sử oanh liệt của dân tộc ta như một thiên anh hùng ca bất tử, tô thắm truyền thống đánh giặc, giữ nước của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng, dân tộc Việt Nam anh hùng, tiếp thêm sức mạnh cho mọi thế hệ phấn đấu thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Bùi Hòa Bình - Chủ tịch Hội Truyền thống Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh Việt Nam tỉnh Yên Bái