Trong suốt 70 năm xây dựng và phát triển, trải qua nhiều giai đoạn lịch sử, ngành văn hóa luôn hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước giao phó và song hành cùng đất nước trong sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng. Trong bối cảnh chung đó, ngành văn hóa tỉnh Yên Bái luôn bám sát sự lãnh đạo của Đảng, thực tiễn cuộc sống để phục vụ kháng chiến, xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.

Trong kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Kháng chiến hóa văn hóa, văn hóa hóa kháng chiến”, ngành văn hóa với trí tuệ, lòng quả cảm, truyền thống lịch sử văn hóa dân tộc đánh đuổi giặc ngoại xâm, giành độc lập dân tộc, các thế hệ cán bộ quản lý, nghệ sỹ, diễn viên, các tuyên truyền viên đã không ngại hy sinh, gian khổ góp phần động viên cổ vũ tinh thần cho lớp lớp thế hệ thanh niên sẵn sàng lên đường ra trận, bồi đắp tinh thần cho các chiến sỹ ngoài mặt trận sẵn sàng chiến đấu quên mình vì nền độc lập, tự do của dân tộc. Động viên nhân dân hăng hái đóng góp sức người, sức của vô cùng to lớn cho tuyền tuyến; tuyên truyền những chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước; biểu dương những tấm gương anh hùng trong chiến đấu...

Sau chiến thắng lịch sử 30/4/1975, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước và công cuộc đổi mới đất nước ngày càng đi vào chiều sâu trên mọi mặt của đời sống xã hội; tình hình trong nước, quốc tế đang mở ra thời cơ, vận hội lớn, song cũng xuất hiện những nguy cơ và thách thức đòi hỏi công tác văn hóa, tư tưởng phải đổi mới mạnh mẽ. Được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, sự phối hợp chặt chẽ của các ban, ngành, đoàn thể, ngành văn hóa tỉnh Yên Bái đã chủ động, đổi mới trong chỉ đạo, quản lý và tổ chức thực hiện tốt mọi chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Đặc biệt, ngành đã tham mưu với tỉnh triển khai thực hiện tốt Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII) về “Xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”; Kết luận Hội nghị lần thứ 10 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa IX) về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII) và gần đây là triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 9 (Khóa XI) về về “Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”.

Từ năm 2008, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch được thành lập với chức năng tham mưu giúp tỉnh trên 4 lĩnh vực: văn hóa, thể thao, du lịch và gia đình. Mặc dù trong điều kiện là một tỉnh còn nhiều khó khăn, nhưng Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh và các ngành luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, phối hợp, tạo điều kiện phát triển lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch trong tỉnh. Có thể khẳng định, trong 15 năm trở lại đây, đặc biệt là trong 5 năm từ 2010 - 2015, ngành đã có sự tiến bộ và phát triển vượt bậc và đã có những bước tiến dài đáng ghi nhận. Hiện nay, toàn ngành có 10 phòng chuyên môn làm công tác quản lý nhà nước; 10 đơn vị trực thuộc; 9 phòng cấp huyện, thị xã, thành phố, có 863 cán bộ, công chức, viên chức, người lao động. Về trình độ chuyên môn, có 1 cán bộ trình độ tiến sỹ, 32 thạc sỹ, 395 cán bộ đại học, 428 cán bộ cao đẳng, trung cấp, công nhân kỹ thuật, có 7 nghệ sỹ, được phong tặng nghệ sỹ ưu tú. Hàng năm, có từ 7 - 10 vận động viên được phong danh hiệu kiện tướng và vận động viên cấp I.

Trong quản lý Nhà nước, ngành đã tích cực tham mưu với tỉnh kịp thời ban hành các văn bản chỉ đạo, tham mưu xây dựng nhiều quy hoạch, đề án, dự án; tổ chức triển khai thực hiện đồng bộ các văn bản của trung ương, của tỉnh về lĩnh vực văn hoá, thể thao, du lịch và gia đình đến cơ sở; chủ động trong tham mưu với Ban tổ chức các ngày lễ lớn của tỉnh xây dựng các kế hoạch tổ chức tốt các hoạt động phục vụ nhiệm vụ chính trị, các ngày kỷ niệm trọng đại của địa phương và đất nước. Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng để kiểm tra, xử lý các vi phạm trong hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch, gia đình, thực hiện theo đúng quy định về xây dựng nếp sống văn minh, đảm bảo an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

