Những ngày này cách đây hơn 90 năm, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, công nhân, nông dân trên 25 tỉnh, thành phố cả nước, trong đó Nghệ -Tĩnh là nơi phong trào phát triển mạnh mẽ với nhiều hình thức đấu tranh quyết liệt, quần chúng đã vũ trang tự vệ, biểu tình thị uy có vũ trang, tiến công vào cơ quan chính quyền của địch ở địa phương. 

Đỉnh cao là cuộc đấu tranh bạo động của hơn 8.000 nông dân Hưng Nguyên nổ ra ngày 12/9/1930 để hưởng ứng cuộc đấu tranh của nông dân các huyện và cuộc bãi công của công nhân Vinh, Bến Thủy phản đối chính sách khủng bố của thực dân và phong kiến tay sai, tạo nên cao trào cách mạng vô cùng mạnh mẽ với đỉnh cao là Xô viết Nghệ - Tĩnh, trở thành mốc son chói lọi mở đầu trang sử đấu tranh của dân tộc ta dưới sự lãnh đạo của Đảng. 

Xô viết Nghệ - Tĩnh là cao trào cách mạng đầu tiên của quần chúng công nông do Đảng ta tổ chức và lãnh đạo, đánh dấu sự chuyển biến căn bản từ tính chất đấu tranh tự phát sang đấu tranh tự giác của phong trào công nhân Việt Nam. Là sự hội tụ của ý chí kiên cường, bất khuất, lòng yêu nước, ý thức cách mạng của nhân dân Việt Nam nói chung, con người xứ Nghệ nói riêng.

Từ phong trào này, lần đầu tiên công nhân và nông dân liên minh với nhau trong cuộc đấu tranh dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản; chính quyền cách mạng ở một số vùng nông thôn đã ra đời. Trước sự sụp đổ của chính quyền thực dân và phong kiến ở Nghệ - Tĩnh, các chi bộ và tổ chức Nông hội đỏ đã quản lý, điều hành mọi hoạt động trong làng, xã. 

Những người cách mạng đã lập ra chính quyền Xô viết-chính quyền Xô viết đầu tiên ở Việt Nam (chính quyền cách mạng sơ khai do giai cấp công nhân lãnh đạo). Chính quyền mới đã ban hành nhiều chính sách mới: Về chính trị, nhân dân được quyền tự do hội họp, thảo luận và hoạt động trong các tổ chức đoàn thể; về kinh tế, nhân dân được chia ruộng, bãi bỏ các thứ thuế vô lý, bất công, thực hiện giảm tô và xóa nợ cho dân nghèo; về văn hóa, chính quyền cách mạng đã tổ chức đời sống mới, mở các lớp dạy chữ quốc ngữ, xóa bỏ các tệ nạn, hủ tục, xây dựng tinh thần đoàn kết, tương trợ lẫn nhau.

Xô viết Nghệ - Tĩnh nói riêng và phong trào cách mạng 1930 - 1931 tuy chỉ tồn tại trong vòng 7 tháng và còn sơ khai nhưng đã để lại những dấu ấn tốt đẹp về một nhà nước công nông đầu tiên, chưa có trong tiền lệ lịch sử, đáp ứng khát vọng độc lập, tự do cháy bỏng của người dân mất nước, nô lệ. 

Đây cũng chính là cuộc diễn tập đầu tiên của Đảng và quần chúng cách mạng chuẩn bị cho cuộc Tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945, có ý nghĩa lịch sử to lớn: (1) Khẳng định đường lối cách mạng do Đảng ta đề ra là đúng đắn, mở đầu cho giai đoạn cách mạng đi theo đường lối sáng tạo trên cơ sở lý luận khoa học của Chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. (2) Hình thành khối liên minh công nông và phát huy được sức mạnh đoàn kết của giai cấp công nhân và nông dân trong đấu tranh cách mạng. (3) Là cuộc tập dượt đầu tiên cho Tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945 sau này. (4) Phong trào này được đánh giá cao trong phong trào cộng sản và công nhân quốc tế. Vì thế, Quốc tế Cộng sản đã công nhận: Đảng Cộng sản Đông Dương chính là phân bộ độc lập trực thuộc Quốc tế Cộng sản. 

Đặc biệt, phong trào Xô viết Nghệ-Tĩnh đã để lại bài học quý giá về công tác tư tưởng, xây dựng khối liên minh công nông, mặt trận dân tộc thống nhất cũng như tổ chức lãnh đạo quần chúng đấu tranh. Đánh giá về ý nghĩa lịch sử to lớn của cao trào cách mạng 1930 - 1931, lãnh tụ Hồ Chí Minh viết: "Tuy đế quốc Pháp đã dập tắt phong trào đó trong một biển máu nhưng Xô viết Nghệ - Tĩnh đã chứng tỏ tinh thần oanh liệt và năng lực cách mạng của nhân dân lao động Việt Nam. Phong trào tuy thất bại nhưng nó rèn lực lượng cho cuộc Cách mạng Tháng Tám thắng lợi sau này”.

Khí phách và tinh thần Xô viết Nghệ - Tĩnh trở thành ngọn lửa thiêng thắp sáng con đường đấu tranh vì độc lập, tự do và đi lên chủ nghĩa xã hội mà nhân dân ta đã lựa chọn. Phát huy truyền thống của Xô viết Nghệ-Tĩnh, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, dân tộc Việt Nam đã làm nên cuộc Cách mạng Tháng Tám vĩ đại "long trời lở đất”, thành lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa vào ngày 2/9/1945; lập chiến công oanh liệt đánh thắng thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, hoàn thành thắng lợi cách mạng giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước (ngày 30/4/1975), đưa cả nước quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội. Tiếp đà thắng lợi đó, Đảng ta tiếp tục lãnh đạo toàn dân thực hiện thắng lợi sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế, thực hiện mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.