PGS.TS Đặng Ngọc Dinh, Trưởng nhóm nghiên cứu (Trung tâm Nghiên cứu Phát triển hỗ trợ cộng đồng thuộc Liên hiệp các Hội khoa học kỹ thuật Việt Nam) cho biết: Nhóm đã khảo sát tại 9 tỉnh thuộc 3 miền Bắc, Trung, Nam và đã cho kết quả là đại đa số người dân khẳng định tại địa phương mình có tình trạng tham nhũng, nhưng quy mô không lớn.

Mức độ tham nhũng ở phạm vi tỉnh, huyện cao hơn so với xã, phường vì hiện nay cấp tỉnh, huyện có nhiều "quyền lực" hơn, đặc biệt là trong lĩnh vực cấp đất cho các dự án.

Tính "hệ thống" của nạn tham nhũng có 3 đặc điểm: Có tính phổ biến trong mọi lĩnh vực, mọi vùng lãnh thổ; có sự liên kết dọc theo ngành, theo cấp trên, dưới; có tính liên kết ngang theo bè, cánh. Hành vi tham nhũng thường xảy ra là lợi dụng chức vụ, quyền hạn khi thi hành nhiệm vụ, nhận hối lộ...

Theo kết quả nghiên cứu, việc thực hiện Luật Phòng chống tham nhũng (PCTN) hiệu quả chưa cao, trong thực tế chính quyền các cấp có quyền "ban phát" đất, tạo thuận lợi cho tham nhũng.

Trong các văn bản về PCTN có nội dung quy định người đứng đầu chính quyền các cấp đồng thời là Trưởng ban chỉ đạo PCTN làm cho quá trình thực thi luật này gặp nhiều trở ngại.

Cơ chế "xin-cho", "cấp phát" vẫn phổ biến. Sự giám sát của các tổ chức xã hội dân sự và người dân còn mang tính hình thức. Do lương của cán bộ, công chức nhà nước còn thấp nên trong nhiều trường hợp viên chức lợi dụng chức vụ, quyền hạn, vị trí công tác để thêm thu nhập. Việc xử lý tham nhũng cũng chưa nghiêm.

TS Đặng Ngọc Dinh cho rằng: Nhóm đã tập hợp và đưa ra 5 khuyến nghị cụ thể là cần thành lập tổ chức PCTN độc lập từ Trung ương đến địa phương mà Trưởng ban PCTN các cấp không là thủ trưởng chính quyền, có thể là một lãnh đạo Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp, cấp uỷ Đảng hoặc Mặt trận Tổ quốc, với những cơ chế cụ thể, có quyền lực thực sự.

Đảng viên bất kể cấp nào vi phạm tham nhũng cũng cần xử theo pháp luật.

Cần tiếp tục thúc đẩy cải cách hành chính nhằm loại bỏ dần cơ chế "xin-cho", "cấp phát".

Pháp lệnh dân chủ ở cơ sở cần được đẩy mạnh bằng cách tiến hành định kỳ lấy phiếu tín nhiệm đối với cán bộ lãnh đạo chính quyền các cấp, tiến tới cơ chế dân trực tiếp bầu chức danh lãnh đạo chính quyền các cấp theo nhiệm kỳ.

Thực hiện việc đặt hòm thư phát hiện tham nhũng tại trụ sở làm việc của Uỷ ban MTTQ các cấp; dân được tham dự các buổi tiếp xúc cử tri; tiến hành thường xuyên việc kiểm soát thu nhập của công chức nhà nước... Cán bộ chính quyền có trách nhiệm đối thoại, chia sẻ, lắng nghe ý kiến các tổ chức xã hội dân sự và người dân để phát hiện, xử lý các vụ việc tham nhũng một cách hiệu quả, từng bước xoá bỏ phương thức "kính chuyển cấp trên" vẫn thường diễn ra trong hoạt động tiếp dân hiện nay.

(Theo TPO)