Hoạt động văn hóa quần chúng luôn được duy trì, toàn tỉnh đã xây dựng được 1.695 đội văn nghệ quần chúng với gần 10.000 diễn viên thường xuyên tham gia hoạt động góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho nhân dân. Hoạt động nghệ thuật chuyên nghiệp ngày càng được nâng cao về chất lượng phục vụ kịp thời, có hiệu quả các sự kiện chính trị của tỉnh, chào mừng các ngày lễ lớn của đất nước, của địa phương; dàn dựng nhiều chương trình nghệ thuật tham gia liên hoan nghệ thuật chuyên nghiệp toàn quốc và biểu diễn phục vụ nhân dân. Ngành cũng đã xây dựng, ban hành quy chế quản lý di tích lịch sử - văn hóa; tổng kiểm kê, chọn lọc trên 50 di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu, sưu tầm trên 150 hiện vật/năm. Các giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể của các dân tộc được chú trọng giữ gìn, khôi phục, phát huy...

Thư viện tỉnh đã được nâng cấp và ứng dụng hệ thống công nghệ thông tin trong phục vụ bạn đọc; duy trì trên 600 tủ sách, 180 điểm bưu điện văn hóa xã. 8/9 huyện và 11 xã đã xây dựng được điểm truy cập internet công cộng. Hoạt động phát hành phim và chiếu bóng luôn chủ động, tổ chức các buổi chiếu phim lồng ghép với tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước đến với đồng bào vùng sâu, vùng xa. Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” tiếp tục được triển khai sâu rộng và đạt nhiều kết quả gắn với xây dựng nông thôn mới, xây dựng gia đình no ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc, góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân. 

Lĩnh vực thể dục thể thao quần chúng ngày càng đi vào chiều sâu và rộng khắp. Thực hiện cuộc vận động “Toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại”, ngành đã tổ chức ký kết chương trình phối hợp với 24 ngành, đoàn thể để đẩy mạnh phong trào thể dục thể thao quần chúng; chỉ đạo việc đào tạo các vận động viên thành tích cao tham gia thi đấu các giải thể thao khu vực, toàn quốc.

Hoạt động du lịch đã xây dựng, ban hành quy chế quản lý hoạt động du lịch; tăng cường liên kết hợp tác phát triển du lịch trong vùng và khu vực; triển khai thực hiện có hiệu quả chương trình hợp tác phát triển du lịch 8 tỉnh Tây Bắc mở rộng; đẩy mạnh quy hoạch các khu, điểm du lịch; xây dựng website du lịch của tỉnh. Cơ sở hạ tầng du lịch ngày càng được quan tâm đầu tư, đã phục vụ được gần 500.000 lượt khách, số lượng khách quốc tế ngày càng tăng. Doanh thu từ các hoạt động du lịch đạt gần 200 tỷ đồng.

Công tác xã hội hóa các hoạt động văn hóa với phương châm nhà nước và nhân dân cùng làm, đã khơi dậy được phong trào xây dựng các thiết chế văn hóa, thể thao rộng khắp ở cơ sở. Bước đầu khơi dậy sự quan tâm đầu tư cơ sở hạ tầng du lịch như hệ thống nhà hàng, khách sạn, cơ sở lưu trú, khu vui chơi, giải trí…

Với sự nỗ lực không ngừng của toàn thể cán bộ ngành văn hóa, thể thao và du lịch tỉnh Yên Bái đã vinh dự được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Tỉnh ủy, UBND tỉnh ghi nhận, đánh giá cao và tặng nhiều cờ thi đua xuất sắc, bằng khen, đặc biệt năm 2012, ngành đã vinh dự được Chủ tịch nước tặng Huân chương Lao động hạng Nhất.

Tuy nhiên, nhìn nhận một cách khách quan thì lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch của tỉnh hiện nay cũng còn nhiều hạn chế. Việc xây dựng đời sống văn hóa cơ sở ở các vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số còn nhiều yếu kém. Mức hưởng thụ văn hóa, nghệ thuật của nhân dân còn thấp. Một số phong tục, tập quán lạc hậu vẫn chưa thực sự được xóa bỏ. Hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao từ tỉnh đến cơ sở còn thiếu và chưa đáp ứng được nhu cầu hưởng thụ của nhân dân. Mức đầu tư cho lĩnh vực văn hóa còn thấp và hạ tầng du lịch, hoạt động du lịch chưa phát triển mạnh, chưa tương xứng với tiềm năng, thế mạnh của tỉnh...

Để đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ của thời kỳ mới, trong thời gian tới ngành văn hóa, thể thao và du lịch tỉnh Yên Bái cần tiếp tục kế thừa và phát huy truyền thống đoàn kết sáng tạo, nỗ lực cố gắng vượt qua mọi khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ được giao. Đồng thời, tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ trọng tâm như sau:

Một là: Triển khai thực hiện tốt Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 09/6/2014 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Chương trình hành động của Tỉnh ủy về “Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước” gắn với thực hiện “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” và xem đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, là điều kiện thuận lợi để tiếp tục phát triển sự nghiệp văn hóa.

Hai là: Coi trọng nâng cao chất lượng phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”; hướng mọi hoạt động văn hóa vào xây dựng con người phát triển toàn diện; đẩy mạnh bảo tồn, kế thừa, phát huy giá trị tốt đẹp của văn hóa dân tộc; phát huy mạnh mẽ tính đa dạng, bản sắc độc đáo của văn hóa các dân tộc.

Ba là: Giải phóng năng lực và tiềm năng sáng tạo của mọi người, phát huy cao độ tính sáng tạo của trí thức văn nghệ sĩ; đào tạo tài năng văn hóa, nghệ thuật; tạo cơ chế, chính sách, cơ sở vật chất để có nhiều sản phảm văn hóa, nghệ thuật chất lượng cao; nâng cao mức hưởng thụ và tham gia hoạt động, sáng tạo văn hóa của nhân dân; phấn đấu từng bước thu hẹp sự chênh lệch về hưởng thụ văn hóa, nghệ thuật giữa các vùng miền trong tỉnh.

Bốn là: Đẩy mạnh xã hội hóa các hoạt động văn hóa, huy động mọi nguồn lực cho phát triển văn hóa.

Năm là: Tiếp tục đẩy mạnh thực hiện cuộc vận động “Toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại”; lấy thể dục thể thao quần chúng làm nền tảng để phát triển thể thao thành tích cao; lấy thanh thiếu niên, nhi đồng làm đối tượng chiến lược; lấy trường học làm địa bàn chiến lược; đẩy mạnh xã hội hoá thể thao, kết hợp Nhà nước với nhân dân cùng làm, bảo tồn, phát triển thể thao dân tộc.

Sáu là: Làm tốt công tác tham mưu với tỉnh nhằm khai thác tiềm năng lợi thế để phát triển du lịch, trong đó tập trung phát triển được các điểm, khu du lịch trọng điểm; tăng cường quảng bá, xúc tiến du lịch; phát triển du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái...

Bảy là: Quán triệt và thực hiện tốt quan điểm của Đảng được khẳng định trong các nghị quyết từ Đại hội VI đến nay,  xây dựng và triển khai chiến lược và chương trình mục tiêu về công tác gia đình; xây dựng các đề án cụ thể giải quyết những thách thức hiện nay đối với gia đình và công tác gia đình. Đặc biệt, chỉ đạo xây dựng gia đình văn hoá, làng văn hoá, khu phố văn hoá, cụm dân cư văn hoá; xây dựng và nhân rộng các mô hình gia đình điển hình, tiêu biểu, tạo ra phong trào xây dựng gia đình ít con, no ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc.

Phát huy truyền thống 70 năm xây dựng và trưởng thành của ngành văn hóa, tập thể cán bộ, công chức, viên chức toàn ngành văn hóa, thể thao và du lịch tỉnh Yên Bái tiếp tục đoàn kết, sáng tạo vượt qua mọi khó khăn, thách thức hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ kinh tế, xã hội của tỉnh, xây dựng ngành văn hóa, thể thao và du lịch ngày càng phát triển toàn diện.

Nguyễn Văn Tiến  - Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